Δευτέρα 18 Νοεμβρίου 2013

Οἱ «ἄγνωστοι» Ἀρχάγγελοι Ραφαὴλ καὶ Οὐριὴλ

 
Τοῦ π. Ἀθανασίου Γιουσμᾶ

Ἡ πίστη μᾶς εἶναι ὄντως ἕνα μυστήριο! Ἀρκετά τα ἄγνωστα καὶ πάμπολλά τα κεκρυμμένα... Γνωρίζουμε καὶ πιστεύουμε τόσα ὅσα ὁ Κύριος μας ἔχει ἀποκαλύψει. Καὶ μᾶς ἀποκάλυψε τόσα ὅσα εἶναι ἀρκετὰ γιὰ νὰ Τὸν πλησιάσουμε καὶ νὰ σωθοῦμε.

Ἡ Ὀρθόδοξη πίστη μᾶς εἶναι ἀλήθεια ποὺ δὲν ἀνακαλύφθηκε κι οὔτε ἀνακαλύπτεται, ἀλλὰ ἀποκαλύφθηκε καὶ ἀποκαλύπτεται. Ἀποκαλύφθηκε ἀπὸ τὸν Τριαδικὸ Θεὸ μέσα στὸ διάβα τῶν αἰώνων καὶ ἀποκαλύπτεται (μὲ τὴν ἔννοια γνωρίζεται, κατανοεῖται) ὡς σήμερα, σὲ ὅσους εἶναι δεκτικοὶ αὐτῆς τῆς δωρεᾶς κι ἔχουν ἀγαθὴ προαίρεση καὶ «καθαρὴ καρδιὰ» (Ματθ. 5, 8).

Ἡ «ἀποκαλυφθεῖσα» πίστη μᾶς εἶναι καταγεγραμμένη στὸν κλειστὸ κανόνα (σύνολο) τῶν βιβλίων τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ θεμελιωμένη ἀπὸ τὴν ἁγιοπνευματικὴ αὐθεντία τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων καὶ τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας. Περιφρουρεῖται ὅμως - φυσικὰ ὄχι ἀπὸ τοὺς «κατ' ὄνομα Χριστιανοὺς» τῆς «Πασχαλινῆς λαμπάδας», ὅπως χαρακτηριστικὰ ἔλεγε ὁ ἀείμνηστος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν κυρὸς Σεραφεὶμ - ἀπὸ τὸν εὐλογημένο λαὸ τοῦ Θεοῦ ποὺ συνειδητὰ εἶναι αὐτὸ ποὺ εἶναι, καὶ καρδιακὰ πιστεύει αὐτὸ ποὺ πιστεύει...

Σύμφωνα λοιπόν, μὲ τὴν Ὀρθόδοξη διδασκαλία πέρα τῶν δύο Ἁγίων Ἀρχαγγέλων, τῶν Μιχαὴλ καὶ Γαβριήλ, ὑπάρχουν καὶ στὶς τοιχογραφίες ἀπεικονίζονται καὶ δύο ἀκόμα Ἅγιοι Ἀρχάγγελοι, ὁ Ραφαὴλ καὶ ὁ Οὐριήλ. Τί γνωρίζουμε ἀλήθεια γι' αὐτούς;

Τὸ ὄνομα τοῦ ἑνός, Ραφαήλ, σημαίνει ὁ Κύριος θεραπεύει, ἱκανοποιεῖ τὰ αἰτήματα. Κάθε ὄνομα στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἔκρυβε ἕναν συμβολισμὸ ἢ ἕνα μήνυμα. Στὸ βιβλίο τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Τωβίτ», διαβάζουμε πὼς ὁ γέροντας Τωβίας ἔστειλε τὸ γιὸ τοῦ Τωβὶτ στοὺς Ράγους τῆς Μηδίας γιὰ νὰ ζητήσει ἀπὸ τὸ Γαβαὴλ τὰ δανεικὰ ποὺ τοῦ εἶχε δώσει, ἔτσι ὥστε νὰ μπορέσει νὰ ἀντεπεξέλθει τὶς δυσκολίες τῆς ζωῆς καθὼς ἐκεῖνος θὰ πέθαινε. Τὸ μακρὺ αὐτὸ ταξίδι ὁ Τωβὶτ τὸ ἔκαμε μὲ ἕναν ὑπέροχο συνοδό, ποὺ τοῦ στάθηκε ὡς τὸ τέλος ἀπαραίτητος βοηθός, τὸ Ραφαήλ. Κατὰ τὴ Γραφὴ ὁ Ραφαὴλ ἦταν «ἄγγελος Κυρίου» ποὺ συμπορεύτηκε μαζί του καὶ ποὺ τὸν βοήθησε νὰ ἐπιστρέψει πίσω σῶος καὶ ἀβλαβὴς (Τώβ. κέφ. 5 & 12)! Ὡς Ἀρχάγγελος ὁ Ραφαὴλ χαρακτηρίζεται στὸν ἐξωβιβλικὸ χῶρο, σὲ πατερικὰ ἢ ἀσκητικὰ κείμενα.

