Γιὰ μιὰ ἀγάπη ποὺ κατακτᾶ καὶ ξεπερνᾶ τὸν θάνατο

Γέροντας Εφραίμ Φιλοθεΐτης

Ἀγαπητά μου παιδιά,

…Εἴμεθα Ὀρθόδοξοι καὶ οὐσιαστικὰ δὲν γνωρίζου μὲ τὸ ὕψος, τὸ βάθος, τὸ πλάτος τῆς Ὀρθοδοξίας. Θὰ πρέπει νὰ τὴν δοῦμε σὲ ὅλη τὴν ἁγιότητά της.

Τί εἶναι Ὀρθοδοξία; Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ ἀλήθεια, τὸ ὀρθὸ δόγμα περὶ τοῦ Θεοῦ, περὶ τοῦ ἀνθρώπου καὶ περὶ τοῦ κόσμου, ὅπως μᾶς τὴν ἔδωσε ὁ Ἴδιος ὁ ἐνανθρωπήσας Θεὸς μὲ τὴν ὑπέροχη διδασκαλία Του, μὲ τὴν ἁγία ζωή Του καὶ μὲ τὴν λυτρωτικὴ θυσία Του, ὅπως τὴν διετύπωσε κατόπιν ἡ θεόπνευστος διάνοια καὶ καρδία τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ὅπως τὴν «ζωντάνεψε» ὁ μαθητὴς τῆς ἀγάπης καὶ οἱ ἄλλοι Εὐαγγελισταὶ καὶ Ἀπόστολοι μὲ τὸ οὐράνιον φῶς τοῦ Ἅγιου Πνεύματος, ὅπως τὴν παρέδωσαν καὶ σὲ μᾶς οἱ πνευματοκίνητοι Πατέρες τῆς Ἀλεξανδρείας, τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τῆς Καππαδοκίας, τῆς Συρίας, τῆς Παλαιστίνης καὶ τοῦ Ἁγίου Ὅρους ἀργότερα. Ὅλοι αὐτοὶ ἀπὸ τὸν Ἱερὸ Πολύκαρπο, τὸν μαθητὴ τῶν Ἀποστόλων, μέχρι τὸν Ἅγιο Νικόδημο τὸν Ἁγιορείτη, ὁ ὅποιος ἐκοιμήθη στὶς ἀρχὲς τοῦ 19ου αἰῶνος, μὲ τὴν σοφία τους καὶ τὴν ἁγιότητά τους, μὲ τὶς θυσίες καὶ τοὺς ἀγῶνες τοὺς μᾶς παρέδωκαν τὴν παρακαταθήκη τῆς ὀρθῆς πίστεως καὶ ζωῆς, τὸν θησαυρὸ τῆς ὀρθοδόξου παραδόσεως.

Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ θαυμαστὴ ἐκείνη σύνθεσις δόγματος καὶ ἤθους, θεωρίας καὶ πράξεως. Ὀρθοδοξία εἶναι ἀκόμα ἐκεῖνο ποὺ διετύπωσαν ἐπισημότερα αἳ Σύνοδοι, τὰ οἰκουμενικὰ ἐκεῖνα εὐλογημένα συνέδρια τῆς ἀνὰ τὸν κόσμον Ἐκκλησίας τοῦ Χρίστου. Τότε οἱ θεοφόροι Πατέρες «ὅλην συγκροτήσαντες τὴν τῆς ψυχῆς ἐπιστήμην καὶ τῷ θείω πνεύματι συνδιασκεψάμενοι» ἀπεφάνθησαν γιὰ τὰ μεγαλύτερα προβλήματα, ποὺ ἀπασχολοῦν τὸν πνευματικὸ ἄνθρωπο καὶ ἔθεσαν τὰ βάθρα, τὰ θεμέλια της πνευματικῆς ζωῆς, ποὺ εἶναι ὁ πραγματικὸς πνευματικὸς πολιτισμός.

