Το σύνολο των
ακολουθιών αποτελεί μία αληθινή «λειτουργική θεολογία» ασύγκριτου πλούτου που
ανάγεται στο κήρυγμα και στη ζωή των Αποστόλων. Βρίσκουμε εκεί όλα τα εξέχοντα
γεγονότα της ιστορίας της λυτρώσεως, ό, τι ρωμαλέο και φωτεινό υπάρχει στη
διδασκαλία των Πατέρων και της Εκκλησίας, τον ίδιο τον χυμό τους. Παρασυρόμαστε
γρήγορα από τη ρωμαλέα κίνηση αυτής της θαυμαστής συνθέσεως που ανακεφαλαιώνει
όλα τα στάδια της αποκαλύψεως και ανταποκρίνεται σε όλες τις ανάγκες της
πνευματικής ζωής. Το λυρικό και συναισθηματικό στοιχείο είναι μπολιασμένο στο
δογματικό και η αλήθεια παρουσιάζεται εκπληκτικά ισορροπημένη σ’ όλες τις
πολύμορφες πλευρές της.
Αυτή η παρουσία της θεϊκής Αλήθειας κάνει τη Λειτουργία κατ’ εξοχήν «τόπο θεολογικό» και προϋποθέτει την αρχή: κανόνας προσευχής-κανόνας πίστεως. Το Άγιο Πνεύμα μιλάει με τη Λειτουργία, όπως παλαιότερα με τους προφήτες, φανερώνει τον παρόντα Χριστό και μας βοηθάει να καταλάβουμε, ότι η Παράδοσις, κυρίως η λειτουργική, είναι ο Λόγος, σχολιάζει αδιάκοπα τα ίδια ευαγγελικά Του λόγια δια μέσου όλων των στοιχείων της Παραδόσεως.
Η Λειτουργία είναι η
Εκκλησία εν Λόγω και εν Μυστηρίω ευχαριστίας. Είτε γήινη μετάφραση, είτε εικόνα της Λειτουργίας
που τελείται στον ουρανό από τον Μεγάλο Αρχιερέα «κατά τάξιν Μελχισεδέκ», δηλ.
τον Χριστό, περιβαλλόμενο και υπηρετούμενο από τους αγγέλους με ιερατικά και
διακονικά άμφια, η Λειτουργία είναι πάντοτε η Θεία Λειτουργία.
Π. Ευδοκίμοφ, «Η
ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ»