Valeriu Gafencu (1921 – 1952): Ὁ «ἅγιος των (κομμουνιστικῶν) φυλακῶν»

Ο Valeriu Gafencu, γνωστὸς ὡς «ἅγιος των φυλακῶν», γεννήθηκε στὴ βόρειο-ἀνατολικὴ Ρουμανία στὶς 24 Ἰανουαρίου τοῦ 1921 καὶ πέθανε 31 ἐτῶν, ὡς ἀποτέλεσμα τῆς φυματίωσης, τῶν βασανιστηρίων καὶ τῆς κακομεταχείρισης στὶς 18 Φεβρουαρίου 1952. Ὑπάρχει σήμερα ἕνα ἰσχυρὸ κίνημα στὴ Ρουμανία γιὰ τὴν ἁγιοποίησή του, ὅπως καὶ γιὰ πολλοὺς ἄλλους ποὺ ὑπέστησαν θηριωδίες στὰ κομμουνιστικὰ στρατόπεδα, στὶς φυλακὲς καὶ τὰ κολαστήρια.

Ο Gafencu, γεννήθηκε στὴν Βεσαραβία κοντὰ στὴν πόλη Μπάλτσι, σὲ μιὰ εὐσεβῆ ὀρθόδοξη οἰκογένεια (ὁ πατέρας του, Basil Gafencu, ἦταν πολιτικὸς καὶ μαρτύρησε ἀπὸ τοὺς σοβιετικοὺς κομμουνιστές, ὁδηγήθηκε στὴ Σιβηρία καὶ χάθηκαν ὁριστικά τα ἴχνη του). Ὡς μαθητὴς ὑπῆρξε ἔνθερμος πιστὸς καὶ ἰδεαλιστὴς καὶ σύντομα ἔγινε μέλος τῆς «Λεγεώνας τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαὴλ» ποὺ ἔμεινε γνωστὴ ὡς ἡ «Σιδηρᾶ Φρουρὰ» / "Garda de Fier" (Ἡ  "Λεγεώνα" ποὺ θεωρεῖται «τὸ τρίτο μεγαλύτερο μαζικὸ φασιστικὸ κίνημα στὴν Εὐρώπη τοῦ Μεσοπολέμου», εἶχε ἱδρυθεῖ τὸν Ἰούλιο τοῦ 1927 ἀπὸ τὸν χαρισματικὸ ἐθνικιστὴ πολιτικὸ Κορνέλιου Τσελέα Κοντρεάνου / Corneliu Zelea Codreanu). Αὐτὴ ἡ ὀργάνωση κατὰ κάποιο τρόπο ἔμοιαζε μὲ τὶς ἀνάλογες κινήσεις στὸ μεσοπόλεμο καὶ στὴν ὑπόλοιπη Εὐρώπη. Ὑπῆρξε ἕνα δυναμικό, μᾶλλον φανατικό, μιλιταριστικὸ καὶ ἠθικολογικὸ κίνημα, μὲ πρασινοχιτῶνες, ρωμαϊκὸ χαιρετισμό, ἐμβατήρια, σπαρτιατικὲς συνθῆκες διαβίωσης, σωματικὴ διάπλαση μὲ ἀσκήσεις καὶ πεζοπορία στὰ βουνὰ καὶ μὲ ἐπικεφαλῆς ἕνα "χαρισματικὸ καπετάνιο" ποὺ περιέβαλε μιὰ ἱερὴ λατρεία, καὶ ποὺ ἐξελίχθηκε στὴ διάρκεια τῆς Παγκόσμιας Οἰκονομικῆς Κρίσης τῆς δεκαετίας τοῦ 1930 σὲ ἕνα μαζικὸ κίνημα. Ὡστόσο, τὸ κίνημα προσέλκυσε ἐπίσης ὁρισμένα ἀκραία στοιχεῖα μὲ κοινὰ χαρακτηριστικὰ τὴ βιαιότητα, τὸν ἀντισημιτισμό, τὸν ἀντικομμουνισμό, καὶ μιὰ χριστιανομυστικιστικὴ ἰδεολογία.

