π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος
Η Εκκλησία μπορεί να χρησιμοποιεί όλα τα μέσα με μοναδική εξαίρεση την υλική βία. Και τους άμβωνες και τα πεζοδρόμια και τις πλατείες και τις οδούς και τα έθιμα και τα συλλαλητήρια και τις διαδηλώσεις, τα πάντα μπορεί να χρησιμοποιεί εκτός της υλικής βίας. Μόνο αυτό δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει η Εκκλησία. Όλα τα μέσα είναι επιτρεπτά να τα χρησιμοποιήσει. Έτσι, με τις διαδηλώσεις και με τις λιτανείες αντιμετώπισε κάποτε η Εκκλησία τους Αρειανούς. Πρώτοι που έφτιαξαν τις λιτανείες στην ιστορία της Εκκλησίας υπήρξαν οι Αρειανοί. Και η Εκκλησία έκανε τις δικές της λιτανείες για να κάνει αντιπερισπασμό στις λιτανείες των Αρειανών. Αν κάνουν συλλαλητήρια οι άλλοι, και η Εκκλησία δικαιούται να κάνει συλλαλητήριο. Ένα μόνο δεν μπορεί να κάνει : να ασκήσει υλική βία. Διότι αυτή είναι έξω από τον προορισμό της, έξω από την αποστολή της. Ο Κύριος είπε : «όστις θέλει οπίσω μου ελθείν» (Ματθ. 16,24). Η Εκκλησία μπορεί να διαφωτίζει. Ως προς τον διαφωτισμό μπορεί να χρησιμοποιεί όλα τα μέσα.
[...] Το πρώτο όπλο (της Εκκλησίας) είναι η προσευχή και η μετάνοια ενός εκάστου δεν το αμφισβητεί κανείς. Αλλά δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν είναι ένα όπλο και η μαρτυρία του πιστού λαού του Θεού δια συγκεντρώσεων. […………..] Όταν γινόταν η εικονομαχία, οι μοναχοί οι ίδιοι δεν αρκέσθηκαν στην προσευχή. Δεν κλείσθηκαν στα μοναστήρια τους και προσεύχονταν απλώς να δώσει ο Θεός τη νίκη στους Ορθοδόξους. Έκαναν βεβαίως την προσευχή, και προσευχή πάρα πολλή, αλλά βγήκαν και στους δρόμους. Κατά το δη λεγόμενον, κατέβηκαν και στα πεζοδρόμια. Αν διαβάσετε την ιστορία της εικονομαχίας, θα δείτε πως οι ίδιοι οι μοναχοί, οι αυστηροί ασκητές, έβγαιναν τότε στους δρόμους.
Ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, κάποια Κυριακή, Κυριακή των Βαΐων μάλιστα, οργάνωσε μια τεράστια λιτανεία στους δρόμους της Κωνσταντινουπόλεως, γιατί η μονή Στουδίου ήταν μέσα στην Κωνσταντινούπολη και οι γύρω της μονής δρόμοι είχαν γεμίσει από μοναχούς και από πιστό λαό του Κυρίου, οι οποίοι κρατούσαν ψηλά τις άγιες εικόνες […………] Γιατί αυτό δεν το κατηγορούμε ; Αυτό δεν είναι ένα είδος διαδηλώσεως ; Είχε χαραχτήρα λιτανευτικό, να το κάνουμε κι εμείς έτσι. Να δώσουμε κι εμείς στις διαδηλώσεις χαραχτήρα λιτανευτικό.
Ακόμη, τα συλλαλητήρια δεν είναι τίποτε άλλο παρά τρόπος να επικοινωνήσει η Εκκλησία με το πλήρωμά της, να το διαφωτίσει για το τί ακριβώς γίνεται – γιατί πολλοί είναι αδιαφώτιστοι - , και να ζητήσει τη συμπαράστασή του. Τί κακό είναι αυτό το πράγμα ; Πού προσκρούει ; Το να φωνάξει η Εκκλησία το πλήρωμά της σε μια μεγάλη πλατεία διότι είναι πολλοί και δεν χωράνε μέσα σε μια Εκκλησία, και να του πει τί ακριβώς συμβαίνει [………..].
Πηγή: (ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ Ι. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ, ΣΟΦΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΕΣ ΣΤΑ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ, «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ», ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2018, σσ. 3 κ.ε.), Καινή Κτίσις