Τὸ Λιβάνι ἦταν ἕνα ἄρωμα ποὺ
χρησιμοποιοῦσαν οἱ Ἰουδαῖοι καὶ σὰν δῶρο συμβόλιζε πὼς ὁ Χριστὸς θὰ γινόταν ἀγαπητός.
Τὸ χρυσάφι ἦταν τὸ ἀγαθό
των Βασιλιάδων, πράγμα ποὺ συμβόλιζε τὴν ἰδιότητα ὡς Βασιλιὰ ποὺ ἔχει ὁ Χριστὸς
γιὰ τοὺς Χριστιανούς.
Ἡ Σμύρνα ἦταν ἄρωμα ποὺ
τοποθετοῦσαν στοὺς νεκροὺς γιὰ νὰ μυρίζουν ὡραία, πράγμα ποὺ συμβόλιζε πὼς ὁ
Χριστὸς θὰ ὑπέφερε καὶ θὰ πέθαινε.
Λιβάνι κοινῶς λιβάνι ἡ
λιβανωτός: ἀρωματικὴ ἐλαιώδης ρητίνη τοῦ δένδρου βοσουελλίας τῆς καρτερεῖ-οὔ,
ποῦ φύεται στὶς ἀμμώδεις ἐκτάσεις τῆς Ἀραβίας, τῆς Σομαλίας, τῶν Ἰνδιῶν καὶ τοῦ
Λιβάνου. Χρησιμοποιήθηκε σὰν θυμίαμα γιὰ κοσμικὴ καὶ λατρευτικὴ χρήση ἀπὸ τὰ
πανάρχαια χρόνια (Αἰγύπτιοι, Βαβυλώνιοι, Ἑβραῖοι).
Μύρα κοινῶς μύρον ἢ μύρρα: ἀρωματικὴ
ὑδατοδιαλυτὴ ρητίνη τοῦ φυτοῦ μύρρας τῆς κομμιοφόρου καὶ ἄλλων συγγενῶν ποῦ
φύονται στὴν Ἀραβία καὶ τὴν Αἰθιοπία.
Στὰ δῶρα τῶν μάγων δόθηκαν
οἱ ἑξῆς συμβολισμοὶ σὲ σχέση μὲ τὸν Χριστό:
ὁ χρυσὸς ὡς τιμὴ σ' αὐτὸν ὡς
τὸν νέο βασιλιὰ τοῦ κόσμου
τὸ λιβάνι ὡς Θεὸ
ἡ σμύρνα ὡς αὐτὸν ποὺ θὰ
θυσιαζόταν γιὰ χάρη τῶν ἀνθρώπων
Ἡ σημασία τῶν Δώρων
Ποῦ εἶναι αὐτὸς ποῦ
γεννήθηκε, ὁ βασιλιὰς τῶν Ἰουδαίων;
Ἐπειδή, εἴδαμε τὸ ἀστέρι
του στὴν ἀνατολή, καὶ ἤρθαμε γιὰ νὰ τὸν προσκυνήσουμε (2:2).
Στὸ ἐδάφιο 11:
Καὶ ὅταν ἦρθαν στὸ σπίτι, εἶδαν
τὸ παιδὶ μαζὶ μὲ τὴ Μαρία, τὴ μητέρα του, καὶ
πέφτοντας κάτω το
προσκύνησαν, καὶ ἀνοίγοντας τοὺς θησαυρούς τους,
τοῦ πρόσφεραν δῶρα, χρυσάφι
καὶ λιβάνι καὶ σμύρνα (2:11).
Προσκύνησαν ἀφοῦ ἄκουσαν τὸν
βασιλιά, ἀναχώρησαν, καὶ ξάφνου, τὸ ἀστέρι, ποὺ εἶχαν δεῖ στὴν ἀνατολή,
προπορευόταν ἀπ' αὐτούς, μέχρις ὅτου, φτάνοντας, στάθηκε ἐπάνω ἐκεῖ ὅπου ἦταν τὸ
παιδί. Καὶ καθὼς εἶδαν τὸ ἀστέρι, χάρηκαν μὲ χαρὰ ὑπερβολικὰ μεγάλη (Ματθαῖος
2:9-10). Προσκύνησαν μὲ τὴν καρδιά τους.
