Ο έπαινος και η αγωγή των παιδιών κατά τον Όσιο Πορφύριο

Ἡ μή ἀποδοχή τῶν ἐπαίνων.

Σύμφωνα μέ τήν Εὐαγγελική καί Ἁγιοπατερική παράδοσή μας ὁ πνευματικά ἀγωνιζόμενος καί θεραπευόμενος ἄνθρωπος δέν πρέπει νά ἀποδέχεται τούς ἐπαίνους, οὔτε τίς κολακεῖες πού τοῦ προσφέρονται. Ἐπίσης δέν πρέπει καί νά τά προσφέρει στούς ἄλλους ἀφοῦ «πᾶσα δόξα…πρέπει τῷ Θεῷ».

Ἔλεγε ὁ μακαριστός Ἅγιος Πορφύριος: «Ποτέ δέν πρέπει νά ἐπαινοῦμε τούς συνανθρώπους μας καί νά τούς κολακεύομε, ἀλλά νά τούς ὁδηγοῦμε στήν ταπείνωση καί στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ».

Ἐκεῖνο πού κάνει εὐτυχισμένο καί μακάριο ἀληθινά τόν ἄνθρωπο εἶναι ὁ Θεός, ἡ Θεία Χάρη, τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀφοῦ ὁ καρπός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ἡ «ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη…». Δέν τόν κάνει εὐτυχισμένο ἡ κολακεία καί ὁ ἔπαινος.

Ἡ ἀποδοχή τοῦ ἐπαίνου «ποιεῖ ἔκλυτον τήν ψυχήν» δηλαδή δημιουργεῖ μία ψυχή χαλαρή, δεκτική στίς δαιμονικές ἐνέργειες, χωρίς ἀντιστάσεις καί ἀναστολές. Ἐπίσης τήν κάνει νωθρή στόν πνευματικό ἀγῶνα γιά τά καλά. Ἀντίθετα ὁ ἔλεγχος δημιουργεῖ μία ψυχή στέρεη καί δυνατή. Γράφει σχετικά ὁ Ἠλίας ὁ Πρεσβύτερος στή Φιλοκαλία:« Ὁ μέν ψόγος στερράν, ἔκλυτον δέ ὁ ἔπαινος τήν ψυχήν ἀπεργάζεται καί νωθροτέραν πρός τά καλά». Ὁ Ἅγιος Πορφύριος ἐπίσης παρατηρεῖ συμφωνόντας μέ τούς προγενεστέρους του Ἁγίους Πατέρες ὅτι «Ὁ ἔπαινος κάνει κούφιο τόν ἄνθρωπο καί διώχνει τή χάρι τοῦ Θεοῦ».

Ἡ ἀποδοχή τῶν ἐπαίνων, ἡ κενοδοξία ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο στήν αἰώνια κόλαση. Σχετικά γράφει ὁ προσωπικός ἰατρὸς τοῦ Ὁσίου Πορφυρίου, Γεώργιος Παπαζάχος, καθ. καρδιολογίας στὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν: «Ὁ Γέροντας σὰν γιατρός μου δὲν «ἔβλεπε» μόνο τὶς σωματικές μου ἀσθένειες. Φρόντιζε καὶ γιὰ τὶς πολλὲς πνευματικὲς ἀτέλειές μου. Προσπάθειά του νὰ βρῶ τὴν ταπείνωση. Ἕνα ἀπόγευμα μοῦ τηλεφώνησε στὸ ἰατρεῖο, ἀκριβῶς μετὰ τὴν ὑπερβολικὴ ἐκδήλωση ἀγάπης ἑνὸς ζεύγους ἀσθενῶν μου ποὺ περιποιήθηκα.

Μεταφέρω τὰ λόγια του: «Γιωργάκη, εἶμαι ὁ Γέροντας. Ἐμεῖς οἱ δύο θὰ πᾶμε μαζὶ στὴν κόλαση. Θὰ ἀκούσουμε: ᾎφρον, ᾆφρον, ταύτη τῇ νυκτὶ τὴν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπό σοῦ… Τὰ ἀγαθά σου ἐν τῇ ζωῇ σου ἀπήλαυσες, ἃ δὲ ἠτοίμασας τίνι ἔσται;». Τὸν διέκοψα: «Τί ἀπολαύσαμε, Γέροντα, σ’ αὐτὴ τὴ ζωή; Τὸ σαράβαλο αὐτοκίνητο, τὸ ἄδειο βιβλιάριο ἢ τὸν ἀνύπαρκτο ὕπνο μας;». Ἀπάντησε ἀπότομα: «Τί εἶναι αὐτὰ πού λές; Δὲ σοῦ λέει ὁ κόσμος: Τί καλὸς γιατρὸς πού εἶσαι; Μᾶς ἀγαπᾶς, μᾶς φροντίζεις, δὲ μᾶς γδέρνεις. Καὶ σὺ τὰ ἀποδέχεσαι, τὰ χάφτεις. Ἔ! Τὸν ἔχασες τὸ μισθό σου. Τὸ ἴδιο παθαίνω καὶ ἐγώ. Μοῦ λένε πὼς ἔχω «χαρίσματα», πὼς μπορῶ νὰ τοὺς ἀκουμπήσω καὶ νὰ κάνω θαύματα, πὼς εἶμαι ἅγιος. Καὶ τὰ χάφτω, ὁ ἀνόητος καὶ ἀδύναμος. Ἔ! Γι’ αὐτό σοῦ εἶπα ὅτι μαζὶ θὰ πᾶμε στὴν κόλαση!». «Ἂν εἶναι νὰ πᾶμε μαζί», τοῦ ἀπάντησα, «πᾶμε καὶ στὴν κόλαση!». Κι ἐκεῖνος ἔκλεισε τὸ τηλέφωνο, λέγοντας: «Ἐγώ σοῦ μιλάω σοβαρὰ καὶ σὺ πάντα ἀστειεύεσαι. Καλὴ μετάνοια καὶ στοὺς δύο μας».

Οἱ προϋποθέσεις γιά τήν λήψη τῆς Θείας Χάρης εἶναι ἡ ταπείνωσι καί ἡ ἀγάπη πρός τόν Χριστό. Ἡ ὑπερηφάνεια καί ὁ ἐγωισμός πού προξενοῦνται καί τρέφονται μέ τούς ἐπαίνους ἐμποδίζουν τή Θεία Χάρι, διότι «ὁ Θεός ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται» καί τελικά ὁδηγοῦν στήν ψυχική ἀπώλεια. Ἔτσι οἱ γονεῖς μέ τούς ἐπαίνους κάνουν δυστυχισμένα τά παιδιά τους ἀφοῦ τούς στεροῦν τίς προϋποθέσεις γιά τήν λήψη τῆς Θείας Χάριτος καλλιεργώντας τους τόν ἐγωισμό.

Ἱερομόναχος Σάββας ὁ Ἁγιορείτης

Πηγή: Αγιοτόκος Καππαδοκία