Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης

 

Ὁ Ἄγ. Γρηγόριος ὁ Νύσσης γεννήθηκε στὴν Νεακασάρεια τοῦ Πόντου τὸ 331 μ.Χ. Οἱ γονεῖς τοῦ ἦταν ἀριστοκρατικοῦ γένους. Ἦταν ξακουστοὶ σὲ ὅλη τὴν περιοχὴ τῆς Καπαδοκίας, γιὰ τὰ πλούτη τοὺς τὴν εὐσέβειά τους καὶ τὴν μόρφωσή τους.

Ὁ Γρηγόριος ἦταν ἀδελφός του Μεγάλου Βασιλείου καὶ τῆς Ἁγίας Μακρίνας. Διδάσκαλος τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου καὶ Καθηγητὴς ἦταν ὁ ἀδελφός του ὁ Μέγας Βασίλειος. Ἀπὸ πολὺ μικρὸς ὁ Γρηγόριος ἔδειξε μεγάλο ζῆλο στὰ γράμματα.

Ἀγαποῦσε πάρα – πολὺ τὴν Ἁγία Γραφή, ἀλλὰ ἡ ψυχὴ τοῦ διψοῦσε παράλληλα νὰ γνωρίσει καὶ τὴν κοσμικὴ σοφία. Ἤθελε νὰ τὴν χρησιμοποιήσει γιὰ τὸ καλό της χριστιανικῆς Πίστεως. Ἐπειδὴ ἦταν προορισμένος νὰ γίνει κληρικός, σύντομα ἔγινε ἀναγνώστης τῶν ἱερῶν καὶ πολυτίμων βιβλίων. Σταμάτησε γιὰ λίγο το ἔργο τοῦ ἀναγνώστου καὶ ἀσχολήθηκε μὲ τὴν ρητορική. Ἡ ρητορικὴ τότε ἀντιστοιχοῦσε μὲ τὸ σημερινὸ ἐπάγγελμα τοῦ δικηγόρου. Πολὺ γρήγορα ὅμως ἄφησε τὴν ρητορικὴ καὶ δόθηκε ἐξ ὁλοκλήρου στὴν Ἐκκλησία. Σὲ τοῦτο τὸν συμβούλεψε καὶ ὁ φίλος του ὁ Γρηγόριος ὁ Ναζιανζηνός.
 

Ἐκτὸς ἀπὸ τὸν ἀδελφό του Βασίλειου, εἶχε διδάσκαλο καὶ τὸν ξακουστὸ Λιβάνιο. Σπούδασε ἐπίσης σὲ διάφορες Φιλοσοφικὲς Σχολὲς τῆς Χώρας του. Ἀσχολήθηκε μὲ τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες: μὲ τὸν Πλάτωνα καὶ τὸν Ἀριστοτέλη, τὸν Ἰουδαῖο Φίλωνα, καὶ Ἀλεξανδρινοὺς θεολόγους. Πάνω ἀπ’ ὅλα ὅμως ἀγάπησε τὴν Ἁγία Γραφή, στὴν ὁποία ἐντρυφοῦσε καθημερινῶς.

Ὁ Γρηγόριος ὁ Νύσσης νυμφεύθηκε μὲ κάποια γυναικὰ ἀρκετὰ πνευματική, τὴν Θεοσέβεια. Εἶχε σὰν ἐντρύφημα τὶς χριστιανικὲς ἀλήθειες. Πέθανε ὅμως πολὺ νωρὶς καὶ ὁ Γρηγόριος ἔμεινε ἐν χηρεία.

Πὰρ ὅλα αὐτὰ ὅμως ὁ Γρηγόριος ἀγαποῦσε τὴν παρθενία περισσότερο ἀπὸ τὸν γάμο. Ἔγραψε ὁλόκληρο σύγγραμμα “Περὶ Παρθενίας”.

Οὔτε ὅμως ὁ γάμος, οὔτε καὶ ἡ ρητορικὴ τέχνη ἐμπόδισαν τὸν Γρηγόριο ἀπὸ τὸ νὰ ἀσχολεῖται μὲ τὴν φιλοσοφία καὶ τὴν ἀσκητικὴ ζωή, ποὺ τόσο ἀγαποῦσε. Γὶ αὐτὸ συχνὰ πυκνὰ ἐρχόταν στὸ ἡσυχαστήριο, ποὺ εἶχε κτίσει ὁ ἀδελφός του Μ. Βασίλειος στὸν Πόντο κοντὰ στὸν Ἴρι ποταμό.

