Συνέντευξη ἐρημίτη μοναχοῦ πού ζεῖ στήν ἔρημό του Ἁγίου Ορους

1. Στό μυαλό μᾶς τό Ἅγιον Ὅρος εἶναι ἕνα ἡσυχαστήριο ὅπου μπορεῖ κανείς νά βρεῖ τόν ἑαυτό του, νά ἠρεμήσει καί νά νιώσει πιό κοντά στό Θεό. Εἶναι τόσο ἁπλό, ὅπως οἱ «ἁπλοί» ἄνθρωποι τό φαντάζονται;

Καταρχήν δέν εἶναι ἁπλοί οἱ ἄνθρωποι. Εἶναι σύνθετοι, καί αὐτό εἶναι τό πρόβλημα. Ὁ Θεός μᾶς ἔπλασε «μονοειδεῖς», μέ ἕναν λογισμό, καί ἐμεῖς ἔχουμε διασκορπίσει τήν ἑνότητα τοῦ νοῦ μας σέ χιλιάδες περισπασμούς. Αὐτό πού προσπαθοῦν νά ἐπιτύχουν οἱ πλεῖστοι των μοναχῶν, τῶν κατοίκων τοῦ Ἁγίου Ὅρους, εἶναι ἡ ἐνοποίηση τῶν λογισμῶν, ἤ ἀλλιῶς ἡ Θέωση, ἤ νήψη, ἤ φωτισμός ἤ ὅπως θέλει κανείς νά τό πεῖ. Εἶναι ἕνας δρόμος δύσκολος ὅμως, καί πολλές φορές ἀποκάμνει ὁ ὁδοιπόρος-μοναχός. Γι’ αὐτό θά δεῖτε πολλές φορές καί ἀνθρώπινα πάθη. Ὅμως ὑπάρχει ἡ μετάνοια, ὁπότε ἡ ζωή ἐδῶ μοιάζει μέ ἕνα σφυροκόπημα, ἄλλοτε χτυπᾶς, ἄλλοτε σταματᾶς γιά μιά ἀνάσα, ἀλλά ξαναχτυπᾶς, μέχρι νά πάρει ὁ ἐσωτερικός σου ἄνθρωπος τό ἐπιθυμητό σχῆμα. Χωρίς ἠρεμία, δέν μπορεῖς νά δεῖς τόν ἔσω ἄνθρωπο, ὅπως στό θολό νερό δέν μπορεῖς νά δεῖς τό πρόσωπό σου. Μόλις ἠρεμήσει τό νερό θά τό δεῖς.

 

2. Περιγράψτε μᾶς τό Ἅγιο Ὅρος, ἀπό ποιά μέρη ἀποτελεῖται, ἀπό ποιούς ἀνθρώπους, τί κατηγορίες μοναχῶν ζοῦν ἐκεῖ – ἐπειδή κυρίως οἱ γυναῖκες ποῦ δέν ἔχουν πρόσβαση ἀναρωτιοῦνται πῶς εἶναι αὐτό τό μέρος, μιά οὐσιαστικά ἄλλη «κοινωνία», ἔτσι; Μιλῆστε μας σάν νά εἶστε ξεναγός. Ταξιδέψτε τή φαντασία τῶν ἀνθρώπων πού δέν σᾶς ἔχουν ἐπισκεφθεῖ ποτέ.

Τό Ἅγιον Ὅρος ἔχει μιά ζωή ἀσκητισμοῦ περί τά 1400 ἔτη, ἀπό τόν Ὅσιο Πέτρο τόν Ἀθωνίτη, καί μιά ζωή 1000 ἐτῶν Κοινοβιακοῦ βίου, ἀπό τόν Ἅγιο Ἀθανάσιο, ἱδρυτή τῆς Μεγίστης Λαύρας (963μ.Χ.) Μετά ἀπό πολλές ἀνακατατάξεις, μάχες καί ἐξισορροπήσεις κατέληξε νά φιλοξενεῖ τρεῖς τρόπους ζωῆς:

• Τον Κοινοβιακό, δηλ. τή ζωή σέ μία ἐκ τῶν 20 Ἱερῶν Μονῶν, ὅπου ζοῦν μαζί ἀπό 20 μέχρι 120 μοναχοί, ὑπό τήν πνευματική καθοδήγηση τοῦ Ἡγουμένου.

• Τον Σκητιώτικο, δηλ. τή ζωή σέ μία Σκήτη ὅπως π.χ. τῆς Ἁγίας Ἄννης, ὅπου κανονικά ζοῦν μαζί μέχρι 4 μοναχοί, ὑπό τήν πν. καθ. τοῦ «Γέροντα» τῆς «Καλύβης». Χαρακτηριστικό της Σκήτης εἶναι τό «Κυριακό», ἡ κεντρική ἐκκλησία ὅπου μαζεύονται ὅλοι οἱ Πατέρες τῆς Σκήτης, δηλ. ὅλα τα «Καλύβια» ἤ Κελλιά, κάθε Κυριακή καί Ἑορτή. Ὑπεύθυνός της Σκήτης εἶναι ὁ «Δικαῖος», λειτούργημα διαρκείας ἑνός ἔτους.

• Τον Ἐρημικό ἤ Ἀσκητικό. (α- στερητικό καί σκήτη). Ἐδῶ κατοικοῦν πάλι μέχρι 3 μοναχοί σέ ἕνα Κελλί, καλύβι, ἤ ξεροκάλυβο (δέν ἔχει πρόσβαση σέ τρεχούμενο νερό, σήμερα ἐλάχιστα) ὑπό τήν πνεύμ. Καθοδ. τοῦ Γέροντα. Ἡ διαφορά εἶναι ὅτι στήν «Ἔρημο» δέν ὑπάρχει «Κυριακό» καί κάθε κελλί εἶναι ὑπεύθυνο γιά ὅλες τίς λειτουργίες του. Φυσικά ὅλα τα κελλιά καί ὅλες οἱ Σκῆτες ὑπάγονται διοικητικά σέ μία ἐκ τῶν 20 Ι.Μ.

Ὅλοι ἀνεξαιρέτως οἱ μοναχοί ἔχουν ἕνα ἤ περισσότερα διακονήματα καί ἕνα ἤ περισσότερα «ἐργόχειρα». Διακονήματα εἶναι οἱ ἐργασίες πού σχετίζονται μέ τήν εὔρυθμη λειτουργία τῆς Ι.Μ., ἤ τοῦ Κελλιοῦ, τῆς Ἐκκλησίας, τῶν ὑπολοίπων χώρων, ἐνῶ ἐργόχειρο θεωρεῖται κάτι πού δημιουργεῖται μέ σκοπό τήν πώληση, γιά τά πρός τό ζῆν.Παραδείγματα διακονημάτων εἶναι ἐκκλησιαστικός, φούρναρης, μάγειρας, βουρδουνάρης (ὑπεύθυνος μουλαριῶν, ὅπου δέν ὑπάρχουν δρόμοι), ψαράς, ράφτης κλπ. Παραδείγματα ἐργοχείρων εἶναι ἁγιογράφος, σκαλιστῆς ξύλου, σφραγιδοποιός, λιβανοποιός, κομποσχοινᾶς κλπ. «Σῶμα ἔργασαι ἴνα τραφῆς, ψυχή νῆφε ἴνα σωθῆς.» (Γεροντικό)

3. Ποιά εἶναι ἡ διαφορά τοῦ ἀσκητῆ ἤ ἐρημίτη ἀπό τούς Κοινοβιάτες καί γιατί θεωροῦνται οἱ πιό αὐστηροί μοναχοί;

Ἡ διαφορά ἀνεφέρθη στό ἐρώτημα 2. Θεωροῦνται πιό αὐστηροί γιατί ἐπιλέγουν νά ζήσουν σέ τόπο πού εἶναι ἀπό τή φύση τοῦ πιό ἀφιλόξενος. Γιά παράδειγμα ἐνῶ στό Κοινόβιο ὑπάρχει ἠλεκτρογεννήτρια καί ἡλιακά γιά ἐπαρκῆ ἠλεκτροδότηση, οἱ Κάτοικοι τῶν Καρουλίων, τοῦ πλέον σκληροτέρου μέρους τοῦ Ἁγίου Ὅρους, ἀναγκάζονται νά κουβαλοῦν μία φιάλη ὑγραερίου στήν πλάτη τους, ἀπό δυσπρόσιτα μονοπάτια. Αὐτό ὅμως δέν σημαίνει ὅτι αὐτομάτως εἶναι καί πιό «ἅγιοι». Ὁ Θεός ἐξετάζει τά κρύφια της καρδίας. Μπορεῖ θεωρητικά κάποιος στόν κόσμο νά φτάσει σέ ἀνώτερα μέτρα ἀπό τόν ἐρημίτη. (Ὑπάρχουν παραδείγματα στήν ἐκκλησιαστική βιβλιογραφία). Ἁπλά ὁ ἐρημίτης ἔχει κόψει μέ τόν σκληρό τρόπο τά αἴτια πολλῶν ἁμαρτιῶν, καί δέν χρειάζεται νά πολεμάει τά ἁπλά, προχωρεῖ σέ πιό λεπτό πόλεμο, αὐτόν τῶν λογισμῶν.

4. Γιατί κάποιος νά γίνει «αὐστηρός» μοναχός ἐνῶ κάποιος ἄλλος ὄχι; Ὑπάρχει διαφορά ὅσον ἀφορᾶ στήν αὐστηρότητα τοῦ μοναχισμοῦ καί γιά ποιό λόγο ὑπάρχουν διαβαθμίσεις ὡς πρός αὐτήν, μέ ποιά κριτήρια ὑφίστανται οἱ διαβαθμίσεις αὐτές καί ποιές εἶναι;

Κανένας ἄνθρωπος δέν εἶναι ἴδιος μέ κάποιον ἄλλον, ὁπότε θά μποροῦσα νά πῶ ὅτι ὑπάρχουν τόσες διαβαθμίσεις μοναχισμοῦ, ὅσοι καί μοναχοί. Καθένας κάνει τόν ἀγώνα τοῦ ὅπως νομίζει καλύτερα, βάσει τῶν ὅσων ἔχει διαβάσει ἀπό τούς παλαιούς καί ὑπό τίς συμβουλές ἑνός ἤ περισσοτέρων ἀνθρώπων πού ἐμπιστεύεται. Κάθε ἄνθρωπος ἔχει ἰδιαίτερο χαρακτήρα, ἰδιαίτερα χαρίσματα, ἰδιαίτερα προβλήματα. Νομίζω ὅτι ἡ αὐστηρότητα ἔχει νά κάνει μέ τήν σωματική κράση, μέ τό μέγεθος τῆς πίστης, καί κυρίως μέ τό μέγεθος τῆς Ἀγάπης πρός τόν Ι. Χριστό.

5. Ποιές εἶναι οἱ προδιαγραφές γιά νά μονάσει κανείς, τί ἐπιλογές ἔχει; Καί τί συνέπειες μπορεῖ νά ἔχει ἡ ἀπόφασή του αὐτή γνωρίζοντας ἐκ τῶν προτέρων;

Δέν ὑπάρχουν «προδιαγραφές» γιά νά μονάσει κανείς. Μόνο θέληση χρειάζεται. Προδιαγραφές ὑπάρχουν γιά νά ἱερωθεῖ κανείς. Ὄχι γιά νά μονάσεις. Μοναχός εἶναι ἕνας ἄνθρωπος πού μετάνιωσε γιά τίς λανθασμένες πράξεις του καί ἀποφάσισε νά ἐπανορθώσει, καί νά βελτιώσει τόν ἑαυτό τοῦ πνευματικά, ὥστε νά φθάσει στήν κατά χάριν Θέωση. Καταρχήν ὁ ἄνθρωπος πού θά παρουσιαστεῖ σέ μοναστήρι μέ κάποιες σκέψεις γιά νά γίνει μοναχός, θεωρεῖται «δόκιμος», ὑπό δοκιμήν, γιά τουλάχιστον 1 ἔτος. Ἀκόμη καί 3 ἤ καί περισσότερα ἔτη εἶναι συνήθης χρόνος. Μετά τή δοκιμή κείρεται «Ρασοφόρος», δηλ. μοναχός ὁ ὁποῖος μπορεῖ νά φύγει σέ ἄλλη ἀδελφότητα ἀλλά ὄχι πίσω στόν κόσμο, χωρίς πνευματική ἀπώλεια. Μετά ἀπό ἄλλα 3 ἔτη τουλάχιστον ὁ ρασοφόρος «χειροτονεῖται» «Μεγαλόσχημος», ὅπου ὑπόσχεται νά παραμείνει ἐφ’ ὄρου ζωῆς στήν ἀδελφότητα, ἐκτός ἐξαιτίας 2 συγκεκριμένων περιστατικῶν. Φυσικά δέν ὑπάρχουν ἁλυσίδες καί σχοινιά, ἄν θέλει κανείς φεύγει. Ἁπλά ἀναφέρω τούς Ι. Κανόνες.

6. Σέ τί διαφέρει ἡ Μονή ἀπό τό Κελί καί τί ἄλλες τέτοιες διακρίσεις ὑπάρχουν ποῦ θά πρέπει κανείς νά γνωρίζει ἄν θελήσει νά μονάσει;

Ἀνεφέρθησαν ὀλίγα παραπάνω. Ὅποιος θέλει νά μονάσει δοκιμάζει πρῶτα σέ διάφορα μέρη, ἤ ἔχει ἐπισκεφτεῖ ὡς κοσμικός διάφορα Κοινόβια καί Ἀδελφότητες καί πηγαίνει ἐκεῖ πού τοῦ ταιριάζει, σύμφωνα μέ τόν χαρακτήρα του. Οἱ παλαιοί Γέροντες ἔκαναν μιά χονδρική διάκριση ὡς ἑξῆς: οἱ θυμώδεις καλύτερα νά πηγαίνουν σέ Μοναστήρια, ἐνῶ ὅσοι πολεμοῦνται ἀπό ἀκαθάρτους λογισμούς πολύ νά πηγαίνουν σέ Κελί μέ λίγους ἀδελφούς. Τίποτα δέν εἶναι ὅμως ἀπόλυτο.

7. Μπορεῖ νά ὑπάρξει κακό κλίμα ἤ ἰδιαίτερη πίεση μεταξύ των μοναχῶν καί τῆς συμβίωσης αὐτῶν – ὅπως συμβαίνει στά ἐγκόσμια συχνά ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους – καί νά ἀποφασίσει ἕνας μοναχός ἀκόμα καί νά ἀποχωρήσει;

Βεβαίως ὑπάρχουν καί αὐτά στή μοναστική ζωή. Ἁπλά ἡ φυγή δέν εἶναι λύση, γιατί ἄν τό φιλοσοφήσεις καλά, ὁ ἐαυτός μᾶς εἶναι ὑπεύθυνος γιά τό πώς θά μᾶς συμπεριφερθεῖ ὁ ἄλλος. Ὅπου καί νά πᾶς θά κουβαλήσεις τόν παλιό σου ἑαυτό μαζί. Γι’ αὐτό συνήθως ἡ λύση δέν εἶναι ἡ φυγή, ἀλλά ἡ ὑπομονή καί τό «σπάσιμο» τῶν δικῶν μου «αἰχμῶν» πού ἐνοχλοῦν τόν ἄλλον. Δέν ὀνομάστηκε τυχαία ὁ Μοναχισμός «Ἐπιστήμη ἐπιστημῶν». Ἀλλάζει τελείως τόν ἄνθρωπο. Τόν βελτιώνει.

8. Γιατί κανείς νά ἀφήσει τίς «ἀνέσεις» τῶν ἐγκοσμίων καί νά ἀφιερωθεῖ «ἀπομονωμένος» στό Θεό; Τό ἄγνωστο μιᾶς ζωῆς ἀπομόνωσης δέν φοβίζει τόν ἄνθρωπο;

Ὅταν στήν πνευματική ἀναζήτηση ὁ ἄνθρωπος φτάσει στό σημεῖο νά κατανοήσει τήν ματαιότητα τοῦ κόσμου τούτου, τήν ψευδαίσθηση πού ὀνομάζεται «πραγματικότητα», τότε δέν τοῦ φαίνεται ὅτι ἀφήνει κάτι καλό καί πάει στά δύσκολα, ἀλλά ὅτι ἀφήνει κάτι ψεύτικο καί πάει στό ἀληθινό. Κατά τήν Πατερική ὁρολογία «ἀνάπτει ὁ θεῖος ἔρως ἐντός της καρδίας» καί δέν λογαριάζεις τίποτα.

Ὅσο γιά τήν ἀπομόνωση εἶναι κάτι πού πρέπει νά τό ἀντιμετωπίσουμε ὅλοι κάποια στιγμή. Ὅταν πεθάνουμε θά εἴμαστε μόνοι. Ἁπλά κάποιοι θέλουν νά προπονηθοῦν ἀπό πιό νωρίς… Γιά πιό προχωρημένους πάλι, «ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τόν φόβον». Εἶσαι ἑνωμένος μέ τόν Ἰησοῦ, τό ἀντικείμενο τοῦ πνευματικοῦ σου ἔρωτα. Τί ἄλλο νά θέλεις; Ποιά ἀπομόνωση; Ἀπό τόν κόσμο, ὁ ὁποῖος σέ χωρίζει ἀπό τόν Ἰησοῦ;

9. Τί τό διαφορετικό ἔχουν οἱ ἄνθρωποι ποῦ μονάζουν; Ὑπάρχει κατάλληλη στιγμή ποῦ κάποιος εἶναι ἤ νιώθει ἕτοιμος νά μονάσει;

Ναί ὑπάρχει κατάλληλη στιγμή, προσωπικά το ἀποκαλῶ «κάλεσμα», ὅταν σου γυρίζει ἡ ζωή 180ο χωρίς νά ἔχεις κάνει τίποτα πέρα ἀπό μιά προσευχή. Ἄνθρωποι πού ποτέ δέν εἶχαν σκεφτεῖ νά γίνουν μοναχοί ἀνάβουν ἀπό θεῖο ζῆλο σέ μιά στιγμή. Πῶς νά τόν κρατήσεις στόν κόσμο; Δέν ὑπάρχει πάντως κάτι συγκεκριμένο γιά νά ξεχωρίσεις κάποιον πού θά μονάσει, γιατί ὑπάρχουν τελείως διαφορετικοί τύποι ἀνθρώπων: ἀπό ἁγνά παιδιά κάτω ἀπό 20 ἐτῶν μέχρι πρώην ναρκομανεῖς. Ἀπό τελείως ἀγραμμάτους μέχρι καθηγητές Πανεπιστημίου, πρώην ἐπιστήμονες τῆς NASA καί τοῦ CERN, ὁ Χριστός ἀπαντᾶ σέ ὅποιον τόν φωνάξει.

10. Ἕνας ἄνθρωπος γιά νά «ἀφιερωθεῖ» στόν Θεό πρέπει νά εἶναι ἀπόλυτα συνειδητοποιημένος καί κατασταλαγμένος γιά νά λάβει μιά τόσο σημαντική ἀπόφαση ζωῆς, πού θά τοῦ ἀλλάξει τά πάντα. Μές στό μυαλό τοῦ κατά κάποιο τρόπο πρέπει νά ἔχει ἀποδείξει τήν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ; Ὑπάρχει Θεός; Γιατί ὑπάρχουν πολλοί ἄνθρωποι πού διχάζονται ὡς πρός αὐτό.

Ὁ ἄνθρωπος εἶναι διττός: ψυχή καί σῶμα. Τό μυαλό εἶναι μέρος τοῦ σώματος, ὁ νοῦς εἶναι ἐνέργεια τῆς ψυχῆς. (Ὁ νοῦς καλεῖται καί καρδία στήν Πατερική διδασκαλία.) Τό μυαλό δέν μπορεῖ νά κατανοήσει ποτέ τήν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ, γιατί εἶναι διαφορετικῶν φύσεων. Ὁ ἴδιος ὁ Θεός δέν θά ἤθελε μιά τέτοια ἀπόδειξη διανοητική, γιατί θά καταργοῦσε τό αὐτεξούσιο. Μόλις ὅμως ἀποφασίσεις νά ὑπερυψωθεῖς πάνω ἀπό τήν στυγνή λογική, καί νά «σκεφτεῖς» μέ τήν Καρδία, μέ τήν ψυχή, θά νιώσεις τόν Θεό, γιατί εἶναι φτιαγμένη νά εἶναι ἑνωμένη μαζί Του. Τότε δάκρυα χαρᾶς θά πλημμυρίσουν τά μάτια σου. Ἡ γαλήνη στήν ψυχή σου θά εἶναι τελεία: βρῆκες τό λιμάνι πού ἔψαχνες.

Μία «ἀπόδειξη» γιά τόν Θεό εἶναι ἀκριβῶς ἐδῶ: πώς γίνεται πολλοί νέοι ἄνθρωποι, ἐπιτυχημένοι σέ ὅλα, νά τά παρατᾶνε καί νά γίνονται μοναχοί; Ἡ εὔκολη ἀπάντηση εἶναι ὅτι τρελάθηκαν. Μήπως ὅμως ὑπάρχει κάποια Δύναμη ποῦ τούς βοηθάει νά πάρουν αὐτήν τήν ἀπόφαση; Καί πῶς ἀντέχουν σέ ὅλη τή ζωή τούς «κλεισμένοι» στό Μοναστήρι; Μήπως ἡ ἴδια Δύναμη τούς βοηθάει;

11. Ἔχετε γνωρίσει μοναχούς ποῦ θέλησαν μετά ἀπό κάποιο καιρό νά ἐπιστρέψουν στά ἐγκόσμια; Ἄν ναί, πῶς τό ἐξηγεῖτε αὐτό;

Γνωρίζω 3-4 περιπτώσεις. Τό περίεργο δέν εἶναι ὅτι γυρίζουν πίσω ἕνα 1% ἤ 5%, δέν γνωρίζω ἀκριβῶς. (Δέν μιλᾶμε γιά τούς δοκίμους, οἱ ὁποῖοι ἁπλά δοκιμάζουν καί δοκιμάζονται). Τό περίεργο εἶναι πώς οἱ ὑπόλοιποι μένουν σέ ὅλη τους τή ζωή. Γιατί δέν γυρίζουμε πίσω; Ἐπειδή ἀκριβῶς οἱ περισσότεροι βλέπουμε τήν ἀλλαγή πού συντελεῖται στόν ἑαυτό μας, τή βελτίωση. Καί κάνουμε ὑπομονή στίς δυσκολίες, γιατί θέλουμε καί ἄλλη ἀλλαγή, κι ἄλλη βελτίωση. Δέν ἔχει τέλος.

Τώρα ὅσον ἀφορᾶ στό γιατί φεύγουν μερικοί, εἶναι ἁπλό. Εἴπαμε ὅτι ἡ ὁδός πρός τήν τελείωση εἶναι δύσκολη. Ἀνηφορική. Στόν δρόμο αὐτόν ἔχομε, ὅλοι οἱ Χριστιανοί, 3 ἐχθρούς: Τόν Κόσμο, τή Σάρκα καί τόν Διάβολο. Οἱ Μοναχοί ἔχουν κυρίως 2: τήν Σάρκα καί τόν Διάβολο. Αὐτός ὁ τελευταῖος, ὄντας τό τελειότερο δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, ἔχει καί ἀπερίγραπτες ἱκανότητες. Γνωρίζει πώς νά ἐπιτύχει τόν σκοπό του, σέ βάθος χρόνου. Ἔτσι, ὑποβάλλει σκέψεις στόν ἀγωνιζόμενο, τέτοιες ὥστε ἄν τίς δεχθεῖ καί δέν καταλάβει τήν πηγή τους, νά τόν ἀποκλίνουν ἐλάχιστα ἀπό τήν ὁδό του. Κατά τόν Ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος «Μοναχός ἐστι βία φύσεως διηνεκής». Ἄν δέν τό ἔχομε αὐτό κατά νοῦ καί «χαλαρώσουμε» λίγο, ὑπάρχει κίνδυνος. Τά πάθη εἶναι τόσο ἰσχυρά πού μπλοκάρουν τή λογική καί δέν μᾶς ἀφήνουν νά σκεφτοῦμε σωστά. Παράδειγμα χονδροειδές: τό πάθος τῆς μέθης. Ὅλα τα πάθη κάνουν τό ἴδιο στόν Νοῦ, ἀλλά σέ διαφορετικό βαθμό. Παράδειγμα λεπτότερο: τό πάθος τῆς ὑπερηφανείας. Ἀφοῦ τά ξέρεις ὅλα, πῶς νά μάθεις κάτι; Μόλις λοιπόν κάποιος χαλαρώσει, καί ἀρχίσει νά δουλεύει σέ ἕνα πάθος ὁ δρόμος γίνεται κατηφόρα χωρίς τέρμα. Ἡ πτώση εἶναι σίγουρη.

12. Μιλῆστε μας γιά τή θρησκεία μας. Σέ τί πιστεύετε;

Αὐτό τό θέμα ἀπαιτεῖ τόμους ἐπί τόμων. Πάντως ὁ κάθε Ὀρθόδοξος ὀφείλει νά φρονεῖ ὅ,τι καί ἡ Ἐκκλησία του.

13. Ἔχουμε δεῖ εἰκόνες ἀπό τό Ἅγιο Ὅρος, ὅπου βλέπουμε μοναχούς νά μένουν σέ σπήλαια, σέ «καλύβια» χτισμένα πάνω σε γκρεμούς, στενόχωρα ἴσως, ὄχι τόσο ἀσφαλῆ κάποιος θά ἔλεγε. Πῶς ζεῖ κανείς ἐκεῖ; Τό νά ζεῖ κανείς στά ἐγκόσμια σέ ἕνα μεγάλο καί πολυτελές σπίτι εἶναι κάτι τό ὁποῖο εἶναι μακριά ἀπό τόν «πραγματικό» χριστιανισμό; Γιατί ἐπιλέγετε συνειδητά νά ζεῖτε σέ τέτοιo χῶρο;

Ἔχω ἀναφέρει καί παραπάνω ὅτι δέν εἶναι ὁ τόπος, ἀλλά ὁ τρόπος. Αὐτό ὅμως εἶναι γιά τήν περίπτωση πού ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐλεύθερος παθῶν. Γιά ἐμᾶς τούς ἐμπαθεῖς πρέπει νά τό κάνουμε μέ τόν σκληρό τρόπο. Καταρχήν στόν Χριστιανισμό δέν ὑπάρχει τίποτα Κακό. Τό Κακό δέν ἔχει ὑπόσταση, οὐσία. Εἶναι ἔλλειψη καλοῦ. Ἀκόμη καί ὁ Σατανᾶς ἔχει φύση Ἀγαθή, Ἀγγελική, ἀλλά θέλησε νά ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τό Καλό, τόν Θεό. Μέ τήν ἴδια λογική, οὔτε τό χρῆμα εἶναι κακό, οὔτε τό φαγητό, οὔτε οἱ νόμιμες γυναῖκες, οὔτε τό ποτό. Τίποτα δέν εἶναι κακό. Ὁ ἐμπαθής λογισμός εἶναι τό πρόβλημα. Ἄν μπορεῖς νά τά ἀπολαύσεις ὅλα χωρίς ἐμπάθεια, μέ τή φυσική τους χρήση, ἀπόλαυσέ τα. Ἄν ὅμως δέν μπορεῖς, καί φτάνεις στήν παρά-φύσιν χρήση τῶν ὄντων, τότε ὑπάρχει πρόβλημα. Θά βλαφτεῖς ὁ ἴδιος δηλαδή. Γιαυτό κόβουμε ὅσα μποροῦμε ἀπό τίς ἀνέσεις, γιά νά καταφέρουμε νά ὑπερνικήσουμε τόν ἐμπαθῆ λογισμό. Ὅσο περισσότερα κόβεις, τόσο περισσότερο κατανοεῖς ὅτι εἴμαστε περισσότερο ψυχή καί λιγότερο σῶμα. Ἐπίσης ἔτσι, συνειδητοποιεῖς τήν ἀξία καί τοῦ λίγου καί τοῦ ἁπλοῦ. Καί εὐχαριστεῖς πού ἔχεις ἔστω καί αὐτό. Ἐνῶ ἄν τά ἔχεις ὅλα, δέν τά ἐκτιμᾶς.

14. Χτίζετε οἱ ἴδιοι τα σπίτια σας…; Γιατί αὐτό λογικά ἀπαιτεῖ γνώση εἰδική.

Ὁ μοναχός, καί εἰδικά ὁ ἐρημίτης, εἶναι ἀναγκασμένος νά μάθει νά κάνει πολλά πράγματα πού στόν κόσμο δέν θά ἔκανε, γιατί ἐκεῖ μέ μιά τήλ. κλήση ἔρχεται ὁ εἰδικός. Ὅταν πρόκειται νά χτίσουμε, καλοῦμε ὅλους τους γείτονες, δηλ. ἀπό ὅλους τους γείτονες τούς νέους καί δυνατούς καί ἐμπείρους στό χτίσιμο. Αὐτό λέγεται στήν τοπική Ἁγιορείτικη διάλεκτο «παγκοινιά», δηλ. ὅλο το κοινό. Π.χ. ἔχουμε παγκοινιά αὔριο στοῦ παπᾶ Λευτέρη, κτίζει ἀποθήκη γιά ξύλα. Ἀπό τόν ἕνα στόν ἄλλο μεταδίδεται ἡ τεχνογνωσία. Ὑπάρχουν ὅμως καί πολλοί Ἄλβανοι ἐργάτες στό Ἅγιο Ὅρος, γιά ὅσους διαθέτουν χρήματα.

15. Τί σημαίνουν οἱ ὄροι Καυσοκαλύβια, Κατουνάκια καί φρικαλέα Καρούλια;

Καυσοκαλύβια ἤ Σκήτη τῶν Καυσοκαλυβίων. Ὀνομάστηκε ἔτσι ἀπό τόν Ὅσιο Μάξιμο τόν Καυσοκαλύβη, ὁ ὁποῖος ἔζησε στήν περιοχή τόν 13ο αἱ. (ἄν δέν κάνω λάθος) σχεδόν σάν ἀγρίμι. Μόλις ἀποκτοῦσε λίγη φήμη καί τόν ἐνοχλοῦσαν οἱ ἐπισκέπτες ἀπό τή συνεχῆ ἐνασχόλησή του στή Θεωρία τοῦ Θεοῦ, ἔκαιγε τό καλύβι του καί πήγαινε σέ ἄλλο τόπο νά φτιάξει ἄλλο. Φυσικά αὐτό πού λέμε σήμερα Καλύβι θά ἐθεωρεῖτο παλάτι ἀπό τόν Ἅγιο Μάξιμο.

Κατουνάκια: Δέν ἔχουν Κυριακό. Ἐρημητήρια σκόρπια πάνω στό βραχῶδες τοπίο. Ὁ πλησιέστερος γείτονας ἀπέχει 15 λεπτά πεζοπορία. Λέγεται ὅτι τό ὄνομα προῆλθε ἀπό τούς Θηβαῖτες μοναχούς της Αἰγύπτου. Αὐτοί ἐπεσκέφθησαν τόν τόπο πολύ πρίν τόν ὀργανωμένο μοναχισμό στήν Ἀθωνική χερσόνησο, ἀλλά δέν ἠθέλησαν νά ἀκολουθήσουν τό τοπικό τυπικό πού ἔγκειται στήν μονοφαγία, ἤ ἀλλιῶς ἐνάτη, δηλ. τή λήψη τροφῆς ἅπαξ τῆς ἡμέρας, 3 ὧρες πρίν τή δύση τοῦ ἡλίου, καί ἠκολούθουν τό δικό τους τυπικό, δηλ. τό τριάρι, τροφή κάθε 3 ἡμέρες. Οἱ ντόπιοι τους προειδοποίησαν ὅτι τό κλίμα ἐδῶ εἶναι βαρύ καί ὑγρό, ὄχι σάν τῆς Αἰγύπτου. Αὐτοί δέν ἤκουσαν, μέ συνέπεια νά ἀφήσουν τά κατούνια τους, δηλ. τίς ἀποσκευές ἤ τά κόκκαλα στήν ἔρημο.

Τά Καρούλια εἶναι ἡ δυσπρόσιτη περιοχή πάνω ἀπό τή θάλασσα καί κάτω ἀπό τά Κατουνάκια. Πῆραν αὐτό τό ὄνομα ἀπό τά καρούλια πού εἶχαν κατασκευάσει οἱ ἀσκητές γιά νά κατεβάζουν τό καλάθι μέ τά ἐργόχειρά τους στή θάλασσα, ὅπου οἱ ναῦτες τά ἀντήλλασαν μέ παξιμάδια καί ἄλλα ἀγαθά. Σήμερα ἔχουν ἀντικατασταθεῖ μέ ράουλα καί βίντσια μέ τά ὁποῖα περνοῦν οἱ Καρουλιῶτες τά ἀγαθά τους ἀπό τά Ἐξωτερικά Καρούλια στά Ἐσωτερικά. Ἡ πρόσβαση στά Ἐσωτερικά γίνεται μόνο ἀπό ἕνα πέρασμα, ὄχι μονοπάτι, ὅπου ἀπαιτεῖται ἀναρρίχηση σέ 2-3 σημεῖα, καί ὑπάρχουν μόνιμα ἐγκατεστημένες ἁλυσίδες γιά νά πιάνονται. Γιά κάποιον πού δέν ἔχει συνηθίσει τά ὕψη, τοῦ κόβεται ἡ ἀνάσα, νιώθει φρίκη, ἐξ οὐ καί Φρικτά ἤ φρικαλέα.

16. Κάποιος μοναχός ποῦ ἔχει ἐνδιαφέροντα-χόμπι πρίν μονάσει μπορεῖ νά τά ἀσκήσει ὅταν γίνει μοναχός; Γιατί φανταζόμαστε θά τοῦ λείπουν τά ἀγαπημένα τοῦ ἐνδιαφέροντα.

Ὑπάρχουν ἕξεις καί συνήθειες πολύ ἰσχυρότερες ἀπό τά χόμπι τά ὁποῖα ἔχει ἀφήσει ὁ μονάζων. Σκεφτεῖτε ὅτι ἀφήνει πίσω του γονεῖς, ἀδέλφια, συγγενεῖς, ἀπολαύσεις, ἡδονές. Στό χόμπι θά κολλήσουμε; Ἡ ἐργασία γιά τήν τελειότητα εἶναι full time job. Πάντως ὑπάρχουν καί ἀνθρώπινες στιγμές, στιγμές ξεκούρασης: ἕνα δεντράκι, μία βόλτα στό δάσος, ἕνα ψάρεμα στή θάλασσα. Ἀλλά πάλι ὁ ἐκπαιδευμένος νοῦς πρέπει νά γυρίζει στόν στόχο του. Μάλιστα σέ προχωρημένο στάδιο αἰσθάνεται πιό ὄμορφα ὅταν εἶναι κοντά στόν Θεό παρά ὅταν “διασκεδάζει”. (ποῦ σημαίνει σκορπίζω, ἀπό τό σκεδάννυμι).

Λέγεται ὅτι ἐπεσκέφθη ἕνας κυνηγός τόν Ἀββᾶ Ἀντώνιο τόν Μέγα (4ος αἱ. μ.Χ.) καί τόν βρῆκε νά παίζει μέ τούς μαθητᾶς του μέ μιά πέρδικα. Ὁ Ἀββᾶς (=πατήρ στά ἐβραικά) κατάλαβε ὅτι σκανδαλίστηκε καί τοῦ εἶπε:

«Τέντωσε τό τόξο σου.» Αὐτός τό τέντωσε.

«Τέντωσέ το περισσότερο.» Τό τέντωσε περισσότερο ἐκεῖνος.

«Ἀκόμη περισσότερο.» Τότε ὁ κυνηγός ἀπεκρίθη:

«Δέν πάει ἄλλο, θά σπάσει».

«Τό ἴδιο καί ὁ ἄνθρωπος», ἀπήντησε ὁ διακριτικός Ὅσιος.

17. Μιλῆστε μας γιά τήν καθημερινότητά σας, πώς εἶναι ἡ ζωή ἑνός μοναχοῦ. Κάποιος θά φανταζόταν ὅτι μετά ἀπό κάποια στιγμή ἐπέρχεται κάποιου εἴδους ἀνίας ἄν κάνει κανείς τά ἴδια πράγματα. Αὐτό μοιραία δέν συμβαίνει;

Μετά ἀπό κάποια χρόνια μοναστικῆς ζωῆς, νομίζω ὅτι τό ἴδιο σκεφτόμαστε ἐμεῖς γιά τόν κόσμο. Τόσα χρόνια κάνετε τά ἴδια: κάθε μέρα δουλειά, μπάλα, ψώνια, κινηματογράφος, θέατρο, διασκέδαση. Ὁ ἔσω ἄνθρωπος ποῦ ἀλλάζει; Ἐνῶ ὁ μοναχός ἀλλάζει τόν ἑαυτό του (ἤ μᾶλλον πρέπει). Δέν εἶναι ὁ ἴδιος ἄνθρωπος πού ἦτο στόν κόσμο. Ἀγώνας συνεχής, τώρα νά κόψω τόν θυμό μου, τώρα τήν πολυλογία κ.ο.κ. Δέν βλέπω ἀνία. Προσωπικά θά ἤθελα ἡ μέρα νά ἔχει 40 ὧρες.

Γιά νά εἴμεθα δίκαιοι ὅμως πρέπει νά παραδεχτοῦμε ὅτι ὅπως ὑπάρχουν ἄνθρωποι στόν κόσμο πού αἰσθάνονται ἄνια ἤ πλήξη μέ τή ζωή τους, μπορεῖ νά ὑπάρχουν καί μοναχοί. Καί αὐτό εἶναι ἕνα ἐμπόδιο πού πρέπει νά ὑπερνικήσεις, ἕνας ἀγώνας πού πρέπει νά δώσεις. Εἴτε εἶσαι μοναχός, εἴτε κοσμικός.

Ἡ καθημερινότητα τώρα. Ὑπάρχουν μικροδιαφορές στό πρόγραμμα, καί ἀπό κελλί σέ κελλί, καί ἀπό ἐποχή σέ ἐποχή, μέ πολλές ἐξαιρέσεις λόγω ἑορτῶν, ἀλλά ἕνα τυπικό πρόγραμμα εἶναι ὡς ἑξῆς: Στή Δύση τοῦ ἡλίου διαβάζομε τό Ἀπόδειπνο. Μετά ἀποσυρόμεθα γιά ἀνάγνωση καί προσευχή. 3-4 ὧρες ὕπνου καί μετά ἔγερση στό μέσο της νυκτός γιά τήν καθημερινή ἀκολουθία. (Κάθε μέρα μπορεῖ νά «λές» τά ἴδια πράγματα, ἀλλά νά νιώθεις ἄλλα συναισθήματα). Μετά τήν ἀκολουθία ἀνάπαυση 1-2 ὧρες καί μετά μελέτη 1 ὥρα καί κατόπιν ἐργασία. Τό μεσημέρι προσευχή, Ἑσπερινός, φαγητό.Τό ἀπόγευμα ἄλλες ἐργασίες, ἀτομικές κλπ. διακονήματα. Φαίνεται κουραστικό ἀλλά ζοῦμε περισσότερο μέσα μας, διανοητικά. Ὁ ἄνθρωπος ἔχει δυνατότητες πού οὔτε τίς φαντάζονται οἱ περισσότεροι. Μπορεῖ νά ἀνταπεξέλθει ὑπό ἀπίστευτες συνθῆκες.

18. Ἄν ἀποφάσιζε κανείς νά μονάσει, ποιές συνήθειες τῶν μοναχῶν θά ἔπρεπε νά γνωρίζει;

Δέν ὑπάρχει στάνταρ. Ἄλλοι νηστεύουν πολύ, ἄλλοι δέν κοιμοῦνται πολύ, ἄλλοι διαβάζουν πολύ, ἄλλοι κάνουν περισσότερο νοερά προσευχή. Ἄλλοι ὑποφέρουν στήν πολύ ζέστη, ἄλλοι ἔχουν κλιματισμό. Ἄλλοι δουλεύουν χειρωνακτικά, ἄλλοι καθόλου. Ἄλλοι δέν πλένονται γιά ἄσκηση. Πάντως ὅλοι ἐκτός ἀπό μερικούς ἀρρώστους, δέν τρῶνε κρέας. Ἐπίσης ὁ ὑποτακτικός μοναχός δέν ἔχει χρήματα. Ὅ,τι χρειάζεται τοῦ τό παρέχει τό Κοινόβιο. Εἶναι ἀπαλλαγμένος ἀπό αὐτή τή φροντίδα.

19. Ποιά εἶναι ἡ σχέση τοῦ μοναχοῦ μέ τό φαγητό; Καλλιεργεῖτε; Τί τρῶτε;

Πάλι δέν ὑπάρχει μία ἀπάντηση. Ἄλλοι περιποιοῦνται πολύ το φαγητό, ἄλλοι μαγειρεύουν τελείως ἁπλά, σάν νοσοκομεῖο. Μερικοί κάνουν τήν ἄσκηση τῆς ἀπυρίας, δηλ. τρῶνε μόνο ὠμά, κυρίως ξηρούς καρπούς. Οἱ περισσότεροι πάντως καλλιεργοῦν τουλάχιστον τά καλοκαιρινά ζαρζαβατικά. Ἄλλοι καλλιεργοῦν καί περισσότερα, ὅπως πατάτες, καλαμπόκι. Μερικοί μαζεύουν ἄγρια κάστανα, πού εἶναι ἄφθονα στό Ἅγιο Ὅρος. Ὁρισμένοι ψαρεύουν. Ἐκεῖνο πού διαφέρει πολύ ἀπό τόν κόσμο εἶναι ἡ τάξη μέ τήν ὁποία τρῶμε. Οἱ περισσότεροι τρῶνε μόνο 2 φορές τή μέρα καί τίποτα πέρα ἀπό αὐτό. Οὔτε μπουκιά. Ὁπότε τό στομάχι ἔχει μπεῖ σέ ρυθμό καί χωνεύει πλήρως τήν τροφή. Δέν τό βομβαρδίζουμε συνεχῶς μέ τσίπς, σοκολάτες κλπ ἀνθυγιεινά προιόντα. Συνήθως Δευτέρα Τετάρτη καί Παρασκευή τρῶμε μόνο 1 φορά, καί φαγητά χωρίς λάδι, πολύ φτωχά σέ θερμίδες. Γιά τίς 4 νηστεῖες τοῦ ἔτους εἶναι γνωστά.

20. Εἶναι εὔκολο κανείς ἐκεῖ νά ἔχει πρόσβαση σέ νερό νά πίνει ἤ νά πλένεται γιά παράδειγμα;

Σήμερα μπορῶ νά πῶ ὅτι τό 95% τῶν οἰκημάτων ἔχει πρόσβαση σέ νερό ἄφθονο. Δηλ. ὅλοι ἔχουν στέρνες, ἀπό 1-2 κυβικῶν μέτρων μέχρι 200m3. Ἀπό τίς πηγές πάνω στό βουνό ἔχουμε τραβήξει λάστιχα (παλαιότερα σωλῆνες σιδερένιες) 5-6 χιλιομέτρων καί τροφοδοτοῦνται οἱ στέρνες. Τό περίεργο εἶναι ὅτι δέν βάζουμε κανένα χημικό στό νερό, καί ἐνῶ οἱ περισσότερες στέρνες γεμίζουν 1 φορά τό μήνα, ἀκόμα καί μία φορά στούς 4 μῆνες, δέν ἀρρωσταίνουμε ἀπό τό στάσιμο νερό. Γιατί ἄραγε; Ἤ μᾶλλον γιατί στίς πόλεις βάζουν τόσο χλώριο, ἐνῶ ὑπάρχει καί μεγαλυτέρα κατανάλωση νεροῦ, ὁπότε μικρότερος χρόνος παραμονῆς του στίς στέρνες;

21. Ὁ μοναχός προσεύχεται, νηστεύει, καθαρίζει τούς λογισμούς του, μιλῆστε μας γιά αὐτό. Τί σημαίνει γιά ἕναν μοναχό αὐτή ἡ καθημερινή διαδικασία ποῦ ἀκολουθεῖται – σάν τελετουργικό κάποιος θά ἔλεγε καθημερινά;

Εἶναι πράγματι ἕνα τελετουργικό, πού μπαίνει στή ζωή σου, καί αἰσθάνεσαι ὅτι κάτι λείπει ἄν δέν τό κάνεις. Ἡ δύναμη τῆς συνηθείας θά μοῦ πεῖτε. Ἴσως. Ἐγώ πάντως ἐπιμένω στά ἀποτελέσματα. Ὁ μοναχός ξέρει πώς εἶναι ἡ ζωή χωρίς νηστεία, καί ξέρει πώς εἶναι καί μέ νηστεία. Ἡ νηστεία καθαρίζει τό νοῦ, σκέφτεσαι πιό λεπτά. Ἐπίσης ξέρει πώς εἶναι ὁ ἄνθρωπος χωρίς πίστη, χωρίς Θεό, καί πώς εἶναι μέ Θεό. Οἱ ἐπικριτές σχολιάζουν κάτι πού δέν ἔχουν δοκιμάσει ὅμως.

Ὅσο περισσότερο ἀσχολεῖσαι μέ τήν κάθαρση τῶν λογισμῶν τόσο περισσότερο ὀξύνονται τά πνευματικά σου αἰσθητήρια. Ἀκριβῶς ὅπως ἕνας μέ καταρράκτη στά μάτια δέν βλέπει παρά μόνο σκιές, καί αὐτές μόνο ἀπό τά μεγαλύτερα ἀντικείμενα, ἐνῶ ἕνας μέ ὀξυτάτη ὅραση βλέπει ἀκόμη καί τά κουνούπια, καί τόν ἐνοχλοῦν. Παράδειγμα στόν πνευματικό τομέα: πολλοί κοσμικοί λένε, «ἐγώ εἶμαι καλός ἄνθρωπος, δέν σκότωσα κανέναν». Ἄν ὀξυνθοῦν τά πνεύμ. αἰσθητήρια θά θεωρεῖς ἁμαρτία, λάθος, ὄχι μόνο το νά σκοτώσεις, ἀλλά καί νά χτυπήσεις, ἤ νά λυπήσεις κάποιον συνάνθρωπο. Ἀργότερα θά θεωρεῖς ἁμαρτία ἀκόμα καί νά σκεφτεῖς κακό γιά κάποιον ἀδελφό. Μήπως καί ὁ φόνος ἀπό μία σκέψη δέν ξεκινάει;

22. Ὅλες οἱ μέρες εἶναι ἴδιες γιά ἕνα μοναχό;

Κάθε μέρα εἶναι τελείως διαφορετική ἀπό ἀπόψεως ἀκολουθιῶν. Ἑπτά διαφορετικές ἀκολουθίες γιά κάθε μέρα τῆς ἑβδομάδος, ὀκτῶ διαφορετικές ἑβδομάδες γιά κάθε ἦχο, κάθε μέρα ἑορτάζει ἄλλος ἅγιος, περίοδοι νηστειῶν μέ τεράστιες ἀλλαγές στό πρόγραμμα. Ὑπάρχουν καί μερικές ἀργίες, ἐκτός της Κυριακῆς, πού δέν δουλεύουμε. Ἔχομε τότε περισσότερο χρόνο γιά ἀνάγνωση, προσευχή, ἴσως καί κάποιο «χόμπι» ὅπως τό θέσατε. Ἐκεῖνο πού ξεχωρίζει ἐπίσης τήν κάθε μέρα εἶναι ἄν ἔχει «ἐνάτη», πού σημαίνει ὅτι πρέπει νά «σφίγξεις τά δόντια», γιατί δέν θά φᾶς τίποτα, σχεδόν ὅλη τή μέρα! Προφανῶς ξεχωρίζουν οἱ μέρες. Γιά νά ἀνταποδώσω λίγο, μέ καλό σκοπό βέβαια, μήπως στόν κόσμο οἱ μέρες εἶναι ἴδιες; Μήπως τό μόνο ποῦ διαφέρει εἶναι τί θά δοῦμε στήν τηλεόραση; Γιά μερικούς ἴσως.

23. Μέ τί πόρους ζεῖτε;

Ὁ μοναχός δέν ἔχει πολλές ἀπαιτήσεις καί πολλά ἔξοδα. Τά ὑλικά ἀγαθά εἶναι βέβαια ἀκριβότερα στό Ἅγιον Ὅρος ἐξαιτίας τῶν ἀκριβῶν μεταφορικῶν μέ τό πλοῖο, ἀλλά ἐπειδή ἔχουμε κόψει πολλές ἀνέσεις μᾶς ἀρκοῦν 5-6 ὧρες ἐργασίας 5-6 μέρες τή βδομάδα. Μέ τά λεφτά ἀπό τά ἐργόχειρα πού κάνουμε συντηρούμεθα, ἀλλά ἐπίσης, ἐπειδή δέν εἶναι καλό γιά ἕναν μοναχό νά ἔχει τήν ἐλπίδα του στό κομπόδεμά του, καλό εἶναι τό πλεόνασμα νά δίδεται σέ φιλανθρωπικούς σκοπούς. Ἐπίσης πολλοί μοναχοί ἀσκοῦν τήν ἀρετή τῆς φιλοξενίας. Ἀλλά ἀπό αὐτήν τήν δραστηριότητα τά κέρδη εἶναι καί πνευματικά καί ὑλικά: μερικοί φιλοξενούμενοι στέλνουν ἀργότερα ἀπό εὐχαριστία μερικά προιόντα καί τρόφιμα, τά ὁποῖα μπαίνουν πάλι στήν ὑπηρεσία τῆς φιλοξενίας.

24. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὕλη καί πνεῦμα. Γιατί μέ τό νά γίνει κανείς μοναχός πρέπει νά παραμερίσει τήν ὕλη καί νά ζήσει μέ πνευματικότητα; Τί σημαίνει πρακτικά αὐτό;

Θά παρομοιάσω τή σχέση τοῦ πνεύματος μέ τό σῶμα, ὅπως εἶναι ἡ σχέση τοῦ σώματος μέ τό ροῦχο. Ἄν χτυπήσει κάποιος νομίζω ὅτι πρέπει νά προσέξει τό τραῦμα στό σῶμα του καί ὄχι στό ροῦχο. Ἀπό αὐτό δέν πρέπει νά ἐννοηθεῖ ὅτι τό σῶμα εἶναι κακό καί πρέπει νά τό καταστρέψομε. (Αὐτή ἦτο ἡ αἵρεσις τῶν Νικολαιτῶν, τοῦ 1ου αἱ. μ.Χ.). Ἁπλά σημαίνει ὅτι ἀποδίδουμε τήν πρέπουσα προσοχή στό σῶμα καί τήν πρέπουσα στήν ψυχή. Τίποτα παρά-φύσιν δηλαδή.

25. Ποιός εἶναι ὁ ρόλος τῆς ψυχῆς σέ ὅλο αὐτό;

Ἡ ψυχή εἶναι ἡ κυρία καί τό σῶμα ὁ δοῦλος. Καί «ἴνα μή νικήσει τό κρεῖττον τό μεῖζον» πρέπει νά ταλαιπωροῦμε λίγο το σῶμα, ὅταν εἶναι ὑγιές, γιά νά «θυμᾶται» ποιός κάνει κουμάντο…

26. Ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀνάγκες ἔμφυτες ὅπως λέμε. Γιατί θά πρέπει τίς ἴδιες του τίς ἀνάγκες νά τίς παραμερίσει-καταπιέσει ὅταν γίνει μοναχός; Τί κερδίζει μέ αὐτό καί τί χάνει, ἄν χάνει κάτι;

Στό κατά Ματθ. Κέφ. 19, ρωτᾶνε οἱ Μαθητές τόν Ἰησοῦ πότε μπορεῖ νά διαζευχθεῖ κάποιος. Ὁ Ἰησοῦς, ἀντίθετα μέ τόν Μωσαικό Νόμο, τούς λέει ὅτι αὐτό γίνεται μόνο σέ περίπτωση ἀπιστίας, ἀνεξαρτήτως φύλου. Αὐτοί, συνηθισμένοι νά ὑπερέχει ὁ ἄνδρας, λένε «τότε δέν συμφέρει νά παντρευτεῖς». Καί ὁ Ἰησοῦς ἀπαντᾶ «Δέν μποροῦν νά δεχθοῦν ὅλοι τόν λόγο αὐτόν, ἀλλά ὅσοι τούς ἔχει δοθεῖ (νά τόν δεχθοῦν)». Αὐτές οἱ ἀνάγκες πού ἀναφέρετε εἶναι σωματικές. Ἄν κατανοήσει κανείς ὅτι ὁ κυρίως ἄνθρωπος εἶναι ἡ ψυχή, τότε προσανατολίζεται στό νά ὑπηρετεῖ τίς ἀνάγκες τίς ψυχῆς πρῶτα καί κατόπιν τοῦ σώματος. Ὅποιος βέβαια δέν θέλει νά τό δεχθεῖ, καί πιστεύει ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι μόνο ὕλη, ἕνα σκέτο ζῶο, δέν ἔχει καμμιά δουλειά μέ τήν πνευματικότητα πού συζητοῦμε.

Εἶναι προφανές ὅτι ὅλη ἡ ἐνέργεια τοῦ ἀνθρώπου πού δέν σπαταλᾶται στήν ἐξυπηρέτηση αὐτῶν τῶν ἀναγκῶν, εἶναι ἐλεύθερη νά ξοδευτεῖ ἐποικοδομητικά. Τά θετικά τα ἀναφέραμε πολλές φορές. Ἀρνητικά; Τίποτα οὐσιαστικό. Μόνο ψευδαισθήσεις χάνεις. Ὅλα τα ἀφήνεις στόν τάφο, ἐκτός ἀπό τά ἔργα σου, δηλ. τήν κατάσταση πού ἔχει φτάσει ἡ ψυχή σου.

