Ἡ αὐτοκτονία εἶναι ἡ 10η αἰτία θανάτου ἀνὰ τὸν κόσμο ἐνῶ
σὲ παγκόσμια κλίμακα εἶναι ἡ 1η αἰτία θανάτου γιὰ ἄτομα ἕως 35 ἐτῶν. Στὶς
Η.Π.Α. ἂν καὶ ὁ φόβος γιὰ τὶς δολοφονίες εἶναι πολὺ συχνὸς 1 δολοφονία ἀντιστοιχεῖ
σὲ 2 αὐτοκτονίες.
Ἂν καὶ ἡ αὐτοκτονικότητα στὸ δυτικὸ κόσμο ἔχει αὐξηθεῖ
κατακόρυφα τὶς τελευταῖες δεκαετίες, ἡ Ἀσία εἶναι ἡ περιοχὴ τοῦ πλανήτη μὲ τὸ
μεγαλύτερο ἀριθμὸ αὐτοκτονιῶν (περίπου τὸ 60% ὅλων) καὶ κυρίως στὴν Κίνα, τὴν Ἰαπωνία
καὶ τὴν Ἰνδία (40% ὅλων).
Πρώτη χώρα παγκοσμίως σὲ αὐτοκτονίες ἀναλογικὰ μὲ τὸν
πληθυσμὸ εἶναι ἡ Λιθουανία ἐνῶ τὴν ἀκολουθοῦν Ρωσία καὶ Λευκορωσία. Ἡ Ἑλλάδα
βρίσκεται στὴν 84η θέση τῆς παγκόσμιας κατάταξης σύμφωνα μὲ στοιχεῖα τῆς
Eurostat γιὰ τὸ 2008 μὲ 2,8 αὐτοκτονίες ἀνὰ 100.000 κατοίκους καὶ τοὺς ἄντρες νὰ
εἶναι πέντε φορὲς συχνότερα αὐτόχειρες ἀπὸ ὅτι οἱ γυναῖκες.
Ὡστόσο τὰ στοιχεῖα αὐτὰ ἐνδέχεται νὰ εἶναι ἀλλοιωμένα
λόγω τοῦ γεγονότος πὼς θρησκευτικοὶ καὶ κοινωνικοὶ παράγοντες ὁδηγοῦν στὴν ἀπόκρυψη
αὐτοκτονιῶν καὶ καθιστοῦν ἀδύνατη τὴν καταγραφὴ τοὺς (π.χ. δὲν εἶναι δυνατὴ ἡ
κήδευση) μὲ ἀποτέλεσμα κάποιες ἀπὸ αὐτὲς νὰ καταγράφονται ὡς ἀτυχήματα. Τὸ ἴδιο
μπορεῖ νὰ συμβαίνει καὶ σὲ περιπτώσεις αὐτοκτονίας ποὺ πραγματικὰ μοιάζουν μὲ ἀτυχήματα
ἐνῶ ὑπάρχουν περιπτώσεις πράξεων ἐξαιρετικοῦ ρίσκου ποὺ βρίσκονται στὸ ὅριο αὐτοκτονίας
καὶ ἀτυχήματος.
Πρώτη σὲ ποσοστὸ αὔξησης αὐτοκτονιῶν κατὰ 40% ἔρχεται ἡ
χώρα μᾶς λόγω κρίσης σὲ σχέση μὲ τὶς ἄλλες χῶρες τῆς Εὐρώπης, σύμφωνα μὲ τὰ
στατιστικὰ στοιχεῖα τῶν πέντε πρώτων μηνῶν τοῦ 2011 σὲ σχέση μὲ τὴν ἀντίστοιχη
περίοδο πέρυσι.
Τὸ διάστημα 2000-2009 οἱ αὐτοκτονίες στὴ χώρα μᾶς ἦταν
συνολικὰ 3.661, μὲ τὰ περιστατικὰ νὰ παραμένουν σταθερὰ στὰ 350-400 ἀνὰ ἔτος.
Μετὰ τὴν Ἀττική, ἡ Κρήτη εἶναι ἡ περιοχὴ μὲ τὶς περισσότερες κλήσεις στὴ γραμμὴ
βοήθειας 1018. Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι τὸν τελευταῖο ἐνάμιση χρόνο πάνω ἀπὸ 20 ἄτομα
αὐτοκτόνησαν στὴν Κρήτη... ἐνῶ ἀκόμη δὲν εἶναι διαθέσιμά τα ἐπίσημα στοιχεῖα γιὰ
τὸ 2010.
