ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ: 5 Ἰανουαρίου 1913- Ὁ ἑλληνικὸς Στόλος συντρίβει τοὺς Τούρκους στὴ Λῆμνο

"Ὁ ἑλληνικὸς στόλος, ὑπὸ τὸ Ναύαρχο Παῦλο Κουντουριώτη, ὁ ὁποῖος ἐπιβαίνει στὸ θρυλικὸ θωρηκτὸ ""Ἀβέρωφ"", καταναυμαχεῖ τὸν τουρκικὸ κοντὰ στὴ Λῆμνο. Ἔτσι ὁ ἐλλληνικὸς στόλος σταθεροποιεῖ τὴν κυριαρχία του στὸ Αἰγαῖο, ἐνῶ ὁ τουρκικὸς δὲν τολμᾶ ἔκτοτε νὰ ἐξέλθει ἀπὸ τὰ στενά των Δαρδανελλίων."

Ἡ ναυμαχία τῆς Λήμνου στὶς 5 Ἰανουαρίου 1913, ἦταν ἡ δεύτερη ἀπὸ τὶς δύο μεγάλες ναυμαχίες μεταξύ του Ἑλληνικοῦ Βασιλικοῦ Ναυτικοῦ καὶ τοῦ Ὀθωμανικοῦ Στόλου κατὰ τὸν Ἃ' Βαλκανικὸ Πόλεμο ποὺ πραγματοποιήθηκε στὴν περιοχὴ τῆς νήσου Λήμνου, ἐξ οὐ καὶ ἡ ὀνομασία της.

Ἡ ναυμαχία ἔληξε μὲ περιφανῆ νίκη τοῦ ἑλληνικοῦ στόλου καὶ τὸν ἐγκλεισμὸ τοῦ ὀθωμανικοῦ ἐντός των Δαρδανελίων στὴ δεκαετία ποὺ ἀκολούθησε.

Περὶ τὸ τέλος τοῦ Δεκεμβρίου τοῦ 1912, παρατηρήθηκαν συχνὲς ἐμφανίσεις πλοίων τοῦ ὀθωμανικοῦ στόλου στὴν πρὸ τῶν Δαρδανελίων θάλασσα. Οἱ ἐμφανίσεις αὐτὲς ἐνίσχυσαν τὴν ὑπόνοια ὅτι ὁ ἐχθρικὸς στόλος θὰ δοκίμαζε γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ τὴ χρήση τῶν ὅπλων (μετὰ ἀπὸ τὴ Ναυμαχία τῆς Ἕλλης).

Πράγματι, τὴ νύχτα τῆς 4ης Ἰανουαρίου 1913 ὁ Ἀρχηγὸς τοῦ τουρκικοῦ στόλου πλοίαρχος Ταχὶρ Μπέης ἐπιβιβάσθηκε στὸ «Μετζητιὲ» (Mecidiye ) καὶ ἐπιχείρησε ἀναγνώριση τῆς πρὸ τῶν Δαρδανελίων θάλασσας. Στὴ συνέχεια ἐπιβιβάσθηκε στὴ ναυαρχίδα «Χαϊρεδδὶν Βαρβαρόσσα», ἀπὸ ὅπου ἐπικεφαλῆς ὁλοκλήρου του τουρκικοῦ στόλου κατευθύνεται μὲ ὅλη τὴν ταχύτητα πρὸς τὸ ἑλληνικὸ ὁρμητήριο τοῦ Μούδρου.

Ἡ ἔξοδος ἔγινε ἔγκαιρα ἀντιληπτὴ ἀπὸ τὸ ἀνιχνευτικὸ Λέων ποὺ εἰδοποίησε σχετικά το ναύαρχο Κουντουριώτη. Ὁ Ἀρχηγὸς τοῦ ἑλληνικοῦ στόλου, ἀφοῦ ἑτοιμάσθηκε ἀμέσως γιὰ νὰ ἀποπλεύσει, ἔστειλε πρὸς τὸν ἑλληνικὸ στόλο τὸ ἀκόλουθο σῆμα:

«Ὁ ναύαρχος εὔχεται τὴν καλὴν ἡμέραν εἰς τὰ γενναῖα ἐπιτελεῖα καὶ τὰ πληρώματα».