Ὡστόσο, ὑπῆρχε ἐπίσης ἕνα πολὺ ἰσχυρὸ ὀρθόδοξο καὶ πνευματικὸ στοιχεῖο μεταξύ των «Λεγεωνάριων», κάτι ποὺ τοὺς διέκρινε ἀπὸ τὶς ὑπόλοιπες ἐθνικιστικὲς ὁμάδες τῆς Εὐρώπη ἐκείνη τὴν ἐποχή. Ἡ ἔμφαση γιὰ τὴν ἐθνικὴ σωτηρία, οἱ ἠθικὲς ἀρχές, ἡ σκληρὴ δουλειά, ἡ θυσία, ἡ σοβαρότητα, ὁ σεβασμός, ἡ αὐτοπειθαρχία καὶ ἡ ὁμαδικὴ ἐργασία ἦταν ἀντανακλάσεις μιᾶς μοναστικῆς πλευρᾶς τοῦ κινήματος καὶ ἦταν σὲ αὐτὴ τὴν πλευρὰ ποὺ ἀνῆκε ὁ Valeriu. Ἀργότερα στὴ ζωή του, μετάνιωσε γιὰ τὴ νεανικὴ καὶ ἰδεαλιστικὴ προσκόλλησή του στὴ ‘Λεγεώνα’, ἐπιλέγοντας τὴν «πληρότητα τῆς Ὀρθοδοξίας», ἀπὸ τὴν πολιτικὴ καὶ τοὺς ἐθνικιστικοὺς στόχους.

Στὰ τέλη τοῦ 1941 ὁ Valeriu, 22 χρονῶν φοιτητὴς τῆς νομικῆς, συνελήφθη ἀπὸ τὸ καθεστὼς Antonescu, δικάστηκε μὲ γελοῖες κατηγορίες καὶ στὴ συνέχεια καταδικάστηκε, ἀπίστευτα σκληρά, σὲ εἴκοσι πέντε χρόνια φυλάκισηκαι ὁδηγήθηκε στὴ φυλακὴ τοῦ Aiud. Στὸ δικαστήριο τὸν ὑπερασπίστηκε ὁ καθηγητὴς τοῦ Angelescu, λέγοντας γιὰ αὐτὸν ὅτι εἶναι «ἕνας ἀπὸ τοὺς καλύτερους φοιτητές μου».

Ο Gafencu μὲ τὴν μητέρα του

Ἦταν αὐτὴ ἡ ἀδικία (ὁ ἐγκλεισμός του στὴ φυλακή), πού, στὰ μάτια πολλῶν, ὑπῆρξε «καθαρκτικὴ» γιὰ τὸν Valeriu καὶ τὸν ἔκανε ἕναν ἅγιο. Ἐκεῖ στὴν φυλακὴ στὸ Αἰούντ, γιὰ παράδειγμα, διάβασε τὴ «Μίμηση τοῦ Χριστοῦ» τοῦ Θωμὰ Κεμπήσιου, ἕνα καθολικὸ βιβλίο ποὺ ἦταν εὐρέως διαθέσιμο στὴ Ρουμανία, μιὰ χώρα ποὺ εἶχε ἐπηρεαστεῖ στὸ δυτικὸ τμῆμα της ἀπὸ τὸν οὐγγρικὸ καὶ γαλλικὸ καθολικισμό, πρὶν πάει προχωρήσει πολὺ βαθύτερα καὶ καταλήξει στὴν αὐθεντικὴ Ὀρθοδοξία. Ἡ φυλακή του στὴν πραγματικότητα ἔγινε ἕνα μοναστήρι καὶ ἦταν ἐδῶ ποὺ διάβαζε τὴν Ἁγία Γραφή, τοὺς Πατέρες, τὴν Φιλοκαλία, ἔμαθε τὴν καρδιακὴ προσευχὴ καὶ κατανόησε τὴ σημασία τῆς ἐξομολόγησης καὶ τῆς κοινωνίας. Ἐκεῖ ἐπίσης ὁ Βαλέριος καὶ κάποιοι ἄλλοι κρατούμενοι γίνονται μέρος τῆς ὁμάδας τῶν δικηγόρων Τραιᾶν Τριφᾶν καὶ Τραιᾶν Μαριᾶν τῶν ὁποίων ἡ βασικὴ  ἐνασχόληση ἦταν ἡ χριστιανικὴ βιοτὴ σὲ πνεῦμα φιλοκαλικό. 