Ἐπίσης, σύμφωνα μὲ πρόσφατη μελέτη τῆς ἐπιστημονικῆς ἐπιθεώρησης «The Lancet», κατὰ τὴν περίοδο 2007-2009 οἱ αὐτοκτονίες στὴ χώρα μᾶς αὐξήθηκαν κατὰ 17%, κατατάσσοντας τὴν πρώτη σὲ ποσοστὸ αὔξησης τῶν αὐτοκτονιῶν σὲ σχέση μὲ τὶς ἄλλες χῶρες τῆς Εὐρώπης.
Σύμφωνα μὲ εἰδικούς, ἡ αὐξητικὴ τάση στὶς αὐτοκτονίες
ταυτίζεται χρονικὰ μὲ τὴν ἐμφάνιση τῆς οἰκονομικῆς κρίσης, ὅμως τὰ αἴτια τῆς αὐτοκτονίας
δὲν εἶναι πάντα ἢ μόνο οἰκονομικά. Σύμφωνα μὲ εἰδικοὺς ψυχικῆς ὑγείας, συνήθως
συνυπάρχουν ἢ προηγοῦνται ἄλλοι παράγοντες, ὅπως κατάθλιψη ἢ προβλήματα στὶς οἰκογενειακὲς
σχέσεις.
Στὴν τηλεφωνικὴ γραμμὴ παρέμβασης γιὰ τὴν αὐτοκτονία
(1018) οἱ οἰκονομικοὶ λόγοι ἦταν ἡ συνήθης αἰτία ποὺ ἄκουγαν οἱ ὑπεύθυνοι
ψυχολόγοι ἀπὸ τὸ 2007, ὅταν ξεκίνησε τὴ λειτουργία τοῦ τὸ κέντρο, χρονιὰ ποὺ ἡ
κρίση δὲν εἶχε ξεσπάσει ἀκόμα στὴν Ἑλλάδα. Ἀπὸ τότε οἱ κλήσεις τετραπλασιάστηκαν,
γιὰ νὰ φτάσουν πέρυσι τὶς 2.500, ἐνῶ ὅλο καὶ πιὸ συχνὰ καλοῦν ἄνθρωποι ποὺ εἶναι
βουτηγμένοι στὰ χρέη.
Καὶ μετὰ ἀπὸ αὐτὰ τὰ ὄντως συγκλονιστικὰ στοιχεῖα καὶ τὰ ἀπίστευτα ὑψηλὰ νούμερα αὐτοκτονιῶν στὴν χώρα μᾶς ἔρχεται τὸ ἐρώτημα. Πῶς μποροῦμε νὰ ἀντιμετωπίσουμε αὐτὸ τὸ φαινόμενο; Μποροῦμε νὰ κάνουμε κάτι γι’ αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους ποῦ σκέπτονται νὰ θέσουν μόνοι τους τὸ τέλος στὴν ἐπίγεια ζωὴ τοὺς ἀρνούμενοι νὰ συνεχίσουν νὰ ζοῦν, ἀρνούμενοι τὸ δῶρο τοῦ Θεοῦ;
Καὶ ἀμέσως κάποιοι θὰ ἀπαντήσουν: «Μὲ τόση δυστυχία, μὲ
φτώχια, μὲ ἄγχος, μὲ στεναχώρια, μὲ καθημερινὸ τρέξιμο…ποῦ βλέπετε ὅτι τελικὰ ἡ
ζωὴ εἶναι δῶρο; Εἶναι κάτι τὸ κάλο τελικά; Ἀφοῦ μόνο δυστυχία καὶ μιζέρια ὑπάρχει»!