27. Τό νά γίνει μιά κοπέλα μοναχή, δηλαδή νά μήν κάνει οἰκογένεια καί παιδιά δέν ἔρχεται σέ ἀντίθεση μέ τήν ἴδια τῆς τή φύση; Ἡ φύση τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό δέν πρέπει νά συμπορεύονται; Ποιά εἶναι ἡ γνώμη σας;

Γιά τόν Χριστό δέν διαφέρουν τά 2 φύλα. «(Γαλ. 3:28) οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδέ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδέ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καί θήλυ• πάντες γάρ ὑμεῖς εἰς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» . Ὅμως «Οὐ χωρούσι πάντες». Μιλᾶμε γιά ἕνα ποσοστό 4 τοῖς χιλίοις στήν Ἑλλάδα (ἀνεξαρτήτως φύλου, γιατί καί οἱ ἄνδρες θέλουν οἰκογένεια καί παιδιά), ἐνῶ τήν ἴδια ὥρα γίνονται τόσες ἐκτρώσεις (κάπου ἄκουσα ὅτι ἡ δεύτερη ἔκτρωση καθιστᾶ τήν πιθανότητα στείρωσης τῆς γυναικός πολύ μεγάλη. Δέν ἐπιμένω.), τόσοι δέν κάνουν παιδιά λόγω «καριέρας» κ.ο.κ., τόσα παιδιά πεθαίνουν ἀπό ναρκωτικά καί ἄλλοι τόσοι ἀπό αὐτοκινητιστικά. Τό 4‰ μᾶς πείραξε τώρα; Θά σβήσει τό ἔθνος;

Ὁ Μοναχισμός εἶναι μιά ὑπέρβαση τῆς φύσης. Ὅποιος θέλει τόν ἀκολουθεῖ. Δέν εἶναι ἀντίθεση στή φύση. Ἄλλο ἀντίθεση, ἄλλο ὑπέρβασις. Νά θέσω ἕνα παράδειγμα. Εἶναι ἀξιέπαινο νά ἀνεβεῖς στό Ἔβερεστ. Εἶναι ἀκόμη πιό ἀξιέπαινο νά τό καταφέρεις χωρίς ὀξυγόνο. Ἄν κάποιος ἔχει καί ἀναπηρία καί τό καταφέρει εἶναι ἀκόμη πιό ἀξιέπαινος. Οἱ μοναχοί εἶναι στήν κατηγορία αὐτή: Σύμφωνα μέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ «εὐνούχισαν ἑαυτούς διά τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. ὁ δυνάμενος χωρεῖν χωρείτω.» (Ματθ. 19,12)

Τέλος νά τονίσω ὅτι δέν πρέπει νά περιλαμβάνουμε ὅ,τι θέλουμε στήν λέξη «φύση». Ἅς μήν τή συγχέουμε μέ τή λέξη «συνήθεια», πού μπορεῖ νά περιλαμβάνει καί ἀφύσικες ἐνέργειες. Ἅς συγκρινόμαστε τουλάχιστον μέ τά ἄγρια ζῶα, γιατί ὁ ἄνθρωπος πολλές φορές πηγαίνει χαμηλότερα.

28. Ὁ Ὀρθόδοξος χριστιανισμός μιλᾶ γιά ἀντρόγυνο, γιά γάμο, «ἡ δέ γυνή νά φοβῆται τόν ἄντρα» καί γιά τεκνοποίηση, ὁ μοναχισμός σέ αὐτό δέν ἔρχεται σέ πλήρη ἀντίθεση;

Θά πῶ κάτι ἄσχετο μέ τή συνέντευξη ἀλλά ἐπειδή τό ἔφερε ἡ συζήτησις. Μία παράγραφο πρίν τό ἀναφερόμενο σημεῖο λέγει ὅτι ὁ ἀνήρ πρέπει νά δίνει τή ζωή του γιά τή γυναίκα του, ὅπως ὁ Χριστός γιά τήν Ἐκκλησία, ἀλλά αὐτό δέν τό λένε οἱ φεμινίστριες, παίρνουν μόνο το κομμάτι πού τίς ἐνδιαφέρει γιά νά ἀποδείξουν λάθος τήν Ἁγία Γραφή. Τέλος πάντων.

Λοιπόν καλά καί ἅγια εἶναι αὐτά πού ἀναφέρετε, ὁ γάμος εἶναι μυστήριο εὐλογημένο, «(Ἑβρ. 13:4 ) Τίμιος ὁ γάμος ἐν πάσι καί ἡ κοίτη ἀμίαντος• πόρνους δέ καί μοιχούς κρινεῖ ὁ Θεός.», ἀλλά ὑπάρχει καί ἄλλος δρόμος γιά τή σωτηρία. Γιά ὅσους θέλουν. Ἐλευθερία βουλήσεως ἔχει δώσει ὁ Θεός. Καί οἱ δύο δρόμοι στοχεύουν στή βελτίωση τοῦ ἀνθρώπου, στόν ἀλτρουισμό, στήν αὐτοθυσία (τί περνᾶ μιά μάνα ὅταν ἀρρωστήσει τό παιδί της), στήν τελεία ἀγάπη. Ἀλλά, πώς νά τό κάνουμε, ὁ μοναχισμός εἶναι ἀνώτερος. Στό γάμο πρέπει νά ἀγαπήσεις τόν/τή σύζυγο καί τά παιδιά, πράγμα τελείως φυσικό, καί τά ζῶα τό κάνουν. Στό μοναχισμό πρέπει νά ἀγαπήσεις ὅλους, καί μάλιστα χωρίς ἀντάλλαγμα. Ἅς μήν ἐπεκταθῶ. Εἶναι αὐτονόητο νομίζω.

Ὅσο γιά τήν τεκνοποίηση ἅς μήν ξεχνοῦμε ὅτι τό «εὖ εἶναι» εἶναι ἀνώτερο ἀπό τό ἁπλῶς «εἶναι». Πόσα παιδιά παραστρατημένα δέν ἔχουν βοηθηθεῖ ἀπό κάποιο μοναστήρι; Πόσα παιδιά ἐβάδιζαν στό λευκό θάνατο καί ἐσώθησαν μέ τή βοήθεια ἑνός μοναχοῦ, ἀπό μιά συζήτηση; (Καί μιά παραμονή στό μοναστήρι γιά ἀρκετούς μῆνες βεβαίως). Ποιός εἶναι ὁ πραγματικός πατέρας αὐτοῦ του παιδιοῦ; Ὁ φυσικός το ἄφησε καί βάδισε στόν θάνατο. Ὁ ξένος, ὁ μοναχός, ἔχασε τόν χρόνο του, τήν «ἡσυχία του», ἔκανε ἔξοδα, γιά νά τό γλυτώσει ἀπό τόν θάνατο, ψυχικό καί σωματικό. Ποιός εἶναι ὁ πατήρ του;

29. Ἡ μοναξιά, ἡ ἀπομάκρυνση ἀπό ἀγαπημένα πρόσωπα, τό μοίρασμα – δέν ἔχει ἀνάγκη ἕνας μοναχός ὡς ἄνθρωπος νά ἐπιθυμήσει τά παραπάνω; Νιώθει εὐτυχία μακριά ἀπό ἀγαπημένα τοῦ πρόσωπα; Ἕνας μοναχός δέν ἔχει ἀνθρώπινες κατά βάση, τέτοιου τύπου, ἀδυναμίες / ἀνάγκες;

Ὁ στόχος τοῦ μοναχοῦ εἶναι ἡ αἰώνια ἀλήθεια καί ὄχι ἡ πρόσκαιρη εὐτυχία. Ἄν μιά εὐτυχία μέ ἀπομακρύνει ἀπό τήν αἰώνια Ἀλήθεια, τόν Θεό, τήν κόβω. Ἔρχεται μιά σκέψη. Γιά παράδειγμα «Τί νά κάνουν οἱ δικοί μου τώρα; Μήπως δυσκολεύονται χωρίς ἐμένα;» Ἀμέσως πρέπει νά πάρεις στάση «παρατηρητή», καί νά δεῖς ἀπό ψηλά τόν ἑαυτό σου ἀπέναντι σ’ αὐτήν τή σκέψη. Ποῦ μέ ὁδηγεῖ αὐτή ἡ σκέψη; Πίσω στόν κόσμο. Ἀντίσταση λοιπόν. Ἀπαντᾶς στή σκέψη: «Οἱ δικοί μου εἶναι στά χέρια τοῦ Θεοῦ. Αὐτός ξέρει τό συμφέρον τους.» Τελείωσε. Οἱ ἀδυναμίες ἔρχονται ἀλλά πρέπει νά τίς ξεπερνᾶς.

30. Ἡ οἰκογένεια ἑνός μοναχοῦ δέν λαμβάνει ἕνα δυνατό χτύπημα πού δύσκολα ξεπερνιέται, μέ τήν ἔννοια ὅτι οἱ γονεῖς ἔχουν τά κλασικά ὄνειρα γιά τά παιδιά τους καί ὄχι τόν μοναχισμό συνήθως. Αὐτό πώς μπορεῖ κανείς πού παίρνει μιά τέτοια ἀπόφαση νά τό ἐκλογικεύσει καί νά τό ἀποδεχτεῖ μέ τήν ἔννοια ὅτι οἱ γονεῖς ἔχουν τά κλασικά ὄνειρα γιά τά παιδιά τους καί ὄχι τόν μοναχισμό συνήθως. Αὐτό πώς μπορεῖ κανείς πού παίρνει μιά τέτοια ἀπόφαση νά τό ἐκλογικεύσει καί νά τό ἀποδεχτεῖ μέ τήν ἔννοια ὅτι δέν θέλει νά πληγώνει κανέναν. Οἱ γονεῖς θεωρεῖται ὅτι εἶναι στενόμυαλοι ἔχοντας τήν ἰδιότητα τοῦ «γονέα»;

Ἐξαρτᾶται ἀπό τόν γονέα. Νομίζω ὅτι οἱ Ἕλληνες γονεῖς εἶναι πολύ πιό «στενόμυαλοι» σέ σχέση μέ τούς Εὐρωπαίους καί τούς Ἀμερικανούς, μέ τήν ἔννοια ὅτι θέλουν σώνει καί καλά νά περάσουν στά παιδιά τούς τόν δικό τους τρόπο σκέψης, τά δικά τους ὄνειρα. Ποῦ εἶναι ἡ ἐλευθερία; Τό πιό σωστό θά ἦταν ὁ γονεύς νά διδάξει στά παιδιά τοῦ αὐτό πού θεωρεῖ σωστό, ἤ καλύτερα τόν τρόπο διακρίσεως σωστοῦ / λάθους καί νά τά ἀφήνει νά παίρνουν τίς ἀποφάσεις τους. Δέν θέλω νά πληγώνω κανέναν, ἀλλά δέν μπορῶ νά βοηθήσω κάποιον πού πληγώνεται μόνος του. Εἶμαι ἐλεύθερος νά κάνω αὐτό πού θέλω μέ τή ζωή μου.

31. Θεωρεῖτε ὅτι κάποιος θά μποροῦσε νά μονάσει λόγω τῆς κρίσης ἤ λόγω κατάθλιψης καί ὄχι γιατί πραγματικά θά ἤθελε νά μονάσει;

Θά μποροῦσε, ἀλλά θά ἦταν τό μεγαλύτερο λάθος τῆς ζωῆς του. Ὁ μοναχισμός εἶναι ὁ δυσκολοτερος δρόμος πρός τήν τελειότητα. Δέν συγκρίνεται μέ κρίσεις καί τετριμμένα προβλήματα. Δηλ. θά ἔφευγαν ἀπό μιά δυσκολία γιά νά πᾶνε σέ 10πλάσια. Εἶναι κάλεσμα, δέν θέλουν / μποροῦν ὅλοι.

Πάντως ὑπῆρξαν καί περιπτώσεις ὅπου ὁ ἄνθρωπος πῆγε ἀπό λάθος λόγο στό Μοναστήρι, ἀλλά στήν πορεία βρῆκε τό δρόμο του. Ἄλλοι γυρίζουν πίσω, ὅπως εἴπαμε.

32. Τό διαδίκτυο – τό παράθυρο τοῦ κόσμου – τό χρησιμοποιεῖτε γιά νά μεταφέρετε τά μηνύματα / διδάγματά σας στόν ἔξω κόσμο;

Ὅπως ὅλα τα πράγματα, ἔτσι καί τό διαδίκτυο δέν εἶναι οὔτε καλό οὔτε κακό. Ἡ χρήση τοῦ εἶναι αὐτή πού μπορεῖ νά γίνει καλή ἤ κακή. Ἔχω ἕναν κύκλο ἀνθρώπων μέ τούς ὁποίους ἀνταλλάσσω ἀπόψεις, δέν διδάσκω τίποτα σέ κανέναν. Ὅποιος μέ ρωτήσει θά τοῦ πῶ τή γνώμη μου, ἄν τή θέλει. Δέν μέ ἐνδιαφέρει νά περάσω τή γνώμη μου σέ ἄλλους.

33. Τί θέλουν περισσότερο νά μάθουν ἀπό ἐσάς οἱ ἁπλοί ἄνθρωποι; Τί σᾶς ρωτᾶνε ὅταν σᾶς ἐπισκέπτονται καί τί τούς ἀπαντᾶτε ἐσεῖς; Θυμάστε κάτι χαρακτηριστικά;

Μακάρι νά ἦταν ἁπλοί οἱ ἄνθρωποι, μακάρι νά ἤμουν ὁ ἴδιος ἁπλός. Μακάριοι οἱ πτωχοί τῷ πνεύματι. Εἶναι τόσο εὐρεία ἡ γκάμα τῶν ἐπισκεπτῶν πού δέν μπορεῖ νά κατηγοριοποιηθεῖ τό τί ρωτοῦν. Κλασικές ἐρωτήσεις πάντως: πῶς ἔφυγες ἀπό τόν κόσμο; Εἶναι δύσκολα ἐδῶ; Τί νά κάνω μέ τήν κοπέλα μου, ἔχουμε τό τάδε πρόβλημα; Τί γνώμη ἔχεις γιά τό τάδε βιβλίο; Καί τώρα τελευταία πολύ πολιτική.

Θυμᾶμαι ἕνα Κυπριόπουλο πού μᾶς εἶχε ἐπισκεφτεῖ λόγω ἐρωτικῆς ἀπογοήτευσης ὅπως ἔλεγε, καί ἤθελε νά φύγει κάπου μακρυά γιά νά σκεφτεῖ. Ἦταν ἄθεος ὅπως μου εἶπε, καί κουβαλοῦσε μαζί του τό βιβλίο τοῦ Richard Dawkins «Ἡ περί Θεοῦ αὐταπάτη». Τό ξεφύλλισα μαζί του, γιατί μου τό ζήτησε, καί συζητήσαμε γιά πολλές ὧρες. Προσευχήθηκα πολύ γιά αὐτόν. Τήν ἄλλη χρονιά ξαναῆρθε, καί ὅταν πῆγα νά τοῦ ἀναφέρω κάτι γιά τόν Θεό μου εἶπε: «Μή μοῦ λές τέτοια. Τώρα εἶμαι πιστός Χριστιανός.» Δόξα Σοί Κύριε!

Μερικοί μας λένε τό γεγονός τῆς ζωῆς τους πού τούς ἔκανε νά πιστέψουν.