Τοῦ πρόσφεραν Δῶρα
βασιλικά. Προσφέρουν αὐτὸ ποὺ λατρεύουν, τὰ ἐργαλεῖα τους, τὰ ὅπλα τους. Τὸ
λιβάνι καὶ ἡ σμύρνα, ἦταν τὰ πιὸ ἀκριβὰ μυρωδικὰ καρυκεύματα, σὲ ὅλη τὴ Μέση Ἀνατολὴ
καὶ τὴ Μεσόγειο. Τὸ χρησιμοποιοῦσαν γιὰ θυσίες σὲ τελετὲς ποὺ ἔκαναν, στοὺς
ναούς τους, ἢ γιὰ νὰ πάρουν χρησμούς. Ὑπάρχουν ἀρκετὰ βαβυλωνιακὰ κείμενα ποὺ
βεβαιώνουν αὐτό.
Τὰ δῶρα τοὺς ἦταν φόρος ὑποτέλειας,
ἦταν τὰ ὅπλα τους, αὐτὸ ποὺ θεωροῦσαν πιὸ σημαντικὸ καὶ τὸ λάτρευαν. Στὴν Παλαιὰ
Διαθήκη ὅταν ὁ βασιλιὰς Ἐζεκίας, ἔδειξε στοὺς Βαβυλώνιους τοὺς θησαυρούς του καὶ
στοὺς θησαυροὺς ὑπῆρχαν κατὰ πάσα πιθανότητα αὐτὰ τὰ τρία (Β΄ Βασιλέων 20:13)
Τὰ δῶρα τῶν μάγων δὲν ἦταν
δῶρα γιὰ μωρό.
Συμβόλιζαν τὴν προσκύνηση
καὶ ὑποταγή τους στὸ νέο βασιλιά.
Ἦταν μιὰ θυσία. Θυσίαζαν αὐτὸ
ποὺ πρὶν λάτρευαν.
Ἡ μόνη κατάλληλη θυσία γιὰ
τὸ βασιλιὰ Χριστό, ποὺ δείχνει τὴν ἀλλαγὴ στὴ ζωή μας, εἶναι νὰ θυσιάσουμε αὐτὸ
ποὺ λατρεύουμε πρὶν πᾶμε στὸ Χριστό.
Οἱ μάγοι μὲ τὴν ἐλάχιστη
γνώση τους, ἔστω ἔψαξαν καὶ βρῆκαν τὸν Ἰησοῦ.
Καὶ θὰ μὲ ζητήσετε, καὶ θὰ
μὲ βρεῖτε, ὅταν μὲ ζητήσετε μὲ ὅλη σας τὴν καρδιὰ
(Ἱερεμίας 29:13)
Ἀνεκτίμητο κειμήλιο τῆς Ἱερᾶς
Μονῆς Ἁγίου Παύλου
Τὰ Τίμια Δῶρα εἶναι χρυσός,
λίβανος καὶ σμύρνα
O χρυσὸς βρίσκεται ὑπὸ τὴν
μορφὴ εἰκοσιοκτῶ ἐπιμελῶς σκαλισμένων ἐπιπέδων πλακιδίων, ποικίλων σχημάτων
(παραλληλογράμμων, τραπεζοειδῶν, πολυγώνων κτλ.) καὶ διαστάσεων περίπου 5 ἐκ. χ
7 ἐκ. Κάθε πλακίδιο ἔχει διαφορετικὸ σχέδιο πολύπλοκης καλλιτεχνικῆς
μικροεπεξεργασίας.
O λίβανος καὶ ἡ σμύρνα
διατηροῦνται ὡς μεῖγμα ὑπὸ τὴν μορφὴ ἑξήντα δύο περίπου σφαιρικῶν χανδρῶν
μεγέθους μικρῆς ἐλιᾶς.
Φυλάσσονται μὲ ἰδιαίτερη ἐπιμέλεια
στὸ θησαυροφυλάκιο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Παύλου. Γιὰ λόγους ἀσφαλείας εἶναι
κατανεμημένα σὲ διάφορες λειψανοθῆκες, μόνο μέρος δὲ αὐτῶν ἐκτίθεται γιὰ
προσκύνηση τῶν ἐπισκεπτῶν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ἢ μεταφέρεται πρὸς ἁγιασμὸ ἐκτὸς Ἁγίου
Ὅρους στὶς κατὰ τόπους Ἱερὲς Μητροπόλεις.
Γράφει ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς
γιὰ τὴν Παναγία ὅτι
«διετήρει πάντα τα ρήματα
ταῦτα ἐν τῇ καρδία αὐτῆς» (Λουκ. β' 19, 51).
Πιστεύεται ἀπὸ τοὺς
θεολόγους ἑρμηνευτὲς ὅτι ἕνα μεγάλο μέρος ἀπὸ αὐτὰ τὰ «ρήματα», τὰ λόγια καὶ τὰ
γεγονότα δηλαδὴ τῆς ζωῆς τοῦ Κυρίου, ἡ Θεοτόκος τὰ ἐκμυστηρεύθηκε στὸν Ἅγιο Ἀπόστολο
Λουκᾶ ὁ ὁποῖος καὶ τὰ συμπεριέλαβε στὸ Εὐαγγέλιό του.
