Όταν ο οργανισμός επιτίθενται στα ίδια του τα κύτταρα τότε
προκαλούνται τα αυτοάνοσα νοσήματα. Μπορεί οι αιτίες να μην είναι γνωστές αλλά
υπολογίζεται ότι περίπου το 5% του πληθυσμού πάσχει από κάποιο αυτοάνοσο
νόσημα.
Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα πολύπλοκο δίκτυο
ειδικών κυττάρων και οργάνων που προστατεύει τον οργανισμό από τα μικρόβια και
άλλους ξένους εισβολείς. Σημαντικό χαρακτηριστικό για τη σωστή λειτουργία του
είναι η δυνατότητα να ξεχωρίζει τα ενδογενή από τα εξωγενή ερεθίσματα.
Ορισμένες φορές εξαιτίας κάποιας βλάβης μπορεί να χάσει
αυτή την ικανότητα με αποτέλεσμα να παράγει αυτοαντισώματα που επιτίθενται στα
φυσιολογικά κύτταρα του οργανισμού. Αυτός είναι ο μηχανισμός πρόκλησης της
ασθένειας και υπολογίζεται ότι περίπου το 5% του πληθυσμού πάσχει από κάποιο
αυτοάνοσο νόσημα.
Τα αίτια που προκαλούν διαταραχή στη λετουργία του
ανοσοποιητικού συστήματος δεν είναι πλήρως κατανοητά. Κάποια αυτοάνοσα νοσήματα
είναι σπάνια ενώ άλλα, όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto επηρεάζουν πολλούς
ανθρώπους.
Αν και οποιοσδήποτε μπορεί να εμφανίσει υπάρχουν
ορισμένες κατηγορίες που έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, όπως:
Οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Περισσότερο οι
γυναίκες από τους άνδρες εμφανίζουν αυτοάνοσες ασθένειες, οι οποίες συχνά
ξεκινούν κατά την αναπαραγωγική ηλικία. Για παράδειγμα η θυρεοειδίτιδα
Hashimoto, η νόσος Graves, η σκλήρυνση κατά πλάκας και η ρευματοειδής αρθρίτιδα
δείχνουν προτίμηση στο γυναικείο φύλο.
Άτομα με θετικό οικογενειακό ιστορικό. Ορισμένα αυτοάνοσα
νοσήματα, όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος και η σκλήρυνση κατά πλάκας
εμφανίζονται πιο συχνά σε άτομα που έχουν συγγενείς με τις συγκεκριμένες
νόσους.
Βέβαια εκτός από την κληρονομικότητα των γονιδίων
απαιτούνται και άλλοι παράγοντες προκειμένου να πυροδοτηθεί η έναρξη της
ασθένειας.
Περιβαλλοντικοί
παράγοντες.
Ορισμένα γεγονότα ή η περιβαλλοντική έκθεση στον ήλιο,
χημικές ουσίες, ιογενείς και βακτηριακές λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσουν την
εμφάνιση ή να χειροτερέψουν τα συμπτώματα αρκετών αυτοάνοσων ασθενειών.
Τόσο το εξωγενές στρες όσο και το ενδογενές άγχος
φαίνεται ότι σχετίζεται με την εμφάνιση ή την έξαρση της νόσου.
Μια αυτοάνοση διαταραχή μπορεί να επηρεάσει ένα ή
περισσότερα όργανα και ιστούς και να δώσει αντίστοιχα συμπτώματα. Συνήθως
επηρεάζονται τα αιμοφόρα αγγεία, ο συνδετικός ιστός, οι ενδοκρινείς αδένες όπως ο θυρεοειδής και το
πάγκρεας, οι αρθρώσεις, οι μύες και το δέρμα.
Η θεραπεία εκλογής εξαρτάται από τη συγκεκριμένη νόσο
και στόχος της είναι να μειώσει τα συμπτώματα,
να ελέγξει την αυτοάνοση διαδικασία και να διατηρήσει την ικανότητα του
οργανισμού να καταπολεμήσει την ασθένεια.
Συχνά χρησιμοποιούνται φάρμακα για να ελέγξουν ή να
μειώσουν την απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος και λέγονται
ανοσοκατασταλτικά.
Η πρόγνωση εξαρτάται από την ασθένεια και κατά κανόνα
είναι χρόνια νοσήματα που εμφανίζουν εξάρσεις και υφέσεις. Οι θεραπευτικές
παρεμβάσεις των τελευταίων ετών έχουν καταφέρει να βελτιώσουν την
καθημερινότητα των ασθενών και την πορεία των νοσημάτων.
Χριστίνα Ι. Μπουντούρη, Γενικού – Οικογενειακού Ιατρού
Πηγή: Iatropedia