34. Εἶναι ἐμπειρία ζωῆς κανείς νά σᾶς ἐπισκεφθεῖ; Γιατί κάποιος νά ἔρθει καί τί θά πάρει μαζί του φεύγοντας;

Δέν εἶμαι τόσο ὑπέρ τῆς ἀπόψεως αὐτῆς. Σημασία ἔχει νά ἔχεις καλή προαίρεση καί θέληση νά βρεῖς τήν ἀλήθεια, ὅσο πικρή κι ἄν εἶναι. Τότε μπορεῖς νά ὠφεληθεῖς ἀκόμα καί ἀπό ἕναν «κακό» ἄνθρωπο, ἤ ἀπό ἕνα παιδί ἅς ποῦμε. Ἄν κάποιος θέλει νά ἔρθει γιά πρώτη φορά, νομίζω ὅτι περισσότερο ὀφείλεται στήν περιέργεια, νά δεῖ μιά κοινότητα μέ ἱστορική συνέχεια 1000 καί πλέον χρόνων, ἀρχαία κτίρια Βυζαντινῆς κληρονομιᾶς καί τέχνης. Οἱ ἄλλοι πού ἔρχονται καί ξαναέρχονται εἶναι «δικοί μας», ξέρουν τί κάνουν καί γιατί. Τά κέρδη πού ἀποκομίζουν τά γνωρίζουν οἱ ἴδιοι. Ἀλλά ἐπαναλαμβάνω, εἶναι ἡ προαίρεσή τους. Ὅπως ἡ μέλισσα μπορεῖ νά συλλέξει γύρη καί ἀπό τά ἀγκάθια. Γιατί καί ἐδῶ δέν εἶναι ὅλοι ἄνθη. Εἴμαστε καί ἀγκάθια…

35. Ἔχει κατηγορηθεῖ ἡ ἐκκλησία ὅτι ἔχει τεράστια περιουσία καί δέν προσφέρει στούς ἀνθρώπους πού ἔχουν ἀνάγκη, κρατᾶ τά «ὑλικά πλούτη» της γιά ἐκείνη. Λένε ὅτι τά συσσίτια καί ἡ φιλανθρωπία μέ τήν ἔννοια αὐτή δέν βοηθᾶ πραγματικά τόν ἄνθρωπο πού βρίσκεται σέ ἀνάγκη καί πολλοί ἱερεῖς συμφωνοῦν μέ αὐτό. Ποιά εἶναι ἡ ἄποψή σας. Ποιός θά πρέπει νά εἶναι ὁ πραγματικός ρόλος τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν ἱερέων. Θά πρέπει κάτι νά ἀλλάξει δεδομένων καί τῶν συνθηκῶν;

Σίγουρα ἡ ἐκκλησία ἔχει μεγάλη περιουσία. Ἐξάλλου εἶναι ἕνας θεσμός 2.000 ἐτῶν. Τό ζήτημα ὅμως εἶναι νά προσέχουμε ἀπό πού παίρνουμε τίς πληροφορίες μας, καί τί σκοπό ἐξυπηρετοῦν αὐτοί πού τίς μεταδίδουν. Εἶναι πολύ λεπτό ζήτημα. Δέν θά προσπαθήσω νά δικαιολογήσω τίς ὑπερβολές τῶν ταγῶν τῆς ἐκκλησίας. Εἶμαι ἐναντίον τους. Ἁπλά θά πῶ ὅτι ὅσο πέφτει τό πνευματικό ἐπίπεδό των ἀνθρώπων γενικά, καί γινόμαστε περισσότερο ὑλιστές, ὅπως σήμερα, τόσο θά πέφτει καί τό γενικό ἐπίπεδό των ταγῶν, ἀκριβῶς γιατί βγαίνουν καί αὐτοί μέσα ἀπό αὐτήν τήν κοινωνία.

Ἅς ἐξετάσουμε τήν ὑπόθεση «Βατοπέδι». Οἱ τηλεοράσεις εἶχαν στρατευθεῖ γιά νά ρίξουν τήν κυβέρνηση Καραμανλή, λόγω τῆς φιλορωσσικῆς πολιτικῆς. Ἔτσι διετάχθησαν ὅλοι νά κατηγοροῦν Ἐφραίμ, Βατοπέδι, Ἐκκλησία. Ἀποτέλεσμα; Ὁ Ἐφραίμ στή φυλακή, ἐνῶ ἄλλοι πολιτικοί νά μένουν ἐλεύθεροι, ἄνθρωποι μέ πολύ μεγάλη διαφθορά. Πρέπει νά μάθουμε νά σκεφτόμεθα μόνοι μας, νά μήν περιμένουμε ἀπό τά ΜΜΕ νά μᾶς λένε τί νά σκεφτοῦμε. Ἅς ἀναλογιστοῦμε τί εἶναι ἡ Ι.Μ. Βατοπεδίου, πόσα στόματα ἔχει νά θρέψει, τί ἔργα ἔχει νά ἐπιτελέσει καί βλέπουμε.

Τό θέμα δέν εἶναι νά ἀλλάξει ἡ Ἐκκλησία καί νά δίνει μιά σούπα παραπάνω στόν κόσμο. Μέ ἐλεημοσύνες θά ζεῖ τό κράτος; Τό θέμα εἶναι νά ἀλλάξουμε ἐμεῖς, ὅλοι οἱ ἄνθρωποι καί νά φτιάξουμε ἐπιτέλους αὐτόν τόν τόπο. Νά ἐκμεταλλευτοῦμε τό ὑπέδαφός μας, τόν ἥλιο, νά γίνουμε κάποια στιγμή Κράτος. Καί μᾶλλον πρέπει νά ξεκινήσομε ἀπό τήν ἐγκατάσταση μιᾶς σωστῆς Κυβέρνησης. Σέ αὐτόν τόν τομέα μπορεῖ νά βοηθήσει ἡ Ἐκκλησία, μέσω τῆς ἐνοποίησης τοῦ λαοῦ, ὑπό τήν ἰδιότητα τοῦ Ἕλληνα-Χριστιανοῦ, γιά νά μήν ἀναλωνώμεθα σέ ἄσκοπες ἐμφύλιες διενέξεις καί διαχωρισμούς. Ὁ πρώην Ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος ἦτο ἱκανός ἡγέτης, καί κατάφερε νά ἑνοποιήση ἀρκετά τους Ἕλληνες, ἔφερε τή νεολαία στήν Ἐκκλησία. Ἴσως νά ἐνοχλοῦσε κάποιους…

36. Τί σημαίνει φιλανθρωπία; Πολλές φορές κάνοντας φιλανθρωπία ἀναγκάζουμε τόν συνάνθρωπό μας πού βρίσκεται στήν ἀνάγκη νά χάνει λίγο ἀπό τήν ἀξιοπρέπειά του. Φιλανθρωπία ἤ ἴση ἀντιμετώπιση τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν ἄνθρωπο;

Ἡ φιλανθρωπία ὑπό τό εὐαγγελικό πρίσμα εἶναι «(Ματθ. 6:3) σού δέ ποιοῦντος ἐλεημοσύνην μή γνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου». Ὄχι μόνο δέν πρέπει νά χάνει τήν ἀξιοπρέπειά του ὁ ἀναξιοπαθῶν, ἀλλά ἄν γίνεται νά μήν γνωρίσει καν ἀπό ποιόν ηὐεργετήθη. Παράδειγμα ὁ Ἅγιος Νικόλαος Μύρων Λυκίας πήγαινε κρυφά τή νύχτα καί πέταγε ἕνα πουγκί μέ νομίσματα σέ κάποιον πού εἶχε ἀνάγκη καί ἔφευγε κρυφά. Τήν 3η φορά τόν ἐπίασε ὁ εὐεργετούμενος!

Ἐξάλλου φιλανθρωπία δέν εἶναι μόνο το νά δίνουμε κάτι ὑλικό. Εἶναι καί ἡ ἀφιέρωση τοῦ πολυτίμου χρόνου μας σέ κάποιον πού ἔχει ἀνάγκη. Εἶναι καί ἕνας καλός λόγος πού στηρίζει ἕναν σέ δύσκολη θέση. Κυρίως εἶναι ὁ σωματικός κόπος πρός ἀνακούφιση ἑνός ἀσθενοῦς, ἑνός φυλακισμένου κλπ. Εἶναι ἕνα χαμόγελο. Εἶναι ἡ Ἀγάπη. Πάντα πρέπει νά γίνεται κρυφά, γιατί ἀλλιῶς εἰσβάλλει ἡ οἴηση καί χάνεται ἡ πνευματική ὠφέλεια.

37. Ἔχουμε ἀκούσει πολλά περιστατικά διαφθορᾶς καί στίς ἐκκλησίες μέ ἱερεῖς-μητροπολίτες πού κλέβουν παγκάρια καί δίσκους καί χτίζουν βίλες, ἀλλά καί σέ μονές ὅτι συνευρίσκονται ἐρωτικά μεταξύ τους μοναχοί καί μοναχές. Πῶς τά σχολιάζετε;

Μεταξύ των 12 μαθητῶν ἕνας ἦτο καιροσκόπος, φιλάργυρος. Μεταξύ των 100 ἤ 200 ἐπισκόπων νά μήν ὑπάρχουν 20,30,50, δέν ξέρω, καιροσκόποι; Δέν εἶναι ἀπίθανο. Πολλοί βρίσκονται σέ αὐτές τίς ὑψηλές θέσεις μέ ἄλλη «ἀτζέντα». Δέν θά πῶ περισσότερα, ὅμως ὑπάρχουν.

Τώρα τό θέμα τῆς ἐρωτικῆς συνεύρεσης εἶναι προσωπικό τους. Ὁ Θεός θά τούς κρίνει. Γιά τήν ἱστορία ὅμως, τέτοια ἔκτροπα γίνονται μόνο ὅπου ὑπάρχουν «Μικτά» κοινόβια, δηλ. μέ μοναχούς καί μοναχές, καί τό μόνο τέτοιο πού γνωρίζω εἶναι στήν Ἰταλία, καί ἀνήκει στήν Φραγκολατινική ἐκκλησία. Ὄχι ὅτι δέν νικοῦνται κατά καιρούς μοναχοί/ἔς καί «πέφτουν» σέ σαρκικές πράξεις, ἀλλά ὄχι μέσα σέ μοναστήρια. Οἱ ἄλλοι θά τούς ἔδιωχναν ἀμέσως.

38. Ὁ κόσμος χάνει τήν ἐμπιστοσύνη του στούς «θεσμούς» καί πιστεύει «μόνος» του κλεισμένος σπίτι του. Ἐπικοινωνεῖ μέ τόν Θεό του, ὁ ὁποῖος κρύβεται μέσα του βαθιά. Θά ἤθελα τή γνώμη σας.

Νομίζω ὅτι εἶναι μιά λύση ἀνάγκης. Κρύβει ὅμως καί μιά μορφή ὑπερηφανείας καί κατακρίσεως. Πρέπει νά κρίνω τόν ἱερέα; Ἐγώ εἶμαι καλύτερος; Αὐτός κλέβει τό παγκάρι, ἐγώ κλέβω τό κράτος, γιά παράδειγμα. Δηλ. εἴμαστε ἀμείλικτοι κριτές μόνο γιά τούς ἄλλους. Θά μποροῦσε κανείς νά συμμετέχει στούς θεσμούς, χωρίς νά μπαίνει πολύ βαθιά. Μόνο καί μόνο γιά νά μήν χάνει ἐπαφή. Κοινωνικότητα. Ἐξάλλου, ἄν δέν ἀναπαύεσαι σέ μιά ἐκκλησία, ψάξε νά βρεῖς ἄλλη, πιό μακρυά, πού νά σού ἀρέσει. Βρές ἕναν ἱερέα πολύ αὐστηρό, ἄν ἀντέχεις τή συμβουλή του. Δέν γίνεται νά τά ἔχουμε ὅλα… Ὁ ἕνας εἶναι «καλός», ἀλλά κλέβει παγκάρια, ὁ ἄλλος εἶναι «κακός», ὅλο μή καί μή, ἀλλά ἄμεμπτος. Διαλέξατε.

Τό νά πιστεύεις μόνος σου, εἶναι καταστροφικό ἀκόμη καί γιά ἕναν προχωρημένον μοναχό. Εἶναι ἔνδειξη ἀλαζονίας! Ὁ ἀρχάριος χρειάζεται «σκουντήματα» ἀπό τούς γύρω ἀδελφούς, ἄν κάπου ξεκλίνει. Ἔχουμε παράδειγμα ἐδῶ μοναχοῦ πρό 50-60 ἐτῶν, ὁ ὁποῖος κατήντησε νά διαβάζει σολωμονική! (Πάρ. 11:14) «οἶς μή ὑπάρχει κυβέρνησις πίπτουσιν ὥσπερ φύλλα σωτηρία δέ ὑπάρχει ἐν πολλή βουλή.»

39. Ἔχουμε ἀκούσει, ἐπίσης, πολλά περιστατικά πού σᾶς ἐπισκέπτονται ἄνθρωποι γιατί περιμένουν νά τούς γίνει κάποιο θαῦμα. Πιστεύετε στά θαύματα; Γίνονται; Καί ἄν ναί, μέ τί τρόπο κανείς μπορεῖ νά καταφέρει ἕνα θαῦμα στή ζωή του…;

Ὅτι ὁ τάδε ἀδελφός θεραπεύει μέ τόν λόγο του. Καί ἡ ἀπάντηση ἦταν «Δέν μέ νοιάζει αὐτό. Μέ νοιάζει νά μπορεῖς νά βλέπεις τίς ἁμαρτίες σου καί νά τίς διορθώνεις.»

