Ὁ μύθος τοῦ 'Καλού Ἀνθρώπου'

 

Ὁ σημερινὸς ἄνθρωπος ἔχει παγιωθεῖ σὲ μιὰ αὐτοδικαίωση ποὺ συνήθως ἐκφράζεται ὡς ἑξῆς: «Εἶμαι καλὸς ἄνθρωπος, δὲ σκότωσα κανέναν, δὲν πείραξα κανέναν, δίνω καὶ ἐλεημοσύνη ποὺ καὶ ποῦ ὁπότε γιατί νὰ μὴ μὲ σώσει ὁ Θεός;».

Πολλοὶ ἄνθρωποι θεωροῦν ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἕνας αἰώνιος χωροφύλακας καὶ ὅτι ἡ σωτηρία εἶναι μιὰ κατάσταση ποὺ ὁ ἄνθρωπος κερδίζει μέσα ἀπὸ μιὰ τήρηση ἐντολῶν τοῦ φαίνεσθαι. Μιλᾶμε γιὰ μιὰ τρομερὴ πλάνη ποὺ ὀφείλουμε νὰ θεραπεύσουμε ὥστε ὁ ἄνθρωπος νὰ μὴν κολυμπάει στὸ ψέμα καὶ τὴν ὑποκρισία.

Ὁ ἄνθρωπος σύμφωνα μὲ τοὺς Ἁγίους Πατέρες εἶναι ψυχοσωματικὴ ὀντότητα. Ὅπως μᾶς λέει καὶ ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶναι οὔτε ψυχὴ οὔτε σῶμα ἀλλὰ τὸ Ὅλον αὐτοῦ. Ὁπότε ὁ ἄνθρωπος θὰ μετέχει τῆς Ἀναστάσεως ψυχοσωματικὰ καὶ ὄχι ἁπλὰ ἕνα μέρος του.

Οἱ ἐντολὲς καὶ οἱ καλὲς πράξεις εἶναι μέσο της σωτηρίας καὶ ὄχι  αὐτοσκοπὸς γιὰ νὰ κερδίσουμε κάτι. Συγκεκριμένα οἱ ἐντολὲς εἶναι σημεῖα συνάντησης καὶ σχέσης μὲ τὸν ἴδιο τὸν Τριαδικὸ Θεό. Τὸ ὅτι κάποιος εἶναι ἐξωτερικὰ ἕνας καλὸς ἄνθρωπος δὲ σημαίνει τίποτα, μπορεῖ νὰ εἶναι ἡ ἀρχὴ γιὰ κάτι ἀλλὰ μπορεῖ νὰ εἶναι καὶ ἕνα τίποτα. Μπορῶ δηλαδὴ νὰ πῶ ἕνα καλημέρα καὶ ἀπὸ μέσα μου νὰ βρίζω, μπορεῖ νὰ βοηθάω κάποιον γιατί ἔχω  συμφέρον. Μπορεῖ νὰ δίνω ἐλεημοσύνη καὶ νὰ προσδοκῶ στὸ ἄμεσο μέλλον κάτι. Τὸ θέμα εἶναι τί καρδιὰ ὑπάρχει πίσω ἀπὸ τὴν πράξη  ἢ τὴ σκέψη καὶ ἂν αὐτὴ ἡ καρδιὰ ἔχει τροφοδότη τὸν Χριστὸ ἢ τὸν ἐγωισμό.

Οἱ πράξεις ὠφελοῦν ὅταν εἶναι Χριστοκεντρικὲς μὲ ἐπιθυμία σταυρικῆς θυσίας (βλέπε παραβολὴ καλοῦ Σαμαρείτη), ἂν ὅμως εἶναι ἀνθρωποκεντρικὲς τότε ἡ ὠφέλεια ἐξασθενεῖ στὴν φθαρτότητα τοῦ χρόνου. Μιὰ πράξη ποὺ ἀπορρέει ἀπὸ τὴν Τριαδικὴ σχέση διαπερνᾶ τὸ θάνατο.