Δυστυχῶς ὅμως ἡ ἀπάντηση εἶναι σκληρή, δὲν εἶναι εὐχάριστη
διότι τελικὰ ἐμεῖς, μόνοι μας, διαμορφώσαμε αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν τρόπο ζωῆς, μιᾶς
ζωῆς γεμάτη ἄγχος, γεμάτη ἀνησυχίες, γεμάτη προσπάθειες γιὰ «κατὰ κόσμον
καταξίωση». Καὶ ἔτσι φτάνουμε δυστυχῶς στὸ νὰ ἀπογοητευόμαστε τόσο πολὺ ὅταν τὰ
οἰκονομικά μας δὲν πᾶνε καλὰ ποὺ ἀπαξιώνουμε τὴν ἴδια τὴν ζωή μας. Ναί, θὰ
λυπηθοῦμε, θὰ προβληματιστοῦμε ὅμως δὲν θὰ ἀπογοητευτοῦμε.
Ἡ πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων ποὺ αὐτοκτονοῦν σίγουρα ἔχουν
ἕνα βεβαρημένο ψυχολογικὸ ἱστορικό, ὅμως σήμερα μιλοῦμε καὶ γιὰ ἀνθρώπους ποὺ δὲν
εἶχαν κανένα πρόβλημα, ποὺ δὲν πέρναν ψυχοφάρμακα, δὲν ζοῦσαν στὸ περιθώριο τῆς
κοινωνίας οὔτε εἶχαν κάτι τὸ ὁποῖο θὰ ἔδειχνε ὅτι αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ
φτάσει σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο τῆς αὐτοχειρίας.
Ὅμως αὐτὸ τελικὰ ποὺ δὲν εἶχαν ἦταν ἡ ἐλπίδα στὸν Θεό. Δὲν εἶχαν Θεό. Δὲν πίστευαν πουθενὰ ἐκτὸς ἀπὸ τὸ ἐγώ τους καὶ τὴν ματαιότητα τοῦ κόσμου.
Ὅταν ὁ ἄνθρωπος καταντᾶ νὰ μὴν πιστεύει στὸν Θεό, νὰ μὴν
ἐλπίζει πουθενά, νὰ μὴν ὑπολογίζει τὶς συνέπειες τῶν πράξεών του ποὺ θὰ ἔχουν ἀντίκτυπο
στὴν μετὰ τὸν θάνατο ζωὴ τοῦ(διότι ἁπλὰ δὲν πιστεύει στὴν μετὰ θάνατο ζωή),
τότε ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς δὲν διστάζει νὰ κάνει τὸ ἀπίστευτο…νὰ διακόψει αὐτὴ τοῦ τὴν
ζωὴ (ποὺ μπορεῖ ὄντως νὰ ἦταν γεμάτη προβλήματα) ὥστε νὰ εἰσέλθει ἡττημένος στὴν
αἰώνια ζωὴ ποὺ ἐκεῖ δυστυχῶς χωρὶς τέλος θὰ γεύεται τὴν μοναξιὰ τῆς ἀπογοήτευσης
καὶ τὴν μιζέρια τῆς ἀρνήσεως τῆς ἐλπίδος. Διότι τελικὰ ἡ αὐτοκτονία δὲν σὲ
βγάζει ἀπὸ τὸ πρόσκαιρο ἀδιέξοδο ποὺ βρέθηκες ἀλλὰ σὲ εἰσάγει σὲ ἕνα αἰώνιο ἀδιέξοδό
της ἀρνήσεως τῆς Ζωῆς.
Ὅλοι μας αἰσθανόμαστε μοναξιά, θλίψη, ἀνημποριὰ καὶ ἀπελπισία
ἀπὸ καιρὸ σὲ καιρό. Ὁ θάνατος κάποιου δικοῦ μας, ἡ διάλυση μίας σχέσης, ἡ ἔλλειψη
αὐτοπεποίθησης, αἰσθήματα ἀναξιότητας ἢ οἰκονομικὲς δυσκολίες ἀποτελοῦν
προβλήματα ποὺ ὅλοι μας ἴσως ἀντιμετωπίσουμε σὲ κάποια στιγμὴ τῆς ζωῆς μας. Ὡστόσο,
ἡ προσωπικὴ ἑρμηνεία τοῦ καθενὸς γιὰ κάθε μία ἀπὸ τὶς παραπάνω καταστάσεις θὰ
καθορίσει σὲ μεγάλο βαθμὸ τὴν ἔνταση καὶ τὴν βαρύτητα τῶν συναισθημάτων ποὺ θὰ
νιώσει, ἀλλὰ καὶ τὶς ἀντιδράσεις του σὲ αὐτές. Ἕνα γεγονὸς ποὺ γιὰ κάποιον εἶναι
ἀσήμαντο μπορεῖ σὲ κάποιον ἄλλο νὰ προκαλεῖ μεγάλη δυσφορία. Ὅσοι νιώθουν ἀβοήθητοι
καὶ ἀπελπισμένοι φτάνουν συχνὰ νὰ θεωροῦν τὴν αὐτοκτονία μία «ἑλκυστικὴ λύση».