Ἔτσι τὸ πρωὶ τῆς 5 Ἰανουαρίου 1913, ἀπέπλευσε ἐπικεφαλῆς τοῦ Ἑλληνικοῦ στόλου, ποὺ τὸν συγκροτοῦσαν τὸ εὔδρομο μάχης «Ἀβέρωφ» ναυαρχίδα, τὰ θωρηκτὰ «Σπέτσαι» ἀρχηγίδα τοῦ μοιράρχου Π. Γκίνη, «Ὕδρα» καὶ «Ψαρὰ» καὶ 6-7 ἀντιτορπιλικά. Τὴν ὥρα ποὺ ὁ ἑλληνικὸς στόλος ἐγκατέλειπε τὸ Μοῦδρο (περὶ τὶς 09:45), ἐμφανίζεται σὲ ἀπόσταση 15 περίπου μιλίων ὁ τουρκικὸς στόλος τοῦ Ραμὶζ Μπέη ποὺ τὸν συγκροτοῦσαν τὰ θωρηκτὰ «Χαϊρεδδὶν Βαρβαρόσσα» (Barbaros), «Τουργοὺτ-Ρέϊς» (Turgut Reis) καὶ «Μεσουδιὲ» (Mesudiye) τὸ εὔδρομο/καταδρομικὸ «Μετζητιὲ» (Mecidiye) καὶ 5-8 ἀντιτορπιλικὰ καὶ ἄλλα ἐλαφρὰ σκάφη. Ὁ ἑλληνικὸς στόλος στράφηκε ἀρχικὰ πρὸς τὰ ἀριστερὰ γιὰ νὰ προσεγγίσει τὸν τουρκικὸ καὶ στὴ συνέχεια δεξιὰ γιὰ νὰ ἀποφύγει χειρισμοὺς τοῦ τουρκικοῦ στόλου.

Ὥρα 11:35 ὁ τουρκικὸς στόλος ἄρχισε νὰ βάλει μὲ τὰ πυροβόλα τοῦ ἐναντίον τῶν ἑλληνικῶν πλοίων ἀπὸ ἀπόσταση 8.400 μέτρων. Ὁ ἑλληνικὸς ἀπάντησε ἀμέσως. Τὸ πυροβολικὸ τοῦ Ἑλληνικοῦ στόλου βάλει μὲ καταιγιστικὰ πυρὰ ἐναντίον τῶν τουρκικῶν πλοίων. Ὥρα 11:55 στὸ Barbarossa διακρίνονται πυρκαϊὲς καὶ τὸ «Μεσουδιὲ» ποὺ πλήγηκε ἀπὸ τὰ θωρηκτὰ «Ψαρὰ» καὶ «Ὕδρα», ἐξέρχεται ἀπὸ τὴ γραμμὴ μὲ καπνοὺς πυρκαϊᾶς.

Τὸ θωρηκτὸ Barbarossa ἔχει πληγεῖ καὶ πάλι σοβαρά. Μία "γουρούνα" (ὀβίδα 270 χιλιοστῶν) ἔπληξε τὸν ἱστό του, καταρίπτοντας τὴν ἱστορικὴ σημαία τοῦ Χαριεντὶν Βαρβαρόσα, γεγονὸς ποὺ καταρράκωσε τὸ ἠθικό των Τούρκων.

Ὁ τουρκικὸς στόλος ποὺ βρισκόταν σὲ μιὰ τέτοια δυσχερῆ κατάσταση στρέφει ἀριστερὰ μὲ κατεύθυνση τὰ Δαρδανέλια, ὁπότε ὁ ναύαρχος Κουντουριώτης διατάσσει τὸν Ἑλληνικὸ στόλο νὰ στραφεῖ πρὸς καταδίωξη τοῦ ἐχθροῦ, ποὺ ἔπλεε πρὸς τὰ στενὰ μὲ μεγάλη ἀταξία. To Ἀβέρωφ μὲ ταχύτητα 20 μιλίων καταδιώκει τὸν τουρκικὸ στόλο, τὰ πυροβόλα τοῦ στρέφονται κατὰ τοῦ θωρηκτοῦ «Τουργοὺτ» ποὺ βρίσκεται στὴν οὐρὰ τοῦ τουρκικοῦ στόλου. Τὸ πλήττει καίρια. Τὸ «Τουργοὺτ» ἀρχίζει νὰ γέρνει. Ἔτσι ὁ τουρκικὸς στόλος, ἡττημένος κατέφυγε στὰ Δαρδανέλια.