Ἂν τὸ θέμα ἦταν κάποιες ἐντολές, τότε δὲν μᾶς χρειάζεται ἡ ἐνσάρκωση. Δὲν χρειάζοταν νὰ ἔρθει ὁ Θεὸς στὸ κόσμο. Οἱ ἐντολὲς εἶναι μιὰ προπαρασκευαστικὴ κατάσταση γιὰ νὰ οἰκοδομηθεῖ ἡ σωτηρία καὶ ἡ θεοειδῆς σχέση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό. Ἄρα οἱ ἐντολὲς εἶναι σημεῖα ποὺ ὁδηγοῦν στὴν συνάντηση μὲ τὸν Χριστό, ἂν μείνουμε σὲ αὐτὲς ἁπλὰ δὲν θὰ τὸν συναντήσουμε καὶ θὰ παραμένουμε σὲ σημεῖο μηδέν.
 

«Ἂν ἡ καλοσύνη δὲν συνδέετε μὲ τὴν Τριαδικὴ ἀγάπη καὶ τὴν θυσία τότε εἶναι ἁπλὰ μιὰ νεκρὴ πράξη.»

Μιὰ λαϊκὴ ρήση ἀναφέρει "Ἀπὸ ἔξω κούκλα καὶ ἀπὸ μέσα πανούκλα", καὶ ὁ Φαρισαῖος καλὸς ἄνθρωπος ἦταν καὶ μάλιστα ὑπηρέτης τοῦ νόμου. Ἀλλὰ τί νὰ τὴν κάνεις τὴν ἐξωτερικὴ λαμπρότητα ὅταν τὸ βασίλειο τῆς καρδιᾶς εἶναι μολυσμένο.

Τί μᾶς λέει πάνω σε αὐτὸ τὸ θέμα ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος:

«Ὅσοι ὑπερηφανεύονται γιὰ τὰ καλά τους ἔργα καὶ δὲν ἔχουν πίστη στὸ Θεό, μοιάζουν μὲ λείψανα νεκρῶν, ποὺ εἶναι ντυμένα μὲ ὡραία ροῦχα, ἀλλὰ δὲν αἰσθάνονται τὴν ὡραιότητά τους. Σὲ τί ὠφελεῖται, δηλαδή, ὁ ἄνθρωπος , ὅταν ἔχει ψυχὴ ντυμένη μὲ καλὰ ἔργα ἀλλὰ νεκρή; Τὰ ἔργα γίνονται γιὰ τὸν Κύριο καὶ μὲ τὴν ἐλπίδα τῶν ἐπουράνιων βραβείων. Ἂν , λοιπόν, ἀγνοεῖς Ἐκεῖνον ποῦ προκηρύσσει τὰ βραβεῖα , τότε γιὰ ποιὸν ἀγωνίζεσαι;

Γιὰ νὰ φάει κανείς, πρέπει νὰ εἶναι ζωντανός. Ὅποιος δὲν ἔχει ζωή, δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ δεχθεῖ τροφή. Γιὰ νὰ ζήσει κανεὶς αἰώνια, πρέπει νὰ ἔχη πίστη στὸ Χριστό, πίστη ποὺ τρέφεται καὶ μὲ τὰ καλὰ ἔργα. Ὅποιος δὲν ἔχει πίστη στὸ Χριστό, ἀκόμα κι ἂν κάνει καλὰ ἔργα, δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ κερδίσει τὴν οὐράνια βασιλεία, ἂν ἔχει ζωντανὴ πίστη. »

Ἐνῶ ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ μᾶς ἀναφέρει:

«Σωτηρία εἶναι ἡ ἕνωση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό· ἡ ἀποκατάσταση ἐπικοινωνίας μαζί Του. Ἡ σωτηρία εἶναι κάτι ποῦ μᾶς ἐνδια?ἔρει ὅλους. Ὅλους τους λαούς· ὅλους τούςανθρωπους· ἐνάρετους καὶ ἁμαρτωλούς!

Δὲν ἀρκεῖ λοιπόν, νὰ εἴμαστε «καλοὶ» ἄνθρωποι. Καὶ ἂν ἄνθρωποι μεγάλοι καὶ ?ὠτισμένοι, κατέβαιναν τότε στὸν Ἅδη, πῶς εἶναι δυνατὸ ἐσύ, νὰ θέλεις νὰ σωθῆς χωρὶς πίστη καίεπικοινωνια μὲ τὸν Χριστό; Καὶ πῶς τολμᾶς καὶ ψάχνεις νὰ βρεῖς, ἂν καὶ οἱ μουσουλμάνοι θὰ σωθοῦν; Ἐπειδὴ ἁπλά σου ?αἴνονται «καλοί»; Χωρὶς ποτέ, νὰ ἔχουν πιστεύσει στὸν Ἔνακαι Μοναδικὸ Σωτήρα καὶ Λυτρωτή;

Ἃς κάμουμε, λοιπόν, ?ροντίδα μας νὰ ἀγαπήσουμε τὸν Χριστό. Γιατί σωτηρία χωρὶς Αὐτόν, μόνο χάρη σὲ μερικὲς «καλὲς» πράξεις, Δὲν γίνεται.»