Τὸ θέμα λοιπὸν εἶναι ἡ προσωπικὴ θεώρηση τῶν πραγμάτων,
τὸ πῶς ὁ καθένας μας θὰ ἑρμηνεύσει τὸ κάθε γεγονός, τὸ πῶς θὰ ἀντιμετωπίσει τὸ
κάθε μεγάλο ἢ μικρὸ «κακὸ» ποὺ θὰ τὸν βρεῖ.
Ἡ Ἐκκλησία μᾶς θέτει λοιπὸν ὅλα τα πράγματα κάτω ἀπὸ τὸ πρίσμα τῶν δοκιμασιῶν, δηλαδὴ τῶν καταστάσεων αὐτῶν ποὺ θὰ μᾶς μεταμορφώσουν σὲ καινοὺς ἀνθρώπους. Οἱ δοκιμασίες καὶ οἱ πειρασμοὶ ποὺ ἀντιμετωπίζει ὁ καθένας μᾶς εἶναι πολλοὶ καὶ ποικιλόμορφοι, ὅμως ἡ ἀντιμετώπιση ὅλων αὐτῶν εἶναι κοινή: ἡ ἄσκηση, ἡ μυστηριακὴ ζωή, ἡ προσευχή.
Ἕνας ψυχολόγος ἴσως τὰ ἀπορρίψει ὅλα αὐτὰ καὶ θὰ
προτρέψει τὸν ἄνθρωπο νὰ δεῖ κάποιον εἰδικὸ καὶ ἴσως ἔχει δίκαιο, σίγουρα καὶ ἡ
ἐπιστήμη μπορεῖ νὰ συμβάλει τὰ μέγιστα στὴν ἀντιμετώπιση αὐτῶν τῶν καταστάσεων,
ὅμως ἡ ἐπιστήμη δὲν μπορεῖ νὰ προσφέρει ἐλπίδα, πίστη, καὶ ἀγάπη κάτι ποὺ μπορεῖ
νὰ τὸ κάνει ἡ ἐν Χριστῷ ζωή.
Ἡ ἀγάπη ποὺ μποροῦμε νὰ προσφέρουμε στὸν δοκιμαζόμενο ἀδελφό μας εἶναι τὸ καλύτερο φάρμακο γιὰ τὴν ἀπογοήτευση ποὺ νιώθει ὁ πλησίον μας. Τὸ ἐνδιαφέρον μας, τὸ χαμόγελό μας, μία ἀγκαλιά, ἕνας λόγος παρηγορίας μπορεῖ νὰ διώξουν μακριὰ κάθε σκέψη ἀδιεξόδου.
Αὐτὸ τελικὰ ποὺ νομίζω ὅτι ὅλοι μας ἔχουμε χρέος νὰ
κάνουμε ὅταν ἀντιληφθοῦμε ὅτι ἕνας συνάνθρωπός μας δὲν μπορεῖ νὰ ἀνταπεξέλθει
στὴν δοκιμασία ποὺ τοῦ κτύπησε τὴν πόρτα εἶναι νὰ τὸν στηρίξουμε μὲ κάθε δυνατὸ
τρόπο. Νὰ τοῦ θυμίσουμε ὅτι ὑπάρχει καὶ Θεός, νὰ τοῦ ὑπενθυμίσουμε ὅτι ἐὰν ἡ ἐλπίδα
γιὰ τὸν κόσμο ἔπαψε νὰ ὑπάρχει μέσα του, ἡ φλόγα τῆς ἐλπίδας καὶ τῆς ἀγάπης τοῦ
Θεοῦ μπορεῖ νὰ καίει μέσα στὸ καντηλάκι τῆς πίστεώς του.
Καὶ αὐτὸ τὸ καντηλάκι ὑπάρχει στὸν κάθε ἄνθρωπο, ἀρκεῖ νὰ
ἀνάψουμε τὴν καντηλήθρα…