Πιστεύω στήν πίστη. Πιστεύω ὅτι ἡ πίστη ἔχει μεγάλη δύναμη. Μέ αὐτή τήν ἔννοια, ναί, γίνονται θαύματα. Θεραπεῖες καρκίνου, τεκνοποιία στείρων ζευγῶν, ἔλλειψη νεκρικῆς ἀκαμψίας, κανδήλια κουνιοῦνται, διάφορα τέτοια ἐξωτερικά θαύματα γίνονται. Καί τά λέω ἐξωτερικά, γιατί εἶναι ἐξετάσιμα ἀπό σκεπτικιστές. Γίνονται ὅμως καί ἐσωτερικά θαύματα. Μέσα μας. Αὐτά δέν μπορεῖ νά τά ἐξετάσει κανείς σκεπτικιστής. Εἶναι προσωπικά, καί φυλάσσονται ὡς θησαυρός. Δέν μοιράζονται.

Δέν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά κάνει θαῦμα, δηλ. νά παραβιάσει τούς νόμους τῆς φύσης. Ὁ Θεός κάνει τό θαῦμα διά μέσου ἑνός ἀνθρώπου, ὄχι πάντοτε ἁγίου. Κάποτε χρησιμοποίησε ἕνα γαιδούρι γιά νά κάνει θαῦμα, στόν Βαρλαάμ! Ὁ Χριστός τό ἔθεσε πολύ ἁπλά: «(Ματθ. 21:21) ἀποκριθεῖς δέ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοίς• ἀμήν λέγω ὑμίν, ἐάν ἔχητε πίστιν καί μή διακριθῆτε, οὐ μόνον τό τῆς συκῆς ποιήσετε, ἀλλά καν τῷ ὄρει τούτω εἴπητε, ἄρθητι καί βλήθητι εἰς τήν θάλασσαν, γενήσεται». Πίστη μᾶς λείπει.

40. Εἶναι δύσκολο κανείς πιστός νά βρεῖ τόν κατάλληλο πνευματικό; Πεῖτε μου μέ ποιά κριτήρια κανείς νά ἐπιλέξει τόν κατάλληλο πνευματικό καί τί προσφέρει στόν πιστό ἡ ὕπαρξη ἑνός τέτοιου ἀνθρώπου στή ζωή του, διότι ἔχουμε ἀκούσει πολλές φορές οἰκογένειες νά κατηγοροῦν πνευματικούς ὅτι παρέσυραν τά παιδιά τους σέ στιγμιαῖες ἀποφάσεις μονασμού. Φανταζόμαστε εἶναι δύσκολο νά εἶναι κανείς ἕνας «καλός» πνευματικός.

Ναί εἶναι δύσκολο νά βρεῖς τόν κατάλληλο πνευματικό. Ἀπό τήν ἄλλη ὅμως εἶναι εὔκολο νά μήν θέλεις νά βρεῖς κατάλληλο πνευματικό, γιά νά ἔχεις «ἐλευθερία». Βάζω εἰσαγωγικά γιατί εἶναι ψευδαίσθηση ἡ ἐλευθερία ἀπό τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος οὐσιαστικά εἶναι πρός ὄφελός μου. Ἡ πραγματική ἐλευθερία εἶναι ἐλευθερία ἀπό τά πάθη.

Τό θέμα τοῦ μονασμοῦ εἶναι μεταξύ του Θεοῦ καί τοῦ πιστοῦ, κανενός ἄλλου. Δέν πρέπει οἱ πνευματικοί νά «παρασύρουν» τόν ἄνθρωπο νά γίνει μοναχός. Ἄν ὅμως ἕνας πνευματικός διακρίνει τάση γιά ἡσυχασμό, ἤ μιά ροπή πρός ἀνώτερη πνευματικότητα, δέν τό βλέπω τόσο κακό νά πεῖ μιά κουβέντα, ἀρκεῖ νά λέει ἀλήθεια. Μήν τάζει ὄνειρα καί ὁράματα στόν ἄνθρωπο καί γίνει μοναχός καί τά βρεῖ διαφορετικά ἀπό ὅ,τι ἄκουγε. Προσοχή. Βέβαια οἱ κοσμικές οἰκογένειες εἶναι φυσικό νά κατηγορήσουν ὅποιον μποροῦν, ἄν «χάσουν» ὅπως νομίζουν, τό παιδί τους. Ἀφῆστε καί κανέναν νά φύγει! Πώς κάνετε ἔτσι γιά ἕνα 4‰!!! Θά γίνει πολύ καλύτερος ἄνθρωπος. Νομίζω ὅτι τό παίρνουν καί προσωπικά, ὅτι τούς «ἔφτυσε» καί ἔφυγε, ἀλλά δέν εἶναι ἔτσι.

41. «Ὅσο ἀπομακρύνεσαι ἀπό τόν κόσμο τόσο πλησιάζεις τόν Θεό», εἶναι μιά ἔκφραση πού ἀκούσαμε ἀπό μοναχό. Σχολιάστέ τό μᾶς.

Εἶναι πολύ σωστή ἡ φράση. Ἐδῶ πάλι θά ἐφιστήσω τήν προσοχή στό «ἀπομακρύνεσαι», τό ὁποῖο μπορεῖ νά εἶναι «καρδιακό» καί ὄχι τοπικό. Καί ἀντίστροφα. Μπορεῖ κάποιος νά ἔφυγε γιά μοναχός καί ὁ νοῦς του νά γυρίζει συνέχεια στόν κόσμο καί στίς ὑποθέσεις του, καί νά μήν εἶναι καθόλου στόν Θεό. Ποιό τό ὄφελος; Ἐδῶ πρέπει νά ἐννοήσουμε τίς περιττές φροντίδες τοῦ κόσμου, τόν ὑπερκαταναλωτισμό, πολυτελῆ σπίτια καί αὐτοκίνητα, ροῦχα τῆς μόδας ἀκριβά καί ὅλα τα συναφῆ. Αὐτός εἶναι ὁ κόσμος. Δέν εἶναι κόσμος ἡ χριστιανική οἰκογένεια, ἡ κατ’ οἶκον ἐκκλησία. Δέν εἶναι κόσμος ὁ πιστός χριστιανός. Εἶναι ἁπλά ἔνοικος τοῦ κόσμου, προσωρινός, μέ τελικό προορισμό τή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.

42. Μιλῆστε μας γιά τό φυσικό ἐπακόλουθο πού εἶναι ὁ θάνατος καί γιά τό γεγονός ὅτι ἄλλοι βασανίζονται μέχρι νά «φύγουν» ἀπό τή ζωή, ἐνῶ ἄλλοι ὄχι. Ὑπάρχει ἑρμηνεία στό γεγονός ὅτι ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού φεύγουν ἀπό τή ζωή πολύ νωρίς καί ἄλλοι στά βαθιά τους γεράματα; Λένε ὅτι τούς νέους ἀνθρώπους ὁ Θεός τούς θέλει γιά ἀγγέλους δίπλα του.

Ὅσο προχωρᾶ ἡ ἐπιστήμη τόσο κατανοοῦμε πόσο λίγα ξέρουμε, παρόλο πού συνεχῶς μαθαίνουμε. Γιά παράδειγμα ἡ κβαντική φυσική ἔχει ἀποδείξει ὅτι ποτέ δέν θά μπορέσουμε νά προβλέψουμε μέ ντετερμινιστικό τρόπο τή θέση ἑνός ἀτόμου. Εἶναι πέραν τῆς ἀνθρώπινης κατανόησης ὅτι ἕνα ἄτομο περνάει ταυτόχρονα ἀπό 2 σωλῆνες. Τελείωσε. Εἴμαστε πεπερασμένα ὄντα σέ ἕναν ἄπειρο κόσμο-Δημιουργία τοῦ Ἀπείρου Θεοῦ. Πῶς νά χωρέσει στόν τρισδιάστατο καί κολλημένο στόν χρόνο μυαλό μᾶς μία κατάσταση ἐκτός 3διάστατου χώρου καί χρόνου; Αὐτό εἶναι ὁ θάνατος: ἡ ἀπελευθέρωσή μας ἀπό τόν χρόνο. Ἡ ψυχή ὑπάρχει, ὑπάρχει ἁπλά. Τώρα γιά τήν ἐδῶ κατάσταση τά πράγματα εἶναι λίγο μπερδεμένα. Ἐπειδή ὁ Θεός ἔχει δώσει ἀπόλυτη ἐλευθερία ἐπιλογῆς στούς ἀνθρώπους, καί δέν θέλει νά παρεμβαίνει (ἐκτός ἐξαιρέσεων), τά κάνουμε …θάλασσα! Ἐμεῖς φταῖμε γιά τούς πολέμους, τίς ἀρρώστιες, ἀκόμα καί τόν θάνατο, σύμφωνα μέ τή Βιβλική διδασκαλία. Παράδειγμα: Καπνίζει μιά ἔγκυος γυναίκα, καί τό παιδί τῆς βγαίνει ἄρρωστο. Τά βάζει μέ τόν Θεό ἡ κυρία. Ὁ Θεός σου εἶπε νά καπνίζεις; Ὁ Θεός δέν σέ ἐμπόδισε, σού ἔδωσε ἐλευθερία, δρέψε τούς καρπούς πού ἔσπειρες.

Ὅσο γιά τό πότε φεύγει ἕνας ἄνθρωπος δέν ἔχει σημασία γιατί τελικά χρόνος δέν ὑπάρχει! Ποιά ἡ διαφορά μεταξύ 30 ἐτῶν καί 120 σέ σχέση μέ τό ἄπειρο; Σημασία ἔχει σέ ποιά κατάσταση ἔχεις καταφέρει νά φτάσεις τήν ψυχή σου ὅσο εἶσαι ἐδῶ, στήν παλαίστρα αὐτῆς τῆς ζωῆς.

Ἅς δώσω καί ἕνα παράδειγμα. Ἕνας ἐνάρετος πεθαίνει μέ φοβερούς πόνους, καί ἕνας ἁμαρτωλός ἔχει «καλό θάνατο». Ἄδικος ὁ Θεός; Καί ἄν θέλει νά «καθαρίσει» μιά μικρή βρωμιά τοῦ ἐναρέτου μέ τόν τρόπο αὐτό; Καί ἄν θέλει νά ἀνταμείψει μία μικρή ἀρετή τοῦ ἁμαρτωλοῦ;

Ἅς κάνουμε ἐμεῖς ὅ,τι μποροῦμε γιά νά διατηροῦμε τό σῶμα σέ ἰσορροπία μέ τό πνεῦμα, ὑγιές δηλαδή, καί ἅς ἀφήσουμε τό πότε θά φύγουμε στόν Θεό. Ἐξάλλου βλέπουμε ὅτι δέν ὑπάρχει σειρά. Ἄλλοι προσεχαν τή διατροφή τούς ὑπερβολικά καί πεθαίνουν νέοι, ἄλλοι κάνουν καταχρήσεις πολλές καί πᾶνε πολλά χρόνια. Πολύ μπέρδεμα. Ἅς μήν ἀσχολούμαστε μέ τίς ὑποθέσεις τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Θεός δέν χρειάζεται δίπλα του τίποτα. Οὔτε ἀγγελάκια. Ἐξ΄ ἄλλου ἄλλη ἡ φύση τῶν ἀγγέλων καί ἄλλη τῶν ἀνθρώπων. Νά μήν τά συγχέουμε. Ἁπλά ἦρθε ἡ ὥρα τους, καί μάλιστα ἡ καλύτερη δυνατή ἀπό πνευματικῆς ἀπόψεως, ὄχι σωματικῆς.

43. Οἱ ἄνθρωποι πού φεύγουν ἀπό τή ζωή «παρακολουθοῦν» τούς ἐν ζωή ἀνθρώπους ἤ ἴσως καί νά προστατεύουν τά δικά τους πρόσωπα ἀπό τόν οὐρανό; Ὑπάρχει ἐπικοινωνία μεταξύ των δύο κόσμων, νεκρῶν καί ζωντανῶν; Ποιά εἶναι ἡ ἄποψή σας;

Ἔχω ἀκούσει ἀπό 2 διαφορετικούς ἀνθρώπους ἱστορίες ὅτι σώθηκαν ἀπό ἀτύχημα ἐπειδή τελευταία στιγμή ἄκουσαν μέσα τους τή φωνή τῆς μητέρας τους νά τούς προειδοποιεῖ. Ναί, πιστεύω ὅτι ὅσοι φεύγουν «ἕτοιμοι», δηλ. μέ ἀνεβασμένη πνευματική κατάσταση, ἔχουν τήν ἱκανότητα, κατόπιν ἀδείας του Θεοῦ, νά βοηθήσουν συγγενικά τους πρόσωπα. Ἡ ἐπικοινωνία νεκρῶν-ζωντανῶν εἶναι ἰσχυροτάτη παράδοση στήν Ἐκκλησία, ἡ ὁποία χωρίζεται σέ Θριαμβεύουσα (ὅσοι ἔφυγαν) καί Στρατευομένη. Γι’ αὐτό γίνονται τά μνημόσυνα, ἀνάβουμε κεριά στή μνήμη τους ἤ δίνουμε ἐλεημοσύνες στή μνήμη τῶν νεκρῶν. Θέλουμε νά τούς στείλουμε ἕνα δῶρο. Ἡ ἐπικοινωνία νεκρῶν καί ζωντανῶν ἔχει ἀποδειχθεῖ ἀπό πάμπολλες μεταθανάτιες ἐμπειρίες, ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι ἔφυγαν καί ξαναγύρισαν καί διηγοῦνται τί ἔζησαν, ἤ μᾶλλον ὅ,τι μποροῦν νά ἐκφράσουν ἀπό αὐτά πού ἔζησαν.

44. Ἐπικοινωνοῦν οἱ νεκροί μέ κάποιο τρόπο μέ ὅσους μένουν πίσω, γιά παράδειγμα νά τούς φανερώνονται μέ κάποιο τρόπο ὅπως μέσω τῶν ὀνείρων τους;

Γενικά ἡ ἐκκλησία εἶναι πολύ ἐπιφυλακτική μέ τά ὄνειρα. Ὄχι ὅτι εἶναι ἀδύνατον νά ἐπικοινωνήσει κάποιος, ἄλλα εἶναι σπανιότατο. Συνήθως αὐτό πού γίνεται σέ τέτοιες περιπτώσεις, ὅπως μέ τά μέντιουμ, εἶναι νά ἐπικοινωνοῦν μέ ἀκάθαρτα πνεύματα πού ὑποκρίνονται ὅτι εἶναι τό συγγενικό ἀποθανόν πρόσωπο. Θέλει πολλή προσοχή. Ἅς κοιτάξουμε νά ἐπικοινωνοῦμε μέ τόν Θεό, καί μέ λίγο ὑπομονή, ὅταν πᾶμε ἐκεῖ, θά ἐπικοινωνήσουμε καί μέ τά ἀγαπημένα μᾶς πρόσωπα.