Ἐνῶ ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος Πόποβιτς μᾶς λέει γιὰ τοὺς «καλοὺς» ποὺ λένε ὅμως ὅτι δὲν πιστεύουν :

«Λένε: ὑπάρχουν καὶ ἄθεοι καλοὶ ἄνθρωποι. Ναί, οἱ ἄθεοι μποροῦν νὰ εἶναι προσωρινὰ καλοί, ἐπιφανειακὰ καλοί, φαρισαϊκὰ καλοί. Ἀλλὰ ὁ ἄθεος δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἀληθινὰ καλός, διαρκῶς καλός, βαθειὰ καλός, ἀθάνατα καλός, ἐπειδὴ γί? αὐτὸ χρειάζεται νὰ εἶσαι σὲ πνευματικὴ σχέση, σὲ πνευματικὴ συγγένεια μὲ τὸν πραγματικὰ Μοναδικὸ Ἀγαθὸ καὶ Αἰώνια Ἀγαθό: μὲ τὸν Θεὸ καὶ Κύριο Χριστό. Εἶναι ἀληθινὸς δί? ὅλων των αἰώνων ὁ θεῖος λόγος τοῦ Σωτῆρος: “χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν” (Ἰωάν. ἴε/ 5)».

Τέλος ὁ Ἅγιος Λουκᾶς ὁ Ἰατρὸς μᾶς ἀναφέρει:

«Μεταξύ των ἀνθρώπων ποὺ ζοῦν γύρω μας ὑπάρχουν καὶ αὐτοὶ ποὺ δὲν πιστεύουν στὸν Θεὸ καὶ ὅμως κάνουν πολλὰ καλὰ ἔργα. Συχνὰ ἀκούω τὴν ἕξης ἐρώτηση" «Αὐτὸ δὲν εἶναι ἀρκετό, δὲν θὰ σωθοῦν αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι μὲ τὰ καλά τους ἔργα»; Πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ δώσω τὴν ἀπάντηση. Ὄχι, δὲν θὰ σωθοῦν μόνο μὲ τὰ καλὰ ἔργα. Γιατί δὲν θὰ σωθοῦν; Γιατί ἔτσι εἶπε ὃ Κύριος καὶ Θεὸς μᾶς Ἰησοῦς Χριστός, ὅταν «ἐπηρώτησε... νομικός, πειράζων αὐτὸν καὶ λέγων" διδάσκαλε, ποιὰ ἐντολὴ μεγάλη ἐν χῶ νόμω; ὃ δὲ Ἰησοῦς ἐφη αὔτω' ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐν ὅλη τὴ καρδία σου.,, αὐτή ἐστι πρώτη καὶ μεγάλη ἐντολή, δευτέρα δὲ ὅμοια αὕτη' ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτὸν» (Μτ. 22, 35-39).

Ἂν ἡ πίστη στὸν Θεὸ καὶ ἡ ἀγάπη πρὸς Αὐτὸν εἶναι ἡ πρώτη καὶ  σπουδαιότερη ἐντολὴ τοῦ νόμου" ἂν ἡ δεύτερη ἐντολὴ γιὰ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον πηγάζει ἀπ' αὐτὴ τὴν πρώτη, καὶ ἂν ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον παίρνει τὴν δύναμή της ἀπὸ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό, τότε αὐτὸ σημαίνει, ὅτι γιὰ νὰ σωθεῖ κανεὶς πρέπει μὲ ὅλη τὴν καρδιά του νὰ ἀγαπήσει τὸν Θεό, διότι αὐτὴ εἶναι ἡ πρώτη καὶ ἡ σπουδαιότερη ἐντολὴ τοῦ νόμου.»

