Τό μεγαλεῖον τῆς θυσίας

Μιχαὴλ Μιχαηλίδη Θεολόγου

Ἡ πολυεπίπεδη κρίση, πού βιώνει ὁ λαός μας καί διασύρεται ἡ χώρα μας, μᾶς ἀναγκάζει σέ μιά αὐτοεξέταση καί αὐτογνωσία. Ἴσως καί συνέλθουμε καί βροῦμε τόν ἑαυτό μας. Ἴσως καί ἀναγνωρίσουμε τόν ὑπαρξιακό μας αὐτομηδενισμό, καί τήν πνευματική μας πενία.

Δέν ἦταν λίγα τά ἐφιαλτικά χτυπήματα, πού δέχτηκε ἡ πατρίδα μας καί ὁ πατριωτισμός μας.

Ἡ Ἑλλάδα γέννησε τούς μεγαλύτερους ἥρωες, ἀλλά γέννησε καί ἀναίσχυντους καί ἀλόγιστους καί εὐτελιστικούς ἐφιάλτες.

Ἀλλ᾽ ἄν τούς ἐφιάλτες τούς βαριοσκεπάζει ἡ αἰώνια καταισχύνη, τούς ἥρωες τούς παραδίδει ἡ ἱστορία στήν αἰώνια δόξα, στεφανωμένους καί τιμημένους.

Τό μεγαλεῖο τῆς θυσίας γιά πάντα, ἰδιαίτερα μεσουρανεῖ σάν ἡ πατρίδα καί τά μεγάλα ἰδανικά κινδυνεύουν. Τότε ἡ θυσία ἀποτελεῖ αctio vitae (πράξη ζωῆς) καί honoris gradus (βαθμό τιμῆς).

Ἡ θυσία τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς - ἡ αὐτοθυσία - γιά τά ὡραῖα καί ὑψηλά ἰδανικά, εἶναι ἡ πιό μεγάλη ἔκφραση ἀγάπης. "Μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδείς ἔχει, ἵνα τις τήνψυχήν αὐτοῦ θῇ ὑπέρ τῶν φίλων αὐτοῦ" ( Ἰωάν, ΙΕ´ 13).

Θυσία καί ἄμυνα τῆς πατρίδας εἶναι ταυτόσημες ἔννοιες. Τῆς ἱστορίας τῆς Ἑλληνικῆς, ἕνα πάντα τό πρόσταγμα καί μιά ἡ ἰαχή, μέ πολλούς τρόπους ἐκφρασμένα: 

«Εἷς οἰωνός ἄριστος ἀμύνεσθαι περί πάτρης»...

«Ἴτε παῖδες Ἑλλήνων, ἐλευθεροῦτε πατρίδα»...

«Νῦν ὑπέρ πάντων ὁ ἀγών»...

«Ἐλευθερία ἤ θάνατος»…

Ὁ ὅρκος τῶν ἡρωϊκῶν ἀγωνιστῶν γίνεται, δίχως ἄλλο, ἀπόφαση καί θυσία. Γίνεται θάνατος ἀθάνατος, ἔνδοξος καί χιλιοτραγουδημένος. Ἡ γῆ ἡ ἑλληνική, ματωμένη, κι ἡ λευτεριά "ἀπ᾽ τά κόκκαλα βγαλμένη, τῶν Ἑλλήνων τά ἱερά".

Οἱ Ἕλληνες εἶναι πάντα ἕτοιμοι γιά κάθε θυσία γιά τήν πατρίδα. Τό ῾χει διακηρύξει τόσο ὑπέροχα ὁ Περικλῆς στόν Ἐπιτάφιό του: "Καί ἐν αὐτῷ τό ἀμύνεσθαι καί παθεῖν κάλλιον ἡγησάμενοι ἤ τό ἐνδόντες σώζεσθαι".

Παρόμοια ἡ θυσιαστική πρόθεση τῶν Ἀθηναίων ἐφήβων, πού ὁρκίζονταν: "οὐ καταισχυνῶ τά ὅπλα… Ἀμυνῶ δέ καί ὑπέρ ἱερῶν καί ὁσίων, καί μόνος καί μετά πολλῶν...".

Θαυμαστή καί ἡ θυσιαστική ἀπόφαση τῶν Ἱερολοχιτῶν μέ τόν ὅρκο τους στή Μητρόπολη τῆς Φοξάνης:   «Ὡς Χριστιανός Ὀρθόδοξος καί ὡς υἱός τῆς Ἐκκλησίας, ὁρκίζομαι εἰς τό ὄνομα τοῦ Παντοδυνάμου Θεοῦ, εἰς τό ὄνομα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἁγίας Τριάδος, νά μείνω πιστός εἰς τήν θρησκείαν μου καί τήν πατρίδα μου... Ὁρκίζομαι νά χύσω καί αὐτήν τήν ὑστέραν ρανίδα τοῦ αἵματός μου… ἤ νά πεθάνω ὡς μάρτυς διά τόν Ἰησοῦν Χριστόν".