Τὴν ἥσυχη ζωὴ τοῦ ἦρθε νὰ τὴν διακόψει ἡ πρόσκληση, τὴν ὁποίαν τοῦ ἔκανε ὁ ἀδελφός του Βασίλειος νὰ δεχτεῖ νὰ γίνει Ἐπίσκοπός της μικρῆς πόλεως Νύσσης, ποὺ βρίσκεται μεταξὺ Καισαρείας καὶ Ἀγκύρας. Χειροτονήθηκε ἐπίσκοπός το 372.

Μία σύνοδος ἀπὸ Ἀρειανοὺς Ἐπισκόπους τὸν κατεβάζει ἀπὸ τὸν θρόνο τοῦ τὸ 376 καὶ ἐξορίσθηκε ἀπὸ τοὺς Ἀρειανούς, ἀλλὰ μετὰ τὸν θάνατο τοῦ ἀρειανοῦ αὐτοκράτορα Οὐάλη, τὸ 378, καὶ τὴν ἀνάληψη τῆς ἐξουσίας ἀπὸ τὸν Ὀρθόδοξο αὐτοκράτορα Γρατιανό, ἐπέστρεψε καὶ πάλι στὴν Ἐπισκοπή του. Τὴν χαρὰ τοῦ ὅμως αὐτὴ διαδέχθηκε ἡ θλίψη γιὰ τὴν κοίμηση τοῦ ἀδελφοῦ του Μεγάλου Βασιλείου. Ἀφορμὴ γιὰ τὸν διωγμὸ τοῦ αὐτὸν ὑπῆρξε ὁ σφοδρὸς ἀγώνας, τὸν ὁποῖον ἔκαμε ἐναντίον τῶν αἱρετικῶν Ἀρειανῶν. Παρέστη εἰς τὴν ἐν Ἀντιοχεία τοπικὴ Σύνοδο. Αὐτὴ κατόπιν τὸν ἔστειλε νὰ ἐπισκεφθεῖ τὰς Ἐκκλησίας τῆς Ἀραβίας καὶ Παλαιστίνης, οἱ ὁποῖες σπαράσσονταν ὑπὸ τοῦ Ἀρειανισμοῦ. Ἔγινε ὁ προστάτης τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ.

Ἐννιὰ μῆνες μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Βασιλείου, τὸ Φθινόπωρο τοῦ 379, λαμβάνει μέρος στὴ Σύνοδο τῆς Ἀντιοχείας καὶ ἀσχολεῖται μὲ τὴν ἀναίρεση τῆς πλάνης τοῦ αἱρετικοῦ Ἀπολιναρίου.

Ὅταν τελείωσε ἡ Σύνοδος ἐκείνη ὕστερα ἀπὸ θαυμαστὴ θεία παρακίνηση ἐπισκέφθηκε τὴν ἀδελφή του Μοναχὴ Μακρίνα ἡ ὁποία βρισκόταν κοντὰ στὴν κοίμησή της. Ὁ Ἄγ. Γρηγόριος περιγράφει τὶς ὑψηλὲς συνομιλίες ποὺ εἶχε μὲ τὴν μελλοθάνατη ἀδελφή του ὅπως καὶ τὴν Ἁγία κοίμησή της, καθὼς καὶ τὴν ταφή της.

Ὅταν ἔγινε ἡ Β΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 381 κατὰ τῶν Πνευματομάχων, ἔλαβε καὶ αὐτὸς μέρος. Ὑπῆρξε ὁ ὑπέρμαχος τῶν Ὀρθοδόξων καὶ ὁ σφοδρὸς Ἀντίπαλός της αἱρέσεως τῶν Πνευματαμάχων. Τοὺς κατατρόπωσε μὲ ἁγιογραφικὲς ἀποδείξεις καὶ μὲ τὴν δύναμιν τοῦ λόγου του.

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ἐκοιμήθη κατὰ τὸ ἔτος 396 μ.Χ. σὲ ἡλικία 65 ἐτῶν. Ἡ Ἅγια Ἕβδομη Οἰκουμενικὴ σύνοδος τὸν ὀνομάζει Πατέρα Πατέρων.
 
Πηγή: Οἱ Ἅγιοί του ἔτους