Βλέπουμε ὅτι οἱ Ἅγιοι δὲν ἀφήνουν περιθώρια γιὰ παρερμηνεῖες τοῦ δικοῦ μας ἐγωισμοῦ ὅσο ἀφορᾶ τὴν σωτηρία. Ἡ πίστη , δηλαδὴ ἡ σχέση στὸ Χριστὸ μέσω τῶν μυστηρίων σώζει τὸν ἄνθρωπο καὶ ὄχι κάποια ἐξωτερικὴ ἡ ἠθικὴ κατάσταση. Σὲ πολλὰ σημεῖα ὁ Κύριος ἀναφέρει «ἡ πίστη σου σεσωκέ σε». Στὸν πλούσιο νεανίσκο τοῦ ζητᾶ κάτι παραπάνω ἀπὸ τὴν τήρηση τοῦ νόμου του, τὸν καλεῖ σὲ σχέση μὲ τὴν φράση «ἀκολούθει μοί».

Ἡ  πρώτη καὶ  μοναδικὴ ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, εἶναι νὰ ἀγαπήσεις τὸν Θεὸ μὲ ὅλη σου τὴν καρδιά. Ὅλες οἱ ἄλλες εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἐντολῆς αὐτῆς. Ἐντολὴ πρώτη λέει ὁ Χριστὸς "Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεό σου ἐξ ὅλης της ψυχῆς σου, ἐξ ὅλης της καρδίας σου, ἐξ ὅλης της ἰσχύος σου καὶ  ἐξ ὅλης της διανοίας σου.Καὶ δεύτερη ἐντολή, δεύτερη ἐντολὴ ὅμοια μὲ τὴν πρώτη, ἡ ὁποία  βγαίνει μέσα ἀπὸ τὴν πρώτη εἶναι το νὰ ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου. Τὰ ἄλλα ὅλα εἶναι ἀποτελέσματα. Ἐὰν ἀγαπᾶς τὸν Θεὸ δὲν εἶναι δυνατὸ  νὰ μὴν ἀγαπᾶς τὸν πλησίον σου. Ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἀγαπᾶ τὸν Θεὸ ὡς φυσικὸ ἀποτέλεσμα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ἔχει τὴν ἀγάπη εἰς τὸν ἀδελφό του. Γιὰ αὐτὸ καὶ ἀναφέρει ὅτι ἡ δεύτερη ἐντολὴ εἶναι ὅμοια μὲ τὴν πρώτη. Ἀγαπῶ τὸν πλησίον ὄχι ἠθικιστικὰ ἢ ἐξωτερικὰ ἀλλὰ θυσιαστικὰ ἀκόμα καὶ νὰ μπορέσω νὰ πάρω τὸν καρκίνο ποὺ ἔχει καὶ νὰ γίνει δικός μου γιὰ νὰ θεραπευτεῖ ὁ πλησίον. Διότι στὰ μάτια τοῦ πλησίον ποὺ μπορεῖ νὰ εἶναι καὶ ὁ ἐχθρός μου βλέπω τὸ δημιούργημα τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν ἴδιο τὸν Θεὸ μέσα ἀπὸ αὐτὴ τὴν συγκλονιστικὴ ὕπαρξη ποὺ μπορεῖ νὰ μὲ πολεμᾶ ἀλλὰ ἐγὼ τὴν ἀγαπῶ καὶ προσεύχομαι. Διότι γνωρίζω ὅτι κανένας ἄνθρωπος δὲν εἶναι κακὸς ἀπὸ τὴν φύση του καὶ ὅλοι ἔχουν πρόσκληση μετανοίας καὶ σωτηρίας, ὁπότε μπορεῖ ἡ δική μου προσευχὴ νὰ εἶναι πρόδρομος καὶ βοήθεια σωτηρίας μέσα ἀπὸ ἕνα θυσιαστικὸ γεγονὸς ποὺ ἀπορρέει ἀπὸ τὴ σχέση μου μὲ τὸν ἴδιο τὸν Χριστό.

Ἃς διαβάσουμε ὑποκριτικὲς φράσεις «καλῶν ἀνθρώπων» ὅπου τελικὰ ἡ καλοσύνη εἶναι ἐξωτερικὸ γεγονὸς χωρὶς σύνδεση μὲ τὸν Χριστὸ καὶ πολλὲς φορὲς μπορεῖ νὰ ἔχει καταστροφικὰ ἀποτελέσματα.

