Τρίτη 3 Δεκεμβρίου 2019

Φιλοδοξία καί ταπεινοφροσύνη


Ὁ Χριστὸς μιλάει προφητικὰ γιὰ τὸ πάθος Του. Προετοιμάζει τοὺς μαθητές του γιὰ τὶς σκληρὲς ὧρες τῶν δραματικῶν γεγονότων ποὺ θὰ ἀκολουθήσουν. Προλέγει τὸ ποτήριο τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου ποὺ θὰ πιοῦν καὶ τὸ βάπτισμα τῆς θυσίας τοῦ αἵματος ποὺ θὰ ὑποστοῦν. Ὅμως οἱ μαθητὲς ἀδιαφορώντας γιὰ τὴν καταλληλότητα τῆς στιγμῆς ζητοῦν πρωτεῖα καὶ τιμές.

Ἡ ἀπάντηση τοῦ Χριστοῦ εἶναι σαφὴς καὶ κατηγορηματική, «οὐκ οἴδατε τί αἰτεῖσθε», δὲν ξέρετε τί ζητᾶτε. Κάτι ἀνάλογο συμβαίνει καὶ στὴν προσωπική μας ζωή, ὅταν τὰ αἰτήματά μας εἶναι μικροπρεπῆ. Ὅταν λαχταρᾶμε, διακρίσεις, χρῆμα, προβολὴ καὶ ἐπιβολὴ στοὺς ἄλλους. Καὶ τὸ τραγικὸ εἶναι ὅτι τὰ ζητᾶμε ἀπὸ τὸν Χριστό, ποὺ τὰ περιφρόνησε καὶ ἀποκάλυψε τὴ μηδαμινότητά τους.

Τὸ πάθος τῆς φιλοδοξίας

Τὸ φυσικὸ αἴτημα γιὰ ἄνοδο καὶ πρωτιὰ ἔχει τὶς ρίζες του στὴν ἀρχὴ τῆς δημιoυργίας, τότε ποὺ ὁ Θεὸς ἔδωσε τὴν ἐντολὴ στοὺς ἀνθρώπους «ἀρχέτωσαν ἐπὶ πάσης τῆς γῆς». Ἡ ἔμφυτη τάση τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἀνεβαίνει ψηλὰ καὶ νὰ προοδεύει στὴν ἐπιστήμη, τὴν τεχνολογία καὶ σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδά τῆς ζωῆς βελτιώνει τὴν ποιότητά της καὶ προάγει τὸν πολιτισμό. Ἡ ἔμφυτη, ὅμως, αὐτὴ τάση διαστρέφεται ἀπὸ τὸν ἐγωισμὸ σὲ πάθος καὶ ἁμαρτία.

Εἶναι ἡ συνέπεια τῆς πτώσης τῶν πρωτοπλάστων, τότε ποὺ τὰ πράγματα ἀντιστράφηκαν. Ὁ ἐγωισμὸς παραβίασε τὰ ὅρια τῆς φύσης καὶ τῆς ζωῆς. Ἂν ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶναι προσανατολισμένος στὸν Θεό, γίνεται ἀναπόφευκτα ἐγωκεντρικὸς καὶ φιλόδοξος, πράγμα ποὺ σημαίνει ὅτι ὅλοι οἱ ἄλλοι γίνονται μέσα γιὰ τὴ δική του ἱκανοποίηση.

Ὁ πόθος τῆς φιλοδοξίας γίνεται πάθος ποὺ ἀναζητᾶ νὰ παραμερίσει, νὰ ὑποτάξει, νὰ καταδυναστεύει καὶ νὰ καταπιέσει τοὺς ἄλλους. Γι’ αὐτὸ ὁ φιλόδοξος εἶναι ἀδίστακτος καὶ σκληρός. Κατεβάζει τοὺς ἄλλους προκειμένου νὰ ἀνεβεῖ αὐτός. Ἐπιδιώκει ἀξιώματα ὄχι γιὰ νὰ ὑπηρετεῖ τοὺς ἄλλους, ἀλλὰ γιὰ νὰ τὸν ὑπηρετοῦν. Ἔτσι δηλητηριάζει τὶς διαπροσωπικές του σχέσεις καὶ τὶς ὁδηγεῖ σὲ ἀδιέξοδο. Γίνεται μισητὸς καὶ ἀτιμώτερος πάντων. Μέσα στὴ φιλαρχία του πνίγεται ἀπὸ τὴν ἰδιοτέλεια, τὴν κολακεία, τὴν ὑποκρισία καὶ καταλήγει στὸ πικρὸ κενό τῆς ματαιοφροσύνης. Ἔστω καὶ ἂν ἀναρριχηθεῖ σὲ ὑψηλὰ ἀξιώματα, ἔστω καὶ ἂν πετύχει τὶς ματαιόδοξες ἐπιδιώξεις του, παραμένει ἀχόρταγος, παραδομένος στὸ τυραννικὸ καὶ ἀνικανοποίητο πάθος του.