Τὴν Ὀρθοδοξία ἐπεσφράγισαν οἱ μάρτυρες ὅλων των ἐποχῶν ὅλη ἡ ἱερὴ στρατιὰ τῶν ἑκατομμυρίων ἡρώων καὶ ὁμολογητῶν, ἀνδρῶν, γυναικὼν καὶ παιδιῶν μὲ τὸ τίμιο αἷμα τους. Ἀπὸ τὰ ἀμφιθέατρα τῆς Ρώμης μέχρι τὰ στρατόπεδα τῆς Ρωσίας, ἀπέδειξαν ὅτι ὁ χριστιανισμὸς δὲν εἶναι μιὰ ἁπλὴ θεωρία, ἀλλὰ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωὴ ὁ ὡραιότερος ἡρωισμός, ἡ νίκη κατὰ τῆς ὠμῆς βίας καὶ τῆς ὑλικῆς δυνάμεως, ἡ ἐπικράτησις καὶ ἡ βασιλεία τοῦ πνεύματος.

Ἦρθε κατόπιν νὰ ὕμνηση τὴν Ὀρθοδοξία ἡ λατρεία μὲ τὴν ὑπέροχη ποίησι καὶ τὴν ἐμπνευσμένη ὑμνογραφία της, ἡ ὁποία συνδυάζει τὸ φυσικὸ μὲ τὸ ὑπερφυσικό, τὰ ἐγκόσμια μὲ τὰ ἐπουράνια, τὴν ἀτομικότητα μὲ τὴν κοινωνικότητα, τὴν οἰκειότητα καὶ τὸν βαθὺ σεβασμό, τὸ εὔληπτο καὶ τὸ μυστήριο.

Μέσα στὸν ναὸ σὲ κάθε Λειτουργία, μέσα σὲ μιὰ ἀτμόσφαιρα ἀνατάσεως καὶ ἱερότητος τελεῖται ἡ Θυσία τοῦ Θεανθρώπου, ὅπου συμμετέχουν ὅλοι οἱ πιστοί. Ἐκεῖ ἐπίσης ὑμνοῦνται καὶ προβάλλονται τὰ κατορθώματα τῶν γιγάντων τῆς πίστεως μὲ ἐπικεφαλῆς τοῦ χοροῦ αὐτοῦ τὴν Θεοτόκο Μαρία. Ἐκεῖ ἐξυμνεῖται τὸ δόγμα, ὄχι μόνον ὡς ἀληθές, ἀλλὰ καὶ ὡς ἀνταποκρινόμενο στὶς ἀνθρώπινες ἐφέσεις….

Ἕνα ἄλλο γνώρισμα τῆς Ὀρθοδοξίας ἦταν πάντοτε ὁ ἡρωισμὸς ποὺ τὸν εἴδαμε στὸ μαρτύριο, ὁ ὅποιος δὲν σταμάτησε μόνον στὴν θυσία τοῦ αἵματος. Τὰ τέκνα τῆς Ὀρθοδοξίας πάντα ἔδειξαν σθένος καὶ γενναιότητα μπροστά σε κάθε εἶδος αὐθαιρεσίας, εἴτε προερχόταν ἀπὸ τὸν Ἰουλιανὸ τὸν Παραβάτη, εἴτε ἀπὸ τοὺς ἀρειανοὺς καὶ μονοφυσίτες, εἴτε ἀπὸ τοὺς εἰκονομάχους καὶ λατινόφρονες μοναχούς. Ἡ φάλαγγα αὐτὴ τῶν ἡρώων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας δὲν περιλαμβάνει μόνον τὸν Μέγα Ἀθανάσιο, τὸν Μέγα Βασίλειο, τὸν Ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο, ἀλλὰ καὶ τὸν Ἅγιο Θεόδωρο τὸν Στουδίτη, ἡγούμενο τῆς τοῦ Στουδίου Μονῆς μὲ ὅλους τους μοναχούς του, τὸν Ἅγιο Μάξιμο τὸν Ὁμολογητή, τὸν μέγα ἥρωα, τὸν Ἅγιο Μάρκο τὸν Εὐγενικὸ καὶ ἄπειρο πλῆθος ὁμολογητῶν καὶ ὑπερασπιστῶν τῆς πίστεώς μας….