Ὁ Ἑλληνικὸς στόλος εἶχε ἕναν καὶ μοναδικὸ τραυματία καὶ ἀσήμαντες ζημιὲς στὸ κατάστρωμα τοῦ «Ἀβέρωφ». Ἀντίθετα ὁ τουρκικὸς στόλος εἶχε πολλοὺς νεκροὺς καὶ τραυματίες καὶ πολλὲς ζημιὲς στὰ πλοῖα του, στὸ πυροβολικὸ καὶ τὸν ἐξοπλισμό του. Καὶ κατὰ τὴ ναυμαχία αὐτὴ ἀποδείχθηκε ἡ ἠθικὴ ὑπεροχὴ τοῦ Ἀρχηγοῦ τοῦ Ἐπιτελείου, τῶν Πληρωμάτων καὶ ἡ δεξιότητα τῶν χειρισμῶν τοῦ «Ἀβέρωφ» μὲ Κυβερνήτη καὶ Ἀρχιεπιστολέα τοῦ στόλου τὸν πλοίαρχο Σοφοκλῆ Δούσμανη, καθὼς ἐπίσης ἡ μεγάλη ταχύτητα τοῦ πλοίου καὶ ἡ ἀποτελεσματικότητα τῶν πυροβόλων τοῦ Ἀβέρωφ.

Ἡ ἀπόσυρση τοῦ ὀθωμανικοῦ στόλου στὰ στενά των Δαρδανελλίων ἐπιβεβαιώθηκε ἀπὸ τὸν Ἀνθυποπλοίαρχο Μιχαὴλ Μουτούση καὶ τὸ Σημαιοφόρο Ἀριστείδη Μωραϊτίνη στὶς 24 Ἰανουαρίου 1913, οἱ ὁποῖοι σὲ μιὰ ἀποστολὴ τῆς ναυτικῆς ἀεροπορίας, μὲ ὑδροπλάνο τύπου Μωρὶς Φαρμᾶν ἐντόπισαν τὸν ἐχθρικὸ στόλο στὴ ναυτικὴ βάση Nagara. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς πτήσης τοὺς σχεδίασαν ἕνα ἀκριβὲς διάγραμμα τῶν θέσεων τοῦ ὀθωμανικοῦ στόλου, ἐναντίον τοῦ ὁποίου ἔριξαν τέσσερις βόμβες. Οἱ Μουτούσης καὶ Μωραϊτίνης διένησαν μία διαδρομὴ πάνω ἀπὸ 180 χιλιόμετρα, διάρκειας 2 ὡρῶν καὶ 20 λεπτῶν γιὰ νὰ ὁλοκληρώσουν τὴν ἀποστολή τους, ἡ ὁποία ἀναφέρθηκε εὐρέως τόσο στὸν Ἑλληνικὸ ὅσο καὶ στὸ Διεθνῆ Τύπο.

Τὸ ἀποτέλεσμα τοῦ ἀγώνα συνετέλεσε στὸ μέγιστο βαθμὸ ὥστε ἡ Ἑλλάδα νὰ μπεῖ στὸν πρῶτο παγκόσμιο πόλεμο δύο χρόνια ἀργότερα, στὸ πλευρὸ τῶν συμμάχων ὅπου ὁ τότε Πρωθυπουργὸς Ἐλευθέριος Βενιζέλος μετὰ τὴν ἔκβαση τοῦ πολέμου πέτυχε ἕναν τεράστιο διπλωματικὸ καὶ πολιτικὸ θρίαμβο καὶ δημιούργησε μιὰ Ἑλλάδα ποὺ μόνο τα ὄνειρα τῶν ποιητῶν τοῦ ἔθνους μποροῦσαν νὰ συλλάβουν, μέχρι νὰ ἐμφανιστεῖ ξανὰ ὁ πατροπαράδοτος ἐχθρός της χώρας, ὁ διχασμός.

Τὸ στρατηγικὸ ἀποτέλεσμα τῆς ναυμαχίας ἦταν ὁ Τουρκικὸς στόλος νὰ μὴν ἐπιχειρήσει ξανὰ ἔξω ἀπὸ τὰ Δαρδανέλλια κατὰ τὴ διάρκεια τῶν ἐτῶν ποὺ ἀκολούθησαν, ἀφήνοντας τὴν κυριαρχία τοῦ Αἰγαίου στὴν Ἑλληνικὸ στόλο.

Πηγή: Τράπεζα Ἰδεῶν