Μετὰ τὸ Αἰοὺντ ἀκολουθεῖ ἡ φυλακὴ στὸ Pitesti (1948-1949) καὶ ἡ φυλακὴ-σανατόριο στὴν Tg Ocna / Τίργκου-Ὄκνα (1950-1952). Στὴν Τίργκου-Ὄκνα, ὄντας σὲ κατάσταση προχωρημένης φυματίωσης, θὰ γίνει τὸ λιμάνι στὸ ὁποῖο ὅλοι κατέφευγαν γιὰ νὰ ἐνισχυθοῦν καὶ νὰ παρηγορηθοῦν. Ἡ μεταστροφὴ στὸ Θεὸ πολλῶν ἄθεων κρατουμένων, ἡ ἀγάπη μεταξύ των κρατουμένων, τὸ πνεῦμα θυσίας ποὺ ἔδειχναν πρὸς τοὺς πιὸ ἄρρωστους, ὅλα λαμβάνουν μέρος ὑπὸ τὴν ἐπιρροὴ τοῦ Βαλέριου Γκαφένκου. Ἡ γεμάτη χάρη παρουσία τοῦ δημιούργησε μιὰ πνευματικὴ ἀτμόσφαιρα μοναδικὴ στὴν ἱστορία τῶν κομμουνιστικῶν κολαστηρίων.

Στὶς 2 Φεβρουαρίου 1952, γνωρίζοντας ἀπὸ καιρὸ ὅτι θὰ πεθάνει, προέτρεψε τοὺς συγκρατούμενούς του ποὺ ὑπέφεραν νὰ ἀγοράσουν ἕνα κερί, ἕνα σταυρὸ καὶ ἕνα ἄσπρο πουκάμισο γιὰ τὴν ἡμέρα τῆς 18ης Φεβρουαρίου. Τὴν ἡμέρα πρὶν ἀπὸ τὸ θάνατό του, εἶπε στὸν φίλο του Ioan Ianolide (φωτο): «Αὔριο θὰ πεθάνω. Θέλω νὰ πῶ ἀντίο στοὺς πιὸ στενούς μου φίλους». Ὅλοι οἱ συγκρατούμενοί του πέρασαν μὲ τὴ σειρὰ γιὰ νὰ τὸν ἀποχαιρετήσουν. Παρὰ τὸ ὅτι ἦταν ἀδυνατισμένος γιὰ ὅλους εἶχε ἕναν καλὸ λόγο νὰ πεῖ.

Μεταξὺ αὐτῶν ἦταν καὶ ὁ Richard Wurmbrand (φῶτο - ὁ ἑβραϊκῆς καταγωγῆς γεννημένος στὴ Ρουμανία προτεστάντης πάστορας – ἱδρυτὴς ἀργότερα τῆς ὀργάνωσης “Voice of the Martyrs” - ποὺ ὑπέφερε γιὰ τὴν πίστη του στὶς κομμουνιστικὲς φυλακὲς - δὲς ἄρθρο ἐδῶ). Κάποια στιγμὴ οἱ συγγενεῖς των κρατουμένων προμήθευσαν κάποιους ἀπ’ αὐτοὺς μὲ στρεπτομυκίνη τὸ ὁποῖο τότε ἔκανε θαύματα στὴ θεραπεία τῶν ἀσθενειῶν τοῦ πνεύμονα. Ὁ κρατούμενος Λεωνίντα Στρατᾶν, ἐπειδὴ εἶχε καλυτερεύσει ἔδωσε τὴν δική του στὸν Βαλέριο. Αὐτός, ἐνῶ θὰ μποροῦσε νὰ γίνει ὁ ἴδιος καλὰ ἔδωσε τὴν στρεπτομυκίνη στὸν Wurmbrand ποὺ ἦταν σὲ χειρότερη κατάσταση, σώζοντάς του ἔτσι τὴ ζωή!