45. Ὑπάρχουν φύλακες ἄγγελοι καί πῶς φανερώνονται στή ζωή τῶν ἀνθρώπων;

Σύμφωνα μέ τή Χριστιανική διδασκαλία κάθε ἕνας πού βαπτίζεται ὀρθοδόξως συνοδεύεται ἐφ’ ὄρου ζωῆς ἀπό ἕναν ἄγγελο, ἕνα ἀγαθό πνεῦμα. Ἀλλά καί οἱ λοιποί ἄνθρωποι ἔχουν βοήθεια ἀπό ἀγγέλους, ὄχι μόνο οἱ Χριστιανοί. Ἡ προστασία τούς εἶναι κυρίως πνευματική, ἕνας ὑπαινιγμός πού ἔρχεται σέ μᾶς μέ μορφή φευγαλέας σκέψης, σέ ἕνα κρίσιμο δίλημμα, μιά ἐσωτερική φωνή-σκέψη, ἀλλά καί σωματική μερικές φορές, ὅταν «τυχαίνει» νά γλυτώσουμε παρά – τρίχα κάποιο ἀτύχημα γιά παράδειγμα.

46. Πῶς φαντάζεστε τή μεταθανάτια ζωή; Συναντιoύνται οἱ ἄνθρωποι πού γνωρίζονται σέ αὐτή τή ζωή καί ἔχουν κάποιους στενούς δεσμούς μεταξύ τους μετά στή μεταθανάτια ζωή; Καί, τέλος, πιστεύετε στίς μετενσαρκώσεις καί ὅτι συναντᾶμε τίς ἴδιες ψυχές μέ διαφορετική μορφή ἀπό διάσταση σέ διάσταση ἀπό τή μία μετενσάρκωση στήν ἄλλη γιά παράδειγμα;

Προσπαθῶ νά μήν φαντάζομαι τήν ἄλλη ζωή, γιατί θά τήν ἀμαυρώσω ἄν τή μειώσω στόν 3-διαστατο κόσμο ὅπου μόνο μπορῶ νά φανταστῶ. (Σκεφτεῖτε τόν κ. Ἐπίπεδο καί πώς αὐτός ὁ 2-διαστατος κύριος ἀντιλαμβάνεται τήν παρουσία μου: 3 δάκτυλά μου ἀκουμποῦν τό ἐπίπεδό του. Δέν εἶμαι ὅμως οἱ 3 κύκλοι πού βλέπει.) Μπορῶ πάντως νά φανταστῶ ἀνθρωπομορφικά ὅτι τό σύμπαν μας εἶναι ἕνα μικρό κουτί στά χέρια Τοῦ Θεοῦ, καί ὅτι αὐτά πού νομίζουμε ἐμεῖς φυσικούς νόμους, ἔχουν καί ἕνα βαθύτερο ἐπίπεδο λειτουργίας, ὅπου παρεμβαίνουν οἱ «ἄλλοι», δηλ. ἄγγελοι, δαίμονες, ψυχές κλπ.

Πιστεύω ὅτι ἄν καλλιεργήσουμε τόν πνευματικό μας κόσμο καί γίνουμε ἕτοιμοι, θά συναντιόμαστε ὄχι μόνο μέ ἀνθρώπους πού γνωρίσαμε ἤ καί δέν γνωρίσαμε, ἀλλά καί μέ πανέμορφα ὄντα τελείως διαφορετικῆς φύσεως ἀπό ἐμᾶς. Κατά τούς διδασκάλους τῆς ἐκκλησίας ἔχουν καί ὀνόματα: Ἄγγελοι, Ἀρχάγγελοι, Ἀρχές, Ἐξουσίες, Θρόνοι, Κυριότητες, Δυνάμεις, Χερουβίμ, καί Σεραφίμ. Κάτι θά ἔχουμε νά κάνουμε πάντως, δέν νομίζω νά βαρεθοῦμε ποτέ! Μόνο μέ τόν Πλάτωνα νά συζητῶ, θά περάσουν 500 χρόνια! Ἀλίμονο ἄν δέν εἴμαστε ἕτοιμοι ὅμως ὅταν πεθάνουμε…

Δέν ἔχω καμμία πληροφορία πού νά ὑποστηρίζει τή μετενσάρκωση. Γιά τό μόνο πού εἶμαι βέβαιος εἶναι ὅτι ἔχουμε ἀθάνατη ψυχή. Δέν γνωρίζω τίποτα γιά ἄλλες διαστάσεις. Μόνο εἰκασίες, ὅπως τή θεωρία τῶν ὑπερχοδρῶν.

47. Τελικά ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου δέν πεθαίνει ποτέ; Ταξιδεύει στό ἄπειρο; Μετεξελίσσεται;

Ναί, σύμφωνα μέ τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἡ κεκαθαρμένη ψυχή ἐξελίσσεται συνεχῶς στήν κατανόηση τοῦ Ἀπείρου Θεοῦ, χωρίς ποτέ φυσικά νά φτάσει στήν πλήρη κατανόηση τῆς Οὐσίας Του. Τό ταξίδι ἀπαιτεῖ καί χῶρο. Ἐκεῖ δέν ξέρουμε ἄν θά ἔχουμε διαστάσεις.

Ὁ Πλάτων ἔχει κάνει μία ἐνδιαφέρουσα «ἀπόδειξη» γιά τήν ἀθανασία τῆς ψυχῆς, νομίζω στήν Πολιτεία. Δέν ἀποδεικνύει τήν ὕπαρξη, ἀλλά τήν ἀθανασία της, δεδομένου τοῦ ἀεικινήτου. Δείχνει ὅτι δέν γνωρίζουμε νά ὑπάρχει «ἰός» κατάλληλος νά φθείρει καί νά σκοτώσει τήν ψυχή, ὅπως ἡ σκουριά τοῦ χαλκοῦ, ἤ τό γῆρας τοῦ σώματος. Εὐχάριστη ἀνάγνωση, ἄν μή τί ἄλλο.

48. Τά ζῶα δέν ἔχουν ψυχές; Γιατί θά πρέπει νά σκοτώνουμε πολλά ἀπό αὐτά γιά χάριν τῆς ἐπιβίωσης τοῦ ἀνθρώπινου εἴδους; Ἐδῶ καί πάλι φύση μέ θρησκεία δέν ἔρχονται σέ ἀντίθεση;

Δέν γνωρίζω καμμία ἀπόδειξη ὑπάρξεως ψυχῆς στά ζῶα. (Πῶς νά μᾶς τό ποῦνε πάλι;) Ἡ ψυχή τούς εἶναι τό αἷμα τούς λέει ἡ Γραφή, καί πρέπει νά ἐπιστρέφει στή γῆ. Ἄρα ὄχι στόν οὐρανό, ἄρα ὄχι ἀθάνατη.

Τά ζῶα δέν τά σκοτώνουμε χάριν τῆς ἐπιβίωσης, ἀλλά χάριν τῆς λαιμαργίας μας. Μιά χαρά θά ἐπιβιώναμε καί χωρίς νά τρώγαμε κρέας, καί μάλιστα πιό ὑγιεινά!

Φύση καί θρησκεία δέν ἔρχονται σέ ἀντίθεση. Ἀκόμη καί ἡ δαρβίνειος θεωρία, (τήν ὁποία δέν δέχομαι) μᾶς ἐπιτρέπει νά τρῶμε τά ζῶα, γιατί εἴμαστε ὑποτίθεται οἱ πιό ἐξελιγμένοι, καί εἶναι τελείως φυσικό το ἰσχυρό νά τρώει τό ἀσθενές. Ἀπό τήν πλευρά τῆς θρησκείας τώρα, πρέπει νά ξέρουμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος καταρχήν ἐπλάσθη χορτοφάγος. Ὁ Θεός δίνει ἐντολή στόν Ἀδάμ νά τρώγει μόνο χόρτα καί σπόρους. Μόνο μετά τόν Μεγάλο Κατακλυσμό τοῦ Νῶε, τοῦ λέγει ὅτι τώρα (σ’ αὐτό τό χάλι πού καταντήσατε τήν ὡραία γῆ πού εἶχα φτιάξει) μπορεῖτε νά τρῶτε καί κρέας. Αὐτό δέν σημαίνει ὅμως ὅτι πρέπει νά τρῶμε μόνο κρέας, ὅπως ἔχει καταντήσει ὁ σημερινός ἄνθρωπος! Παντοῦ χρειάζεται διάκριση. Ποῦ θά βρεθοῦν τόσα κρέατα, ἄν ὄχι μέσω τῆς ἐξαθλίωσης τῆς ζωῆς τῶν ζώων, στίς μονάδες παραγωγῆς;

49. Μιλῆστε μου γιά τό μέλλον. Τί μπορεῖ νά περιμένει ἡ ἀνθρωπότητα ἀπό δῶ καί πέρα, καί εἰδικότερα ἡ Ἑλλάδα καί οἱ Ἕλληνες; Ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό ἀνθρώπους σάν καί ἐσάς νά μᾶς μιλᾶνε καί νά τούς ἀκοῦμε μέ μεγάλη προσοχή.

Ἡ ἐποχή τῶν λόγων ἔχει παρέλθη. Ὄχι ἐγώ ὁ μηδαμινός, ἀλλά οὔτε ἄνθρωποι ἀξιόλογοι δέν μποροῦν πλέον νά ποῦνε κάτι πού νά βοηθήσει τόν κόσμο. Γιατί ἡ ἀνθρωπότητα ἔχει ἀλλάξει πολύ. Ἡ διείσδυση τῆς τεχνολογίας στό μυαλό τοῦ ἀνθρώπου ἔχει κάνει τέτοια ζημιά πού δέν ἀκούει κανείς. Λόγω τοῦ τεραστίου ὄγκου τῆς πληροφορίας πού διαχέεται ὅλοι νομίζουμε ὅτι τά ξέρουμε ὅλα. Τό μόνο πού ἀπομένει νά κάνουμε εἶναι ΕΡΓΑ. Ὁ Χριστός εἶπε: «(Ματθ. 5:16) οὕτω λαμψάτω τό φῶς ὑμῶν ἔμπροσθέν των ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν Πατέρα ὑμῶν τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς.» Δέν εἶπε «ὅπως ἀκούσωσιν ὑμῶν τά καλά λόγια». Νομίζω ὅτι ὁ καθένας μᾶς ὀφείλει νά βελτιώσει τόν ἑαυτό του, καί τότε τό παράδειγμά του θά λάμψει καί στούς γύρω του. Τότε μπορεῖ νά ἔρθει καί κάποιος καί νά τοῦ πεῖ: «Ἀδελφέ, πῶς τό κατάφερες αὐτό;» Μόνο τότε μπορεῖς νά πεῖς κάτι. Ἀλλιῶς χάνεις τά λόγια σου.

Ἡ κατάσταση στήν Ἑλλάδα σήμερα δέν εἶναι κάτι πού ἔγινε τώρα καί κατά λάθος.Εἶναι ἁπλά το σημεῖο καμπῆς στό ὁποῖο ξύπνησαν ἀρκετοί καί εἶπαν: «Ά, ἐκεῖ μας ὁδηγοῦσαν τόσα χρόνια;» Δυστυχῶς ὅμως ὄχι ὅλοι. Πολλοί συνεχίζουν τόν ὑπό μανδραγόρα ὕπνο τους: τηλεόραση, ποδόσφαιρο, μέ μία λέξη ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ, δηλ. σκορπισμός τοῦ νοῦ. Ὅσο ἔχουν ἕνα κομμάτι ψωμί, ἕναν καναπέ καί μιά ὀθόνη, δέν ἀντιδροῦν. Ἄν τούς τά πάρουν, ξυπνοῦν γιά νά διεκδικήσουν, ὄχι τήν ἐλευθερία τους, ἀλλά τό ἀντικείμενο πού τούς διατηρεῖ στήν ὕπνωσή τους, στόν κόσμο τους. Οἱ παγκόσμιοι ἐπί-κυρίαρχοι δέν κοιμοῦνται ὅμως. Αὐτοί πλάθουν τίς συνειδήσεις τῶν ἀνθρώπων πού τούς ἀκοῦνε. Ἔχουν μιά ἀτζέντα γιά ὅλον τόν κόσμο. Ἑκατοντάδες χρόνια τώρα. Ἡ ἀτζέντα γιά τήν Ἑλλάδα ξεκινᾶ τό 1821, ἴσως καί παλαιότερα. Ὅσο θά τούς ἀφήνουμε αὐτοί θά προχωροῦν. Σκοπός τούς εἶναι ἡ τελεία σκλαβιά: ἡ σκλαβιά τοῦ Νοῦ. Ὅποιος ἀποφασίσει νά ἐλευθερωθεῖ πλήρως, δηλ. νά ἐλευθερωθεῖ ἀπό τά πάθη του, καί μέ τό παράδειγμά του νά ξυπνήσει-ἐλευθερώσει καί ἄλλους, δέν τούς φοβᾶται. Τό πολύ-πολύ νά τόν βοηθήσουν νά μεταβεῖ ἐκεῖ πού ἐπιθυμεῖ: στήν αἰωνιότητα. Ἄν ὅμως γίνουν πολλοί οἱ ἐλεύθεροι, φτάσουν τήν critical mass, ὅπως λένε, τότε δέν θά μπορέσουν νά μᾶς κάνουν τίποτα. Γιατί εἶναι λίγοι καί εἴμαστε πολλοί.

Καλή Λευτεριά!

Πηγή: Θυσαυρός Γνώσεων καί Εὐσεβείας