Ἀξίζει νὰ θυμίσουμε - γιὰ νὰ δικαιολογήσουμε καὶ τὴ σημασία τοῦ ὀνόματός του - πὼς ὁ Ραφαὴλ γιάτρεψε σὲ κάποια δεδομένη στιγμὴ τὴ γυναίκα τοῦ Τωβίτ, τὴ Σάρρα, καὶ πρὸς τὸ τέλος ὅλης αὐτῆς τῆς ὑπόθεσης, ξανάδωσε τὸ φῶς στὸν πιστὸ τυφλὸ γέροντα Τωβία!

Ὁ Ραφαὴλ θεωρεῖται ὡς ἕνας «ἐκ τῶν ἑπτὰ ἀγγέλων» τῆς Ἀποκάλυψης τοῦ Ἰωάννη, ποὺ κρατώντας χρυσὸ θυμιατήρι προσφέρει στὸ θρόνο τοῦ Θεοῦ τὶς προσευχὲς τοῦ λαοῦ (Ἀποκ. 8, 3-5). Στὸ ἀπόκρυφο δὲ βιβλίο τοῦ Ἐνώχ, γίνεται μεγάλη ἀναφορὰ σ'; αὐτόν...

Ὡς τέταρτος Ἀρχάγγελος ἀναφέρεται ὁ Οὐριήλ. Ἡ ὀνομασία τοῦ σημαίνει πῶς ὁ Θεὸς εἶναι φῶς! Γεγονὸς εἶναι πῶς γι'; αὐτὸν δὲν ἔχουμε καμία ἁγιογραφικὴ τεκμηρίωση, ὅμως ἀντλοῦμε ἀρκετὲς σχετικὲς πληροφορίες ἀπὸ τὴν Ἰουδαϊκὴ καὶ τὴ Χριστιανὴ παράδοση.

Προβάλλεται ὡς ὁ Ἀρχάγγελος τοῦ Ἅδη, μὲ εἰδικὴ μάλιστα ἀποστολὴ καὶ λειτούργημα τὴν ἐπιμέλεια τῶν ψυχῶν. Σὲ ὅραμα ποῦ εἶδε ὁ Ἅγιος Νήφων, ἐπίσκοπος Κωνσταντιανὴς «τῆς κατ'; Ἀλεξάνδρειαν» (4ος αἰώνας μ.Χ.), ὁ Οὐριὴλ ἦταν «ἀρχηγὸς ἀγγελικῆς παράταξης, λευκὸς σὰν τὸ χιόνι, ὁλοφώτεινος καὶ σαγηνευτικὸς» (βλ.: «Ἕνας ἀσκητὴς ἐπίσκοπος», Ἔκδοση Ἱερᾶς Μονῆς Παρακλήτου Ὠρωποῦ, 2004). Εἶναι ὁ Ἀρχάγγελος ποὺ ζεῖ τὴ δυστυχία τῶν κολασμένων καὶ μὲ βαθιὰ συμπόνια σ'; αὐτούς, ψάλλει τὸν ὄγδοο στίχο τοῦ 81ου ψαλμοῦ: «Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γῆν». Προσεύχεται νὰ ἔλθει γρήγορα ἡ ἡμέρα τῆς Κρίσεως...

Μαζὶ μὲ τὸν Οὐριὴλ προσδοκοῦμε κι ἐμεῖς τὴ Δεύτερή του Χριστοῦ Παρουσία καιικετεύουμε τὸν Ἀρχάγγελο Ραφαὴλ νὰ σταθεῖ ὡς τότε βοηθὸς πλάι μας, φύλακας τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς μας, ὅπως κάποτε στὸν Τωβίτ. Τὸ ἐλπίζουμε!