Ὅσοι στάθηκαν δίπλα του θυμοῦνται πολλὰ θαυμαστὰ περιστατικὰ στὴ ζωή του. Γιὰ παράδειγμα, στὸ Targu Ocna, ὅταν ἦταν νὰ προβεῖ σὲ χειρουργικὴ ἐπέμβαση σκωληκοειδίτιδας, ὅταν τελείωσε, ὁ Valeriu εἶπε στὸν γιατρὸ ὅτι ἔνιωθε τὰ πάντα, διότι ἡ ἀναισθησία δὲν λειτούργησε. Ὡστόσο, δὲν εἶχε ἀρθρώσει λέξη κατὰ τὴ διάρκεια τῆς χειρουργικῆς ἐπέμβασης, μόνο το μέτωπό του ἦταν γεμάτο ἀπὸ κρύο ἱδρώτα.

Ο Valeriu πέθανε στὶς 18 Φεβρουαρίου τοῦ 1952, στὸ Targu Ocna. Τὰ τελευταῖα του λόγια ἦταν: «Μὴν ξεχνᾶτε νὰ προσεύχεστε στὸ Θεὸ καὶ θὰ συναντηθοῦμε ὅλοι ἐκεῖ! Κύριε, δῶσε μου τὴ δουλεία ποὺ κάνει ἐλεύθερη τὴν ψυχή μου καὶ πάρε τὴν ἐλευθερία ποὺ ὑποδουλώνει τὴν ψυχή μου!».

Ὁ τάφος τοῦ παραμένει ἄγνωστος γιατί ἐκείνη τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ὅλοι οἱ αἰχμάλωτοι θάβονταν σὲ ἕνα κοινὸ λάκκο καὶ τὸ κεφάλι τοὺς τὸ συνέτριβαν, ἔτσι ὥστε νὰ μὴν ἀναγνωριστοῦν. Ὡστόσο, ζήτησε νὰ ταφεῖ μὲ ἕνα μικρὸ ἀσημένιο σταυρὸ στὸ στόμα του γιὰ νὰ βρεθοῦν, ἂν ὁ Θεὸς ἐπιτρέψει, τὰ λείψανά του.

Ο Valeriu ἔμεινε στὴ μνήμη ὅλων ἐκείνων ποὺ τὸν γνώριζαν γιὰ τὸ ὑπόλοιπό της ζωῆς τους. Δὲν ὑπάρχει οὔτε ἕνα χριστιανικὸ βιβλίο ποὺ νὰ περιγράφει τὶς δοκιμασίες τῶν κομμουνιστικῶν φυλακῶν ποὺ νὰ μὴν ἀναφέρουν τὸ ὄνομά του. Οἱ πράξεις καὶ τὰ λόγια τοῦ πέρασαν ἀπὸ κρατούμενο σὲ κρατούμενο καὶ βοήθησαν πολλοὺς νὰ ἐπιβιώσουν μέσα στὴν κομμουνιστικὴ κόλαση, μέχρι τὴ γενικὴ ἀπελευθέρωση τὸ 1964. Δεδομένου ὅτι ἡ Ρουμανία ἔχει γίνει μιὰ ἐλεύθερη χώρα πολλοὶ τέτοια ἅγιοί των φυλακῶν τῆς ἔρχονται στὸ φῶς καὶ τιμῶνται ἀπὸ τοὺς πιστούς. Ο Valeriu Gafencu εἶναι ἴσως ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ ἀντιπροσωπευτικὰ παραδείγματα, καὶ πολλοὶ τὸν ἀποκαλοῦν «ὁ Ἅγιος των Φυλακῶν» (αὐτὸ τὸ ὄνομα στὴν πραγματικότητα τὸ ἔδωσαν οἱ συγκρατούμενοί του, ποὺ τὸν γνώρισαν κατὰ τὴ διάρκεια τῆς σύντομης ζωῆς του).

Πηγή: Πενταπόσταγμα