Τὸ μεγαλεῖο της ταπεινοφροσύνης

Ὁ Χριστὸς μᾶς προτρέπει νὰ ἀντιμετωπίσουμε τὴν ψυχικὴ ἀρρώστια τῆς φιλοδοξίας μὲ τὴ θεραπευτικὴ ἀγωγὴ τῆς ταπεινοφροσύνης. Στὴν πληγὴ τῆς φιλαρχίας μᾶς ὑποδεικνύει τὸ φάρμακο τῆς διακονίας καὶ τῆς θυσίας. Μὲ τὸν λόγο καὶ τὸ παράδειγμά Του φανερώνει τὸν ἀσφαλῆ δρόμο τῆς κατάκτησης τοῦ μεγαλείου. Ὁ Χριστὸς εἶναι ταπεινός, «μάθετε ἀπ' ἐμοῦ ὅτι πρᾶος εἰμι καὶ ταπειvoς τῇ καρδίᾳ» (Ματθ. 11,29) καὶ αὐτὸ εἶναι τὸ μεγαλεῖο καὶ ἡ δόξα Του. Μία δόξα ποὺ προέρχεται καὶ ἐκφράζεται μὲ τὴν ταπείνωση ἀνατρέπει τὴ συνηθισμένη ἀνθρώπινη λογική.

Ἀκοῦμε τὸν Χριστὸ νὰ μιλάει γιὰ δόξα τὴ νύχτα τοῦ ἐξευτελισμοῦ καὶ τῆς ἀτίμωσης στὸν κῆπο τῆς Γεθσημανῆ «νῦν ἐδοξάσθη ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου, καὶ ὁ Θεὸς ἐδοξάσθη ἐν αὐτῷ» (Ἰω. 13,31). Ἡ ταπείνωση γίνεται ἡ πηγὴ τῆς τελειότητας, ὁ μαγνήτης ποὺ ἑλκύει τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ· «Θεὸς ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσι χάριν» (Α' Πέτρ. 5,5).

Γιὰ τὰ μέτρα τοῦ κόσμου ἡ δύναμη μετριέται μὲ τὴν ἐξουσία καὶ τὴν ἐπιβολὴ στοὺς ἄλλους. Γιὰ τὰ σταθμὰ τοῦ Θεοῦ ἡ ἀξία ζυγίζεται μὲ τὴ διακονία καὶ τὴ θυσία γιὰ τοὺς ἄλλους. Ἄλλωστε ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς τονίζει ὅτι «οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι, καὶ δοῦναι τὴν ψυχὴν αὐτοῦ λύτρον ἀντὶ πολλῶν» (Μαρκ. 10,45). Ὁ σταυρικός Του θάνατος ὑπῆρξε τὸ ἀποκορύφωμα καὶ ἡ ἀπόδειξη τῆς διακονίας Του. Ὅταν διακονοῦμε τοὺς ἄλλους, ἐπιβεβαιώνουμε ὅτι ἀκολουθοῦμε τὸν Χριστὸ καὶ θεραπεύουμε ὅ,τι πονάει τὸν ἄνθρωπο. Κάθε φορὰ ποὺ ὑπηρετοῦμε τοὺς ἄλλους μᾶς διαπερνᾶ ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ γινόμαστε ὁ πραγματικὸς ἐαυτός μας.

Ἀγαπητοί ἀδελφοί, τὸ μεγαλεῖο τῆς ταπεινοφροσύνης καὶ τῆς μέχρι θυσίας διακονίας πρὸς τὸν ἄλλον δὲν ἦταν ποτὲ καὶ δὲν εἶναι καὶ σήμερα ἀποδεκτὸ ἀπὸ τὸν κόσμο καὶ τὸν πολιτισμό του. Μία ἀκόμη ἀνατροπὴ καὶ ἀντίφαση μέσα στὶς τόσες πολλὲς στὸν ἀγώνα τῆς σωτηρίας. Φαίνεται ἰδεώδης καὶ ἀκατόρθωτη. Ὅμως ἂς μὴν ξεχνᾶμε «τὰ ἀδύνατα παρ' ἀνθρώποις δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ ἐστι» (Λκ. 18,27). Γι’ αὐτὸ ἂς ἐμπιστευόμαστε τὸν Θεὸ καὶ ἂς προσπαθοῦμε. Ἂς κάνουμε ἐμεῖς τὴν προσπάθεια γιὰ νὰ βάλει ὁ Θεὸς τὸ ἀποτέλεσμα. Ἀμήν.

Νικάνωρ Καραγιάννης (Ἀρχιμανδρίτης)


Πηγή: Ι.Ν. Παντανάσσης