Ἡ Ὀρθοδοξία ἐβάδισε πάντοτε τὴν βασιλικὴ ὁδὸ τοῦ Εὐαγγελίου. Ἐκράτησε ἀνόθευτο, γνήσιό το πνεῦμα τοῦ χριστιανισμοῦ ἔναντί του σκοτεινοῦ μυστικισμοῦ τῶν ἀνατολικῶν αἱρέσεων, τῆς παποκαισαρικῆς συγκεντρωτικότητος τῶν Λατίνων καὶ τοῦ ὀρθολογιστικοῦ ὑποκειμενισμοῦ τῶν Προτεσταντῶν. Πάντοτε ἐκράτησε τὸ μέτρο καὶ τὴν ἁρμονία, δὲν εἶχε τίποτε τὸ λάθος, διότι οἱ Πατέρες ἦταν πνευματοκίνητοι, ἁγιοπνευματικῶς ὁδηγούμενοι.

Δὲν περιφρόνησε ἡ Ὀρθοδοξία τὸν ἄνθρωπο, οὔτε τὴν σοφία, οὔτε τὴν φύσι, οὔτε τὴν τέχνη, δὲν ὑπῆρξε ἀπάνθρωπος. Ὅλα τα ἐξηγίασε καὶ δημιούργησε πολιτισμό. «Τὴν φύσιν», κατὰ τὸ τροπάριον τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν «τῶν ὄντων ἐτράνωσε, τὰ τῶν ἀνθρώπων ἤθη κατεκόσμησε».

Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ πορεία τοῦ ὁλοκληρωμένου ἀνθρώπου πρὸς τὸν Πλάστη του, πρὸς τὴν θέωσι. Ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο στὴν πλήρη ἀνάπτυξί του ἐν τῷ Χριστῷ καὶ γιὰ τὸν Χριστό. Ἡ Ὀρθοδοξία δὲν εἶναι μόνον ἡ κατ’ ἐξοχὴν θεολογία, ἀλλὰ εἶναι συγχρόνως καὶ ἡ ἀληθινὴ ψυχολογία, ὁ γνήσιος ἀνθρωπισμὸς καὶ κοινωνισμός. Εἶναι ἕνα πολύεδρο διαμάντι, τὸ ὅποιον ἀπὸ ὅλες τὶς πλευρὲς παρουσιάζει νέες ἀντανακλάσεις τῆς ἀληθείας.

Ἃς γνωρίσουμε, λοιπόν, τὴν Ὀρθοδοξία μας. Ὄχι θεωρητικά. Ἃς τὴν αἰσθανθοῦμε καὶ ἃς τὴν ζήσουμε σὲ ὅλο το βάθος καὶ τὸ πλάτος της. Ἔτσι μόνο θὰ μποροὺ μὲ νὰ τὴν προβάλουμε καὶ νὰ τὴν ἀξιοποιήσουμε.

Διότι ἡ Ὀρθοδοξία μας δὲν εἶναι μουσεῖο καὶ παρελθόν, ἀλλὰ ζωή, δημιουργία καὶ ἀκτινοβολία. Εἶναι ἡ μεγάλη ἰδέα τοῦ ἔθνους μας, εἶναι ἡ χρυσὴ ἐλπίδα τῆς σω­τηρίας μας, εἶναι τὸ καύχημα μᾶς ἐν Χριστῷ. Ἃς τὴν κηρύττουμε μὲ ἡρωισμὸ καὶ γενναιότητα ὡς τέκνα γνήσια των μεγάλων ἡρώων της.

Πανέμορφη Ὀρθοδοξία, αἱματοστόλιστη νύμφη τοῦ Χριστοῦ, ποτέ, ποτὲ νὰ μὴ σὲ ἀρνηθοῦμε οἱ ἀνάξιοι, ἀλλὰ ἂν τὸ καλέσουν οἱ περιστάσεις καὶ οἱ καιροί, ἀξίωσέ μας, ὢ φίλη, διὰ σὲ νὰ χύσουμε καὶ τὴν τελευταία ρανίδα τοῦ αἵματός μας. Ἀμήν.

(Ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ βιβλίο Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ, τόμος Ἅ’, ἔκδ. Ι. Μ. Φιλόθεου 2004

Ἡ ὁμιλία αὐτὴ ἔγινε τὸ 1984 εἰς Ἀμερικὴ ἀπὸ τὸν Γέροντα Ἔφραιμ

Πηγή: Ἀγάπη ἐν Χριστῷ