Παράλληλα μὲ τὰ ἅγια
«ρήματα» τοῦ Κύριου, ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος «διετήρει» καὶ ὅτι ἄλλο σχετικὸ μὲ τὴν
ἐπίγεια ζωὴ τοῦ Κυρίου καὶ τὰ Τίμια Δῶρα.
Σύμφωνα μὲ τὴν ἱστορικοθρησκευτικὴ
μᾶς παράδοση, πρὶν τὴν Κοίμησή της ἡ Παναγία Μητέρα τοῦ Κυρίου τὰ παρέδωσε μαζὶ
μὲ τὰ Ἅγια Σπάργανα τοῦ Χριστοῦ, τὴν Τίμια Ἐσθήτα καὶ τὴν Ἁγία Ζώνη της στὴν Ἐκκλησία
τῶν Ἱεροσολύμων ὁπού καὶ παρέμειναν μέχρι τὸ ἔτος 400 μ.Χ. περίπου.
Κατὰ τὸ ἔτος αὐτὸ ὁ αὐτοκράτορας
Ἀρκάδιος τὰ μετέφερε στὴν Κωνσταντινούπολη γιὰ ἁγιασμὸ τοῦ λάου καὶ προστασία
καὶ προβολὴ τῆς Βασιλεύουσας.
Ἐκεῖ παρέμειναν μέχρι καὶ τὴν
ἅλωση τῆς πόλης ἀπὸ τοὺς Φράγκους τὸ ἔτος 1204 μ.Χ. Στὴ συνέχεια μεταφέρθηκαν
γιὰ λόγους ἀσφαλείας μαζὶ μὲ ἀλλὰ ἱερὰ κειμήλια στὴ Νίκαια τῆς Βιθυνίας,
προσωρινὴ πρωτεύουσα τοῦ Βυζαντίου, ὅπου καὶ παρέμειναν γιὰ ἑξήντα περίπου
χρόνια.
Μὲ τὴν ὑποχώρηση τῶν
Σταυροφόρων ἐπὶ αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Παλαιολόγου ἐπεστράφησαν στὴν
Κωνσταντινούπολη μέχρι τὴν ὑποδούλωσή της στοὺς Τούρκους τὸ 1453 μ.Χ.
Μετὰ τὴν Αλωση ἡ Μάρω,
χριστιανὴ σύζυγος τοῦ σουλτάνου Μουρὰτ Β' (1421-1451) καὶ μητρυιὰ τοῦ Μωάμεθ Β'
τοῦ Πορθητοῦ, τὰ μετέφερε αὐτοπροσώπως στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Παύλου στὸ Ἅγιο Ὅρος.
Ἡ Μονὴ αὐτὴ τῆς ἦταν γνωστὴ
ἀφοῦ ὁ πατέρας τῆς Γεώργιος Βράγκοβιτς, δεσπότης τῆς Σερβίας, ἔκτισε τὸ
καθολικό της πρὸς τιμὴ τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρα Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου.
Κατὰ τὴν ἁγιορείτικη
παράδοση
καθὼς ἡ Μάρω ἀνέβαινε ἀπὸ τὸν
ἀρσανὰ (λιμάνι) στὴν Μονή, ἡ Κυρία Θεοτόκος τὴν ἐμπόδισε μὲ ὑπερφυσικὸ τρόπο νὰ
πλησίασει στὴ Μονὴ καὶ ἔτσι νὰ παραβίασει τὸ ἄβατόν του Ἁγίου Ὅρους.
Αὐτὴ ὑπάκουσε καὶ παρέδωσε
ταπεινά τα Τίμια Δῶρα στοὺς μοναχοὺς καὶ πατέρες, οἱ ὅποιοι καὶ ἔστησαν στὸ
σημεῖο ἐκεῖνο τῆς θεομητορικῆς παρουσίας ἕνα Σταυρὸ ποῦ σώζεται μέχρι σήμερα καὶ
λέγεται «Σταυρὸς τῆς Βασιλίσσης».
Τὸ σουλτανικὸ ἔγγραφο μὲ τὶς
σχετικὲς πληροφορίες παραδόσεως τῶν Τιμίων Δώρων φυλάσσεται στὸ ἀρχεῖο τῆς Μονῆς
τοῦ Ἁγίου Παύλου.
Πηγή: Τό κανδυλάκι