«Εἶμαι καλὸς ἄνθρωπος, ἀλλὰ ὅποιος πειράξει τὴν γυναίκα μου θὰ τὸν σφάξω».

«Δὲν πείραξα κανέναν, εἶμαι καλὴ κοπέλα ἀλλὰ ἔκανα ἔκτρωση διότι δὲν μποροῦσα νὰ μεγαλώσω τὸ παιδὶ ὁπότε καλύτερα ποὺ ἔγινε ἔτσι καὶ γιὰ μένα καὶ γιὰ τὸ παιδί».

«Δίνω ἐλεημοσύνη ὅποτε μπορῶ, ἀλλὰ εἶμαι στὰ δικαστήρια μὲ τὸν ἀδερφό μου διότι δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ πάρει ὅλα τα κτήματα αὐτὸς καὶ Ἐγὼ νὰ μὴν πάρω τίποτα».

«Τῆς πρόσφερα τὰ πάντα, ἀλλὰ τώρα ἔπαθε καρκίνο ὁπότε χωρίσαμε. Πρέπει νὰ κοιτάξω λιγάκι τὴ ζωή μου»

«Περνάγαμε καλὰ εἴχαμε καλὴ σχέση, ἀλλὰ δυστυχῶς χρεοκόπησε τὸ μαγαζὶ ποὺ εἶχε ὁπότε καλύτερα ὁ καθένας νὰ τραβήξει τὸν δρόμο του»

«Ἦταν ἄτεκνη καὶ τελικὰ χωρίσαμε. Ἐγὼ ἤθελα παιδιὰ  ἀλλὰ ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ αὐτὴ δὲν μποροῦσε νὰ κάνει δὲν ὑπάρχει λόγος νὰ εἴμαστε μαζὶ καὶ χωρίσαμε»

«Σιγὰ μὴν τὸν παντρευτῶ, μπορεῖ νὰ τὸν ἀγαπῶ ἀλλὰ δὲν ἔχει λεφτά.»

Κάποιος ποὺ πραγματικὰ ἔχει σχέση μὲ τὸν Χριστὸ δὲν ἔχει σχέση μὲ τὶς παραπάνω φράσεις διότι πολὺ ἁπλὰ δὲ θὰ ἔσφαζε κάποιον ἀλλὰ θὰ προσευχόταν γιὰ αὐτὸν ,δὲ θὰ ἔκανε ἔκτρωση διότι στὸ ἔβρυο βλέπει ὁλοκληρωμένο ἄνθρωπο , δὲ θὰ διεκδικοῦσε περιουσία ἀπὸ κανέναν, θὰ παρακαλοῦσε νὰ πάρει τὸν καρκίνο τῆς συντρόφου του, δὲ θὰ χώρισε τὴ σύντροφό του γιὰ λόγους ἀτεκνίας, ἀλλὰ θὰ βάδιζε στὸ δρόμο τῆς Θέωσης, θὰ παντρευόταν ἀκόμα κι ἂν ἡ μοναδικὴ περιουσία  ἦταν ἕνα παγκάκι.

Ἁπλὰ πράγματα ἀδερφοί μου χωρὶς Χριστὸ ὁ ἄνθρωπος εἶναι μιὰ ζωντανὴ βιολογικὴ ὀντότητα ἀλλὰ μιὰ νεκρὴ ὕπαρξη, μὲ Χριστὸ εἶναι Ἅγιος Οὐράνιος ἄνθρωπος καὶ ἐπίγειος ἄγγελος. Ὁπότε δὲν ἔχει σημασία νὰ εἶμαι ἁπλὰ ἕνας ἠθικὰ "καλὸς ἄνθρωπος" ἀλλὰ Ἅγιος ἄνθρωπος γιὰ ὅλους τους ἀνθρώπους καλοὺς καὶ κακοὺς χωρὶς συμφέροντας καὶ ἐγωϊσμούς, ἀλλὰ μὲ μετοχὴ στὸν Χριστό. Φυσικὰ ἡ πορεία αὐτὴ περνᾶ μέσα ἀπὸ τὰ μυστήρια καὶ ἰδιαίτερα ἀπὸ τὸ μυστήριο τῆς μετανοίας καὶ ἐξομολογήσεως.

Πηγή: Ἡ εὐχὴ