Ἀποφασισμένοι πάντα οἱ Ἕλληνες γιά τή θυσία· γιά τό Γολγοθᾶ· γιά τό σταυρό· γιά τό πάθος· γιά τό θάνατο. Ἀγαποῦν τήν πατρίδα τους. Τήν ἔχουν στήν καρδιά τους. Γιαυτό καί δίνουν τά πάντα· κι αὐτή τή ζωή τους. Καί καθώς λέει ὁ ἐθνικός μας ποιητής στούς "ἐλεύθερους πολιορκημένους", "ὅποιος πεθάνει σήμερα, χίλιες φορές πεθαίνει".

Φοβερή καί ἀπάνθρωπη, ἡ σκλαβιά. Εἶναι ἡ πιό στυγερή δολοφονία τῆς ἐλευθερίας.

Κι ὅταν οἱ σκλάβοι βρίσκονται γιά τετρακόσια χρόνια στά χέρια τῶν Τούρκων, τότε ἡ σκλαβιά δέν εἶναι μονάχα μιά ἀπέραντηφυλακή, ἀλλά εἶναι ἀληθινό μαρτύριο. Εἶναι κόλαση.

Περίμεναν οἱ σκλάβοι τή λευτεριά τους, ἀλλά ἡ λευτεριά καθυστεροῦσε.

Ἡ πονεμένη, ὅμως, ρωμηοσύνη, ὑπομένει καί ἀναμένει. Ὁ «Ὕμνος εἰς τήν Ἐλευθερία» τό ἐκφράζει τόσο παραστατικά:

“Ἄργειε νά ῾λθει ἐκείνη ἡ μέρα,

Καί ἦταν ὅλα σιωπηλά,

Γιατί τά ῾σκιαζε ἡ φοβέρα

Καί τά πλάκωνε ἡ σκλαβιά”.

Ἀλλ᾽ ὁ μεγάλος Θεός, ὅταν ἦρθε ἡ ὥρα καί ἡ στιγμή, ἄκουσε τίς προσευχές τοῦ λαοῦ καί μέ τήν εὐλογία καί τή δύναμή Του, ἐξουδετέρωσε καί σύντριψε τούς τυράννους.

Μέ θερμή τήν πίστη στό Χριστό καί τή βοήθεια τοῦ Σταυροῦ, ὁ ἡρωϊσμός τῶν Ἑλλήνων ὑπερίσχυσε καί ἡ πατρίδα μας, πέτυχε τή χιλιοπόθητη λευτεριά της.

«Ἡμεῖς διά τόν σταυρόν Ἀνδρείως ὑπερμαχόμεθα» (Ἀνδρέας Κάλβος)

Λεβεντομάνα ἡ Ἑλλάδα μας, κι ἄς πονάει σήμερα. Κοιτίδα τῆς φιλοσοφίας, τῆς τέχνης, τῆς ἐπιστήμης, τῆς δημοκρατίας καί τοῦ πολιτισμοῦ, κι ἄς περνάει μιά πρωτόγνωρη κρίση, πού τήν ἐξουθενώνει καί τή συντρίβει.

Οἱ παλιές δόξες δέ σβήνουν καί τά στεφάνια τῶν θριάμβων δέ μαραίνονται. Εἶναι μάνα μαρτύρων καί ἡρώων. Δικοί της οἱ Μαραθῶνες καί οἱ Θερμοπύλες, οἱ Σαλαμίνες καί οἱ Πλαταιές, τά Δερβενάκια καί τά Κούγκια, τά Ζάλογγα καί τ᾽ Ἀρκάδια, τά Μεσολόγγια καί τά Χάνια τῆς Γραβιᾶς, τά Ροῦπελ κι ἡ Κρήτη, ὁ Γράμμος καί τό Βίτσι, τό ἔπος τοῦ ᾽40 καί τό τελευταῖο ἔπος τῆς Κύπρου καί τοῦ Διγενῆ τό 1955-59…

«Ἐπιλήψει με διηγούμενον ὁ χρόνος» περί πλήθους ὀνομάτων ὕψιστης καί διαχρονικῆς σημασίας καί ἀξίας - ἀπό τήν ἀρχαιότητα μέχρι σήμερα - πού δόξασαν τήν Ἑλλάδα μας.

Διαχρονικά, τό μεγαλεῖο τοῦ Εἰκοσιένα ὀφείλεται καί ταυτίζεται μέ τό πνεῦμα θυσίας τῆς Χριστιανικῆς Πίστης.

Ὁ Στῆβεν Ράνσιμαν τό ἔχει δηλώσει καί τονίσει: «Ὅσο ἐπιζοῦσε ἡ Ἐκκλησία, ὁ Ἑλληνισμός δέ μποροῦσε νά πεθάνει».

Δηλαδή, δίχως Ἐκκλησία, Ἑλλάδα δέ θά ὑπῆρχε. Ἡ κρισιμότητα τῶν καιρῶν ἐπιβάλλει αὐτογνωσία, μετάνοια καί συστράτευση γιά ἕνα νέο "ὑπέρ πάντων ἀγῶνα".

Πηγή: Ορθόδοξος Τύπος τεύχος 1920 23 Μαρτίου 2012